Các Giáo h?i Kit? kêu g?i chú ? ??n ti?ng kêu c?a ng??i b?n ??a ?? c?u trái ??t
Vatican News
Trong ph?n m? ??u, m?c s? Peter Cruchle, Giám ??c ?y ban Truy?n giáo và Phúc âm hóa c?a H?i ??ng các Giáo h?i Kitô Th? gi?i vi?t: “Các dân t?c b?n ??a hi?n ?ang s?ng và làm ch?ng cho nh?ng c?ng ??ng và b?i c?nh ti?p t?c ??i di?n v?i các cu?c kh?ng ho?ng ?a chi?u: s? t?n công c?a bi?n ??i khí h?u, b?o l?c có h? th?ng do m?t ??t ?ai, phân bi?t ch?ng t?c, nghèo ?ói và vi ph?m nhân quy?n ti?p t?c ?nh h??ng m?t cách không cân x?ng ??n các dân t?c b?n ??a”.
?i vào ch? ?? m?i quan h? gi?a các dân t?c b?n ??a và ??t ?ai c?a h?, phúc trình cho r?ng, m?i liên k?t này không ch? ??n thu?n là m?t s? k?t n?i v?t lý, nh?ng còn mang tính tâm linh, v?n hóa và là y?u t? thi?t y?u ??i v?i c?n tính c?a h?.
Trong nhi?u n?n v?n hóa b?n ??a, ??t ?ai mang tính thiêng liêng ??n m?c nhi?u ??a ?i?m t? nhiên có giá tr? thánh thiêng tuy?t ??i. Cái nhìn này trái ng??c hoàn toàn v?i t? t??ng th?ng tr? thiên nhiên c?a ph??ng Tây, v?n th??ng d?n ??n khai thác và tàn phá môi tr??ng. Quan ?i?m c?a ng??i b?n ??a ?u tiên s? cân b?ng, hài hòa v?i thiên nhiên.
Ví d?, ng??i Māori ? New Zealand tin vào khái ni?m kaitiakitanga, trong ?ó con ng??i ???c xem là ng??i b?o v? ??t ?ai ch? không ph?i là s? h?u. T??ng t?, ng??i Navajo ? M? tuân theo nguyên t?c zozone, nh?n m?nh t?m quan tr?ng c?a vi?c s?ng hài hòa v?i th? gi?i t? nhiên. Nh?ng quan ?i?m tâm linh này càng tr? nên giá tr? h?n trong b?i c?nh nhân lo?i ?ang ph?i ??i di?n v?i nh?ng tác ??ng c?a s? h?y ho?i môi tr??ng.
M?t trong nh?ng khía c?nh quan tr?ng c?a phúc trình – có l? v?n ch?a ???c ph??ng Tây nghiên c?u sâu s?c t? góc ?? xã h?i và l?ch s? – là nh?ng tác ??ng tàn phá mà ch? ngh?a th?c dân ?ã gây ra, không ch? trong l?nh v?c công lý mà còn ??i v?i môi tr??ng.
Vi?c t??c ?o?t ??t ?ai c?a ng??i b?n ??a m?t cách b?o l?c ?ã áp ??t các h? th?ng pháp lu?t và kinh t? n??c ngoài, ??y h? vào tình tr?ng b? g?t ra bên l? xã h?i, làm m?t ?i các th?c hành v?n hóa và tâm linh ??c tr?ng, ??ng th?i kích ho?t quá trình tàn phá môi tr??ng do khai thác và bóc l?t tài nguyên.
Phúc trình c?ng lên án lý do t?i sao, cho ??n nay, ti?ng nói c?a các dân t?c b?n ??a trong cu?c ??u tranh vì công lý khí h?u v?n b? g?t ra ngoài l?. ?ây là k?t qu? c?a thái ?? th?c dân, v?n coi h? th?ng tri th?c b?n ??a là thô s? ho?c kém h?n khoa h?c ph??ng Tây. Tuy nhiên, khi nh?ng h?n ch? c?a các ph??ng pháp ti?p c?n qu?n lý môi tr??ng c?a ph??ng Tây ngày càng tr? nên rõ ràng, thì s? công nh?n giá tr? c?a tri th?c b?n ??a trong vi?c gi?i quy?t các thách ?? môi tr??ng ph?c t?p ?ang ngày càng tr? nên thi?t y?u.
C?m ?n b?n ?? ??c bài vi?t này. N?u b?n mu?n nh?n các b?n tin qua email, vui lòng ??ng k? newsletter b?ng cách nh?p vào ??y.
