Cu?c ??i tho?i Trung Qu?c-Tòa Thánh và "ch? ngh?a th?c t?" c?a ?TC Phanxic?
Gianni Valente
"Tôi hài lòng v?i các cu?c ??i tho?i v?i Trung Qu?c. K?t qu? r?t t?t. Ngay c? vi?c b? nhi?m giám m?c, m?i vi?c ?ang ti?n tri?n t?t ??p". ?ây là ?i?u ??c Thánh Cha Phanxicô ?ã bày t? trong cu?c trò chuy?n v?i gi?i truy?n thông trên chuy?n bay t? Singapore tr? v? Roma, khi nói v? cu?c ??i tho?i gi?a chính ph? Trung Qu?c và Tòa thánh.
Cu?c ??i tho?i này và Th?a thu?n t?m th?i, ?i?u v?n là m?t công c? quan tr?ng, không tránh kh?i b? ch? trích trên báo chí qu?c t?. Tuy nhiên, n?u chúng ta nhìn vào th?c t?, nh?n ??nh c?a ??c Thánh Cha d??ng nh? là m?t hành ??ng c?a ch? ngh?a hi?n th?c Kitô giáo ??n gi?n.
M?t s? d? li?u
?? ?ánh giá chính xác nh?ng l?i c?a ??c Thánh Cha Phanxicô tr? l?i cho câu h?i c?a nhà báo Stefania Falasca cho t? báo tr?c tuy?n Tianou Zhiku c?a Trung Qu?c, c?n nên ghi nh? m?t s? d? li?u g?n ?ây. Và ?i?u c?ng quan tr?ng là ??ng bao gi? quên quá kh? tr??c giai ?o?n l?ch s? hi?n t?i.
- K? t? ngày 22 tháng 9 n?m 2018, ngày ký k?t Th?a thu?n t?m th?i, t?t c? các Giám m?c Công giáo c?a C?ng hòa Nhân dân Trung Hoa ?ã ???c hi?p thông ??y ?? và công khai v? ph?m tr?t v?i ??c Giáo hoàng. Không còn có nh?ng cu?c t?n phong giám m?c b?t h?p pháp, là nh?ng cu?c t?n phong ???c c? hành mà không có s? ??ng ý c?a ??c Giáo hoàng, v?n là nh?ng cu?c t?n phong mà t? cu?i nh?ng n?m 1950 ?ã làm r?n n?t nghiêm tr?ng s? hi?p thông giáo h?i gi?a các tín h?u Công giáo Trung Qu?c.
- Trong 6 n?m qua, c?ng ???c ?ánh d?u b?ng m?t giai ?o?n ít ti?p xúc trong quan h? gi?a các bên trong th?i k? ??i d?ch, 9 l? t?n phong giám m?c Công giáo m?i ?ã di?n ra ? Trung Qu?c. Trong cùng kho?ng th?i gian ?ó, 8 v? ???c g?i là các Giám m?c “không chính th?c”, là nh?ng v? ???c t?n phong b?i Toà Thánh tr??c ?ó không theo các ti?n trình c?a chính quy?n Trung Qu?c, ?ã yêu c?u và ???c chính quy?n ? B?c Kinh công nh?n ch?c v? c?a h? (m?t trong s? các Giám m?c này là ??c Cha cao tu?i Phêrô Lâm Giai Thi?n, Giám m?c Phúc Châu, ?ã qua ??i vào tháng 4/2023). Vì th? s? giáo ph?n tr?ng tòa ? Trung Qu?c ngày càng ít ?i.
- Vào n?m 2018 và sau ?ó là n?m 2023, hai Giám m?c C?ng hòa Nhân dân Trung Hoa ?ã tham gia Th??ng h?i ??ng Giám m?c ? Roma. Trong nh?ng th?p k? tr??c, không có Giám m?c nào t? Trung Qu?c ??i l?c có th? tham gia Công ??ng Vatican II và các ??i h?i ??ng c?a Th??ng H?i ??ng Giám m?c, là nh?ng cu?c h?p th? hi?n s? hi?p thông c?a toàn th? Giáo h?i Công giáo.
- Trong nh?ng n?m g?n ?ây, các nhóm tín h?u Công giáo t? Trung Qu?c ??i l?c ?ã tham gia ??i h?i Gi?i tr? Th? gi?i t?i Lisbon. Các tín h?u hành h??ng Trung Qu?c ?ã g?p tr?c ti?p Ng??i k? v? Thánh Phêrô ? Roma và trong các chuy?n tông du c?a ngài t?i Thái Lan, Mông C? và Singapore. M?t s? Giám m?c Trung Qu?c c?ng có th? tham d? các cu?c h?p, h?i ngh? và nh?ng kho?nh kh?c hi?p thông c?a giáo h?i ? Châu Âu và Châu M?.
- Các c? h?i ?? b?t ??u ti?n trình hòa gi?i ?ã gia t?ng trong các c?ng ??ng Giáo h?i b? chia r? trong nhi?u th?p k?.
- Trong 2 n?m qua ?ã có nh?ng th?i ?i?m c?ng th?ng, ví d? nh? vi?c thuyên chuy?n ??c Giám m?c Giuse Th?m Bân (Shen Bin) ??n Th??ng H?i vào tháng 4 n?m 2023, theo yêu c?u c?a chính quy?n. Ba tháng sau, ??c Thánh Cha Phanxicô ?ã gi?i quy?t v?n ?? b?ng cách b? nhi?m ??c Cha Th?m Bân làm Giám m?c Th??ng H?i, khi thuyên chuy?n ngài t? Tòa Giám m?c H?i Môn.
Ngày 21/5 v?a qua, chính ??c Cha Giuse Th?m Bân là m?t trong nh?ng di?n gi? (cùng v?i ??c H?ng Y Qu?c v? khanh Pietro Parolin) t?i h?i ngh? k? ni?m 100 n?m Công ??ng Trung Qu?c ??u tiên (1924/2024), ???c t? ch?c t?i Roma b?i ??i h?c Giáo hoàng Urbaniana (thu?c B? Loan báo Tin M?ng) ph?i h?p v?i hãng tin Fides. ?ây là l?n ??u tiên sau m?t th?i gian r?t dài, m?t Giám m?c c?a C?ng hòa Nhân dân Trung Hoa ?ã tham gia v?i t? cách di?n gi? trong m?t sáng ki?n??do m?t B? c?a Tòa Thánh t? ch?c.
- G?n ?ây h?n (xem Fides 22/6/2024), vi?c thuyên chuy?n ??c Giám m?c Giuse D??ng V?nh C??ng (Yang Yongqiang) t? giáo ph?n Chu Thôn ??n tr? s? giáo ph?n Hàng Châu ?ã di?n ra mà không g?p v?n ?? gì. ?ây là m?t d?u hi?u cho th?y các kênh liên l?c gi?a Tòa Thánh và B?c Kinh ?ang th? nghi?m các th? t?c ?ã ???c th?ng nh?t v? v?n ?? thuyên chuy?n các Giám m?c t? giáo ph?n này sang giáo ph?n khác, trong khuôn kh? cu?c ??i tho?i r?ng rãi h?n ???c thi?t l?p qua nhi?u n?m.
** Kho báu ?ang n? hoa
Nh?n ??nh c?a ??c Thánh Cha Phanxicô th?a nh?n nh?ng d? li?u th?c t? th??ng b? b? qua trong nhi?u phân tích v? ch? ?? “Trung Qu?c-Vatican”. Thay vào ?ó, d? li?u th?c t? t??ng tr?ng cho chi?c la bàn mà Giám m?c Roma và Tòa thánh ?ã theo ?u?i ?? g?n g?i và ??ng hành v?i hành trình c?a ng??i Công giáo Trung Qu?c, trong b?i c?nh h? s?ng và làm ch?ng cho tình yêu c?a mình dành cho Chúa Kitô.
Các Giám m?c là nh?ng ng??i k? v? các Tông ??. Và Th?a thu?n v?i chính ph? Trung Qu?c v? vi?c b? nhi?m các Giám m?c có liên quan ??n b?n ch?t thâm sâu c?a Giáo h?i, v?i s? m?ng tông ?? c?a Giáo h?i, và v?i nh?ng r?n n?t trong Giáo h?i ?ã chia r? hàng giáo s? và giáo dân, các c?ng ?oàn và các gia ?ình ? Trung Qu?c trong nh?ng th?p k? g?n ?ây.
Chính các giám m?c là ng??i truy?n ch?c linh m?c. Do ?ó, Th?a thu?n c?ng liên quan ??n tính h?p pháp và thành s? c?a các bí tích ???c c? hành t?i các giáo x? và nhà th? c?a C?ng hòa Nhân dân Trung Hoa. ?ây là nh?ng ?i?u thu?c m?t ph?m trù khác so v?i m?ng l??i ??c s? vi?c theo cái nhìn chính tr? ?ang ph? bi?n hi?n nay.
M?c ?ích c?a ??c Thánh Cha và Tòa Thánh không ph?i là kh?ng ??nh quy?n l?c t?i cao v? m?t chính tr?. Nhi?m v? c?a các ngài là c?ng c? ??c tin c?a anh ch? em mình, an ?i và h? tr? h? trong hành trình c?u nguy?n, loan báo Tin M?ng, làm vi?c bác ái, trong b?i c?nh mà h? s?ng.
? Trung Qu?c ??i l?c – ??c H?ng Y Luis Antonio Tagle, tr??ng phân b? th? hai c?a B? Loan báo Tin M?ng, nh?n m?nh – “có c? m?t m?ng l??i s?ng ??ng c?a vi?c c?u nguy?n, ph?ng v?, giáo lý và các sáng ki?n ??m?c v? ???c truy?n c?m h?ng tr?c ti?p b?i hu?n quy?n chính th?c c?a ??c Thánh Cha. ?ó là m?t m?ng l??i g?n li?n v?i ??i s?ng Giáo h?i hàng ngày c?a t?ng giáo ph?n và t?ng c?ng ??ng Công giáo Trung Qu?c. ?ó là m?t th?c t? ??c tin s?ng ??ng và mãnh li?t, ???c s?ng hàng ngày và th? hi?n s? hi?p thông trong ??c tin v?i Ng??i k? v? Thánh Phêrô và toàn th? Giáo h?i hoàn v?, ngay c? khi nó th??ng b? gi?i truy?n thông ph?t l? khi h? nói v? ??o Công giáo Trung Qu?c”.
Dù cho nh?ng gi?i h?n b? áp ??t b?i c?nh xã h?i và chính tr?, ??i s?ng Giáo h?i ? Trung Qu?c ti?p di?n m?t cách bình th??ng, th?m chí m?t s? giáo ph?n ?ang tìm ???c s? ?n ??nh sau nhi?u n?m dài b?t ?n và chia r?, sau nh?ng thay ??i có th? nh? ??i tho?i gi?a Tòa Thánh và các c? quan chính ph?.
N?u chúng ta nhìn vào vài ngày g?n ?ây, biên niên s? Giáo h?i ??a ph??ng cho bi?t, nhân d?p l? Sinh nh?t ??c Trinh N? Maria, ??c Giám m?c Th??ng H?i Giuse Th?m Bân ?ã c? hành l? r?a t?i cho 41 tân tòng, tr??c s? hi?n di?n??c?a h?n 2.500 tín h?u. ??c Giám m?c Phaolô Tiêu Tr?ch Giang (Xiao Zejiang), giáo ph?n Quý D??ng, c?ng c? hành l? kính ??c M?, ?ã nh?n m?nh r?ng trong 17 n?m làm giám m?c c?a ngài, “b?t ch?p nh?ng khó kh?n, d??i s? b?o v? c?a M? Thiên Qu?c và s? h??ng d?n c?a Chúa, tôi th??ng tìm th?y ni?m an ?i trong cu?c s?ng c?a tôi trong t? cách là m?t m?c t?”.
Trong khi ?ó ? giáo ph?n Sán ??u, nhân d?p “T?t Trung Thu” (vào ngày 17/9), nhi?u tình nguy?n viên cùng v?i ??c Giám m?c Giuse Hoàng Bính Ch??ng (Huang Bingzhang) ?ã ??n th?m Trung tâm Ph?c h?i ch?c n?ng, n?i c?ng ti?p ?ón nh?ng ng??i b? b?nh phong; h? mang theo nh?ng lo?i k?o bánh ??c tr?ng c?a l? h?i và các món quà c?n thi?t cho các b?nh nhân. ??c Cha Giuse Hoàng Bính Ch??ng, ?ã ???c t?n phong vào n?m 2011 mà không có phép c?a ??c Thánh Cha, ?ã có th? tr? l?i hi?p thông giáo h?i tr?n v?n v?i ??c Thánh Cha vào n?m 2018, trong b?i c?nh ký k?t th?a thu?n t?m th?i v? vi?c b? nhi?m các giám m?c Trung Qu?c.
Nh?ng vi?c làm và c? ch? c?u ?? và ch?a lành, lý do duy nh?t c?a m?i ho?t ??ng c?a Giáo h?i, có th? ti?p t?c phát tri?n n?u khi chúng ta tìm ra nh?ng cách th?c h?p pháp ngay c? ? Trung Qu?c ngày nay. ?ây là kho tàng quý giá ??i v?i ??c Thánh Cha, trong s? hòa h?p hoàn toàn và c?ng c? v?i c?m th?c ??c tin c?a ?a s? ng??i Công giáo Trung Qu?c. (Agenzia Fides 14/9/2024).
C?m ?n b?n ?? ??c bài vi?t này. N?u b?n mu?n nh?n các b?n tin qua email, vui lòng ??ng k? newsletter b?ng cách nh?p vào ??y.