杏MAP导航

Vatican News

V?n ki?n ???c biên so?n b?i H?i ??ng Giám m?c Châu Phi và Madagascar (SECAM), Liên ?oàn các H?i ??ng Giám m?c Châu Á (FABC) và H?i ??ng Giám m?c Châu M? Latinh (CELAM), do ?y ban Giáo hoàng v? Châu M? Latinh (PCAL) ?i?u ph?i, ?ã ???c trình lên ??c Thánh Cha vào ngày 1/7/2025. Tài li?u ???c truy?n c?m h?ng t? Thông ?i?p Laudato si' c?a ??c Giáo hoàng Phanxicô, ???c công b? cách ?ây 10 n?m, và theo l?i ??c Thánh Cha Lêô XIV kêu g?i gi?i quy?t “nh?ng v?t th??ng b? t?o nên b?i lòng c?m thù, b?o l?c, ??nh ki?n, n?i s? khác bi?t và mô hình kinh t? khai thác tài nguyên c?a Trái ??t và g?t nh?ng ng??i nghèo nh?t ra bên l?”. Tài li?u kh?ng ??nh s? d?n thân c?a Giáo h?i cho công b?ng khí h?u và kêu g?i các qu?c gia và chính ph? hành ??ng. Trong tài li?u, các Giám m?c Nam bán c?u vi?t: “Không còn th?i gian ?? ch? phân tích n?a; hành ??ng ngay l?p t?c là ?i?u c?n thi?t ?? tránh nh?ng tác ??ng không th? ??o ng??c ??n khí h?u và các h? th?ng thiên nhiên”.

Cu?c kh?ng ho?ng khí h?u là v?n ?? công lý, ph?m giá và s? quan tâm ??n ngôi nhà chung c?a chúng ta

Các Giám m?c Châu M? Latinh, Châu Á và Châu Phi nh?n m?nh r?ng kh?ng ho?ng khí h?u “không ch? là m?t v?n ?? k? thu?t” mà còn là “m?t th?c t? c?p bách, v?i m?c t?ng nhi?t ???c ghi nh?n là 1,55 °C vào n?m 2024, m?t v?n ?? hi?n sinh v? công lý, v? ph?m giá và s? ch?m sóc ngôi nhà chung c?a chúng ta”. Trên th?c t?, khoa h?c ?ã nêu rõ và tuyên b? r?ng s? nóng lên toàn c?u ph?i ???c gi?i h?n ? m?c 1,5 °C ?? tránh nh?ng h?u qu? th?m kh?c. Các ngài vi?t: “Chúng ta không bao gi? ???c t? b? m?c tiêu này. Chính Nam bán c?u và các th? h? t??ng lai ?ang ph?i gánh ch?u h?u qu?”.

Nh?ng ?i?u các nhà ho?ch ??nh chính sách toàn c?u có th? làm

 ?? c? g?ng gi?i quy?t cu?c kh?ng ho?ng này, theo các Giám m?c, chúng ta ph?i “t? ch?i các gi?i pháp sai l?m nh? ch? ngh?a t? b?n ‘xanh’, ch? ?? k? tr?, vi?c bi?n thiên nhiên thành hàng hóa và ch? ngh?a khai thác, nh?ng th? duy trì tình tr?ng bóc l?t và b?t công” và ??t l?i nhu?n lên trên s? s?ng. Các ngài yêu c?u, tr??c h?t và quan tr?ng nh?t, v? công b?ng: “Các qu?c gia giàu có ph?i tr? món n? sinh thái c?a mình, b?ng ngu?n tài chính khí h?u công b?ng, mà không làm Nam bán c?u n? thêm, ?? ph?c h?i t?n th?t và thi?t h?i và thúc ??y kh? n?ng ph?c h?i ? Châu Phi, Châu M? Latinh và Caribe, Châu Á và Châu ??i D??ng”.

Vì v?y, công lý, c?ng có ngh?a là không thúc ??y t?ng tr??ng kinh t? không ki?m soát và “ch?m d?t nhiên li?u hóa th?ch và c? s? h? t?ng k?t n?i v?i chúng, và ?ánh thu? ??y ?? nh?ng ng??i ???c h??ng l?i t? chúng, m? ra m?t k? nguyên qu?n tr? m?i bao g?m và ?u tiên các c?ng ??ng b? ?nh h??ng nhi?u nh?t b?i khí h?u và kh?ng ho?ng thiên nhiên”.

Các Giám m?c c?ng yêu c?u “các n??c giàu công nh?n và ??m nh?n trách nhi?m xã h?i và sinh thái c?a h?, v?i t? cách là th? ph?m chính trong l?ch s? khai thác tài nguyên thiên nhiên và khí th?i nhà kính, và cam k?t ??m b?o tài chính công b?ng, d? ti?p c?n và hi?u qu? cho cu?c chi?n ch?ng bi?n ??i khí h?u, không t?o ra thêm n?, ?? ph?c h?i nh?ng t?n th?t và thi?t h?i hi?n có và kh? n?ng ph?c h?i ? Nam bán c?u”.

Nh?ng ?i?u Giáo h?i có th? làm

Cu?i cùng, các Giám m?c yêu c?u “b?o v? ng??i dân b?n ??a và truy?n th?ng, h? sinh thái và c?ng ??ng nghèo ?ói; th?a nh?n tính d? b? t?n th??ng h?n c?a ph? n?, tr? em gái và các th? h? m?i; và coi di c? do khí h?u là m?t thách th?c c?a công lý và nhân quy?n”.

Tuy nhiên, các Giám m?c c?a Châu M? Latinh và Caribe, Châu Á và Châu Phi không mu?n ch? lên ti?ng nói, nh?ng mu?n th?c hi?n các cam k?t c? th?. Tài li?u nêu rõ: “Chúng tôi s? b?o v? nh?ng ng??i d? b? t?n th??ng nh?t trong m?i quy?t ??nh v? khí h?u và thiên nhiên”, và ?? xu?t “giáo d?c v? sinh thái toàn di?n và thúc ??y n?n kinh t? d?a trên s? liên ??i, s? ‘?i?u ?? h?nh phúc’ ???c nói ??n trong thông ?i?p Laudato si' và ‘s?ng h?nh phúc’ theo s? khôn ngoan c?a t? tiên”. H?n n?a, Giáo h?i ???c kêu g?i “t?ng c??ng liên minh liên l?c ??a gi?a các qu?c gia ? Nam bán c?u, ?? thúc ??y h?p tác và liên ??i”. V?i m?c tiêu h??ng ??n COP 30, nh?ng bên ký k?t cam k?t giám sát “k?t qu? c?a COP, thông qua ?ài quan sát v? công lý khí h?u”. Và h? ?? xu?t “m?t liên minh l?ch s? gi?a các bên tham gia t? B?c và Nam bán c?u, ?? gi?i quy?t các cu?c kh?ng ho?ng theo cách liên ??i”.

L?i kêu g?i c? th? ??i v?i các chính ph?

Các Giám m?c ? Nam bán c?u c?ng ??a ra nh?ng l?i kêu g?i c? th? ??i v?i các chính ph?: “Tôn tr?ng Th?a thu?n Paris và th?c hi?n các ?óng góp do qu?c gia t? quy?t ??nh, ?? ?áp ?ng tính c?p bách c?a cu?c kh?ng ho?ng khí h?u; ??t l?i ích chung lên trên l?i nhu?n; chuy?n ??i h? th?ng kinh t? theo mô hình tái t?o, ?u tiên cho phúc l?i c?a ng??i dân và ??m b?o ?i?u ki?n s?ng b?n v?ng trên hành tinh; thúc ??y các chính sách v? khí h?u và môi tr??ng d?a trên quy?n con ng??i”. Các ngài ??a ra l?i kêu g?i cu?i cùng: “Mong r?ng COP 30 không ch? là m?t h?i ngh? th??ng ??nh khác, mà là m?t c?t m?c c?a s? ph?n kháng, s? k?t n?i liên l?c ??a và s? chuy?n ??i th?c s?. Mong r?ng nó ???c h??ng d?n b?i s?c m?nh s?ng ??ng c?a các c?ng ??ng, b?i hy v?ng n?y sinh t? bên l? và b?i m?t Giáo h?i ?i ra, có tinh th?n hi?p hành sâu s?c, ??ng hành cùng các dân t?c”.

H?p báo gi?i thi?u tài li?u 

Gi?i thi?u tài li?u t?i cu?c h?p báo t?i Phòng Báo chí Tòa Thánh vào ngày 1/7/2025 có ??c H?ng y Filipe Neri Ferrão, T?ng giám m?c Goa và Damao c?a ?n ??, và là Ch? t?ch Liên ?oàn các H?i ??ng Giám m?c Á Châu (FABC); ??c H?ng y Jaime Spengler, T?ng giám m?c Porto Alegre (Brazil), Ch? t?ch H?i ??ng Giám m?c Brazil (CNBB) và H?i ??ng Giám m?c M? Latinh và Caribe (CELAM); ??c H?ng y Fridolin Ambongo Besungu, T?ng giám m?c Kinshasa (C?ng hòa Dân ch? Congo) và Ch? t?ch các H?i ??ng Giám m?c Phi Châu và Madagascar (SECAM); và n? giáo s? th?n h?c gia Emlice Cuda, T?ng th? ký ?y ban Giáo hoàng v? Châu M? Latinh.

Ti?n s? Cuda: "n?u chúng ta không hành ??ng ngay bây gi?, s? có nhi?u ng??i ch?t h?n"

T?ng th? ký ?y ban Giáo hoàng v? Châu M? Latinh chia s?: “Chúng tôi tìm cách ch?m ??n trái tim c?a nh?ng ng??i có ??c tin và nh?ng ng??i không có ??c tin”, và gi?i thích r?ng các Giáo h?i ??a ph??ng c?a Nam bán c?u có ý ??nh “xây d?ng c?u n?i gi?a h? nh? m?t bi?u hi?n c?a Công giáo”, và c?u n?i v?i nh?ng ng??i bên ngoài Giáo h?i. Do ?ó, tài li?u này là “m?t bi?u hi?n c? th? v? kh? n?ng v??t qua s? chia r? và h? t? t??ng” b?i vì “ho?c chúng ta ?oàn k?t ho?c chúng ta cùng chìm”. Bà nói thêm: “Là nh?ng tông ?? truy?n giáo c?a m?t Giáo h?i hi?p hành và c?i m?, chúng ta s? ??n COP 30 ?? xây d?ng hòa bình gi?a cu?c chi?n t?ng ph?n ch?ng l?i t?o v?t này, n?i nhi?u ng??i ?ang ch?t và s? ch?t nhi?u h?n n?a n?u chúng ta không hành ??ng ngay bây gi?. Chúng ta làm nh? v?y vì, nh? ??c Giáo hoàng Lêô XIV ?ã nói, Giáo h?i ‘luôn tìm cách g?n g?i, ??c bi?t là v?i nh?ng ng??i ?au kh?’”.

?HY Spengler: Ph?i can ??m ??a ra nh?ng quy?t ??nh rõ ràng, n?u không s? nguy hi?m cho t??ng lai con cháu chúng ta

T? quan ?i?m c?a Châu M? Latinh, ??c H?ng y Spengler phát bi?u: “Tôi ?ang lên ti?ng không ch? c?a riêng tôi, mà còn c?a nh?ng ng??i dân Amazon, c?a nh?ng v? t? ??o c?a vùng ??t - chúng ta có th? nói là c?a khí h?u -, và c?a nh?ng c?ng ??ng ven sông, b?n ??a, h?u du? ng??i Phi, nông dân và thành th?. C?n ph?i nh?n th?c ???c nhu c?u c?p thi?t v? nh?ng thay ??i trong l?i s?ng, s?n xu?t và tiêu dùng”. Ví d?, ngài lên án vi?c “che ??y” các l?i ích kinh t? d??i nh?ng cái tên nh? “ch? ngh?a t? b?n xanh” hay “n?n kinh t? chuy?n ??i” ho?c vi?c khai thác các gi?ng d?u m?i ? Amazon và nh?n m?nh r?ng Giáo h?i ph?n ??i các c? ch? nh? “tài chính hóa thiên nhiên”. ??c H?ng y nói: “Ho?c là chúng ta ph?i có can ??m ?? ??a ra nh?ng quy?t ??nh rõ ràng, n?u không chúng ta s? gây nguy hi?m cho t??ng lai c?a các th? h? t??ng lai”.

?HY Ambongo: Vùng ??t Châu Phi giàu có tr? nên nghèo ?ói vì hàng th? k? b? khai thác và bóc l?t

T??ng t? nh? v?y, ??c H?ng y Ambongo ?ã phát bi?u “nhân danh các Giáo h?i ? l?c ??a Châu Phi”, n?i ?ã “b? b?n cùng hóa sau nhi?u th? k? khai thác, ch? ?? nô l? và bóc l?t”. Ngài nói: “?ây là m?t vùng ??t giàu có, tr? nên nghèo ?ói vì hàng th? k? b? khai thác và bóc l?t”. Và ngày nay, “l?c ??a này gây nên ô nhi?m ít nh?t và ph?i tr? giá nhi?u nh?t cho s? ô nhi?m toàn c?u”. Ngài nh?n m?nh r?ng cu?c ?ua khai thác khoáng s?n chính là “ngu?n g?c c?a s? gia t?ng các nhóm v? trang” và kêu g?i “m?t n?n kinh t? không d?a trên s? hy sinh c?a ng??i dân Châu Phi ?? làm giàu cho ng??i khác”. Ngài nh?n m?nh r?ng “Châu Phi mu?n ?óng góp cho t??ng lai công lý và hòa bình cho toàn th? nhân lo?i”. “Chúng tôi nói r?ng ?ã ?? r?i, ?ã ?? r?i các gi?i pháp sai l?m, ?ã ?? r?i các quy?t ??nh ???c ??a ra mà không l?ng nghe nh?ng ng??i ? tuy?n ??u c?a s? s?p ?? khí h?u”. Theo ngài, “vi?c t? b? nhiên li?u hóa th?ch không ch? c?n thi?t ?? gi?m phát th?i mà còn ?? tr? món n? sinh thái và ??o ??c cho Nam bán c?u và các c?ng ??ng b? ?nh h??ng b?i ô nhi?m, khai thác và bi?n ??i khí h?u”.

?HY Ferrao: Các n??c giàu nên nh?n ra và tr? món n? sinh thái c?a mình

T? Châu Á, ??c H?ng y Ferrao nói: “Thông ?i?p c?a chúng ta hôm nay không ph?i là ngo?i giao; mà là m?c v?. ?ó là l?i kêu g?i l??ng tâm tr??c m?t h? th?ng ?e d?a nu?t ch?ng th? t?o, nh? th? hành tinh này ch? là m?t lo?i hàng hóa khác”. Ngài gi?i thích r?ng “hàng tri?u ng??i ?ã và ?ang ph?i gánh ch?u nh?ng h?u qu? tàn kh?c c?a bi?n ??i khí h?u: m?a bão, di c? c??ng b?c, m?t ??o, ô nhi?m sông ngòi” trong khi “các gi?i pháp sai l?m ?ang ???c ??a ra: c? s? h? t?ng kh?ng l?, di d?i ?? có n?ng l??ng ‘s?ch’ l?i không tôn tr?ng ph?m giá con ng??i và vi?c khai thác m? nhân danh n?ng l??ng xanh”. Ngài nói: “Các n??c giàu nên nh?n ra và tr? món n? sinh thái c?a mình, mà không ti?p t?c làm cho Nam Bán c?u m?c n?”, ??ng th?i nói thêm r?ng Giáo h?i mu?n thúc ??y các gi?i pháp thay th? nh? “các ch??ng trình giáo d?c”, “con ???ng kinh t? m?i” ho?c “vi?c ??ng hành v?i ph? n? và các tr? em gái”, nh?ng ng??i th??ng b? ?nh h??ng nhi?u nh?t.

COP 30 ph?i là m?t b??c ngo?t v? m?t ??o ??c

Các ??i di?n Giám m?c c?a Châu M? Latinh, Châu Á và Phi Châu nói r?ng COP 30 t?i Brazil là m?t l?i kêu g?i l?ch s? và di?n ra vào th?i ?i?m quy?t ??nh ??i v?i nhân lo?i c?ng ?ang ph?i ch?u ??ng chi?n tranh. Do ?ó, các ngài bày t?: “Chúng tôi mu?n nó không ch? là m?t s? ki?n khác, mà là m?t b??c ngo?t v? m?t ??o ??c”.