杏MAP导航

Cao Gia An, S.J. - CTV Vatican News

H?n m?t tháng ?ã trôi qua k? t? th?i ?i?m tin t?c v? b?nh d?ch Corona ???c loan ?i t? thành ph? V? Hán vào ngày 31.12.2019. C? th? gi?i v?n còn bàng hoàng nh? ?ang b??c ?i trong m?t c?n mê. ??i d?ch ?p ??n theo cách nào ?ó r?t m? h?. M?i ng??i không ch? không ng? tr??c, không tr? tay phòng v? k?p th?i, mà quan tr?ng h?n là không th?t s? bi?t ???c nguyên nhân c?a b?nh d?ch ??n t? ?âu. C? ph?i vòng vo ??n ?oán. Trong ch?p m?t, d?ch b?nh ?ã lây lan kh?p n?i và ?ã không còn là chuy?n riêng c?a ng??i dân V? Hán. T? ch?c Y T? Th? Gi?i ?ã ph?i thông báo tình tr?ng kh?n c?p toàn c?u. Virus b?nh d?ch thì vô hình, nh?ng n?i hoang mang lo s? thì ?ã h?u hình trong ánh m?t và trên g??ng m?t con ng??i. Nh?ng xáo tr?n ?ã hi?n hi?n trong nh?p sinh ho?t và ??i s?ng xã h?i c?a r?t nhi?u thành ph? và qu?c gia.

Chuy?n t? V? Hán: thói ??c quy?n và b?ng bít thông tin

Cu?i tháng 12 là th?i ?i?m thông tin chính th?c v? b?nh d?ch Corona ???c loan ?i. D?u v?y, có nh?ng nhóm nghiên c?u cho th?y t? hai tu?n tr??c ?ó ?ã có báo cáo v? tình tr?ng ? d?ch, nh?ng nh?ng ng??i bi?t chuy?n l?i không nói ra ???c ho?c không ???c phép nói ra. V?y là có c? m?t kho?ng th?i gian dài im l?ng ?áng s?, t?o ?i?u ki?n cho virus Corona ? b?nh tr??c khi bùng phát thành ??i d?ch.

Trong cu?c tr? l?i ph?ng v?n trên ?ài CCTV, Th? Tr??ng thành ph? V? Hán th?a nh?n r?ng h? ?ã có thông tin v? b?nh d?ch t? tr??c, nh?ng ph?i ch? c?p trên phê chu?n thì m?i dám công b?. Nh? v?y, ngay t? nh?ng ngày ??u, chính quy?n thành ph? V? Hán và nhà n??c Trung Qu?c ?ã ch?n con ???ng b?ng bít thông tin. H? còn b?t mi?ng nh?ng ng??i c?nh báo nguy c? b?nh d?ch b?ng ?e do? và án ph?t. Nh?ng ng??i gióng lên ti?ng chuông c?nh báo thì b? câu l?u, ch?t v?t, và cáo bu?c v?i t?i danh “truy?n bá tin ??n sai l?ch”. Chính quy?n ??a ph??ng c?ng th?ng tay t? ch?i cho phép gi?i khoa h?c qu?c t? nh?p cu?c ?? tìm hi?u nguyên nhân. Th? là virus Corona ???c t? do tung t?ng du l?ch kh?p ?ó ?ây theo chân c?a nh?ng công dân thành V? Hán ?ang ? b?nh, và lây lan t? ng??i này sang ng??i khác. Ng?m l?i m?i th?y chuy?n sinh m?ng c?a con ng??i ch?ng nh? ?ã b? xem quá nh?. Ng?m l?i m?i th?y m?i m?t sinh m?ng ?áng th??ng ph?i qua ??i vì b?nh d?ch là m?t ch?t v?n khôn nguôi dành cho nh?ng k? l?m quy?n nh?ng l?i t?c trách.

Cu?i cùng, tin t?c v? d?ch b?nh ch? ???c công b? cách dè ch?ng khi tình hình ?ã không th? gi? kín và b?ng bít ???c n?a. Ai c?ng bi?t r?ng ? Trung Qu?c th?c t? x?y ra bao gi? c?ng t?i t? h?n r?t nhi?u so v?i nh?ng ?i?u ???c công b?. Và m?i chuy?n ?ã ?i ??n m?c th?t s? nghiêm tr?ng khi c? th? gi?i bu?c ph?i gánh h?u qu? bùng phát t? V? Hán.

Th??ng cho nh?ng n?n nhân c?a V? Hán, lo l?ng cho tình tr?ng hi?n t?i c?a mình, nh?ng ng??i có l??ng tâm và có ý th?c trách nhi?m trên th? gi?i không th? không ??t câu h?i và c? nh?ng cáo bu?c v? thói ??c quy?n và b?ng bít thông tin c?a chính quy?n Trung Qu?c. T?i sao h? l?i ch?n con ???ng b?ng bít thông tin ngay t? ban ??u, và ch? ph?i th?a nh?n khi tình tr?ng ?ã ??n m?c không còn vãn h?i ???c n?a? Có th? có nhi?u ki?u gi?i thích và bi?n minh l?m!

Này nhé, vì h? không mu?n làm lòng ng??i hoang mang, ?? kh?i d?n ??n r?i lo?n tr?t t? và tr? an xã h?i. ???ng nhiên, an lòng dân là ?i?u b?t c? m?t chính quy?n nào c?ng ph?i làm, nh?t là trong nh?ng th?i ?i?m khó kh?n và kh?ng ho?ng. Nh?ng an dân thì khác v?i m? dân. Ch?n tr?n an lòng ng??i cách gi? d?i b?ng ph??ng pháp b?t mi?ng nh?ng l?i c?nh báo và làm ng? v?i nh?ng nguy c? có th?t ?ang hi?n hi?n tr??c m?t, thì ?ó là cách làm thi?u trách nhi?m và r?t thi?u l??ng tâm.

Này nhé, vì h? s? ?nh h??ng t?i buôn bán, ??u t?, du l?ch… Nh? v?y hoá ra ?? ??m b?o cho chuy?n kinh t?, v?i nh?ng kho?ng ti?n và nh?ng m?i l?i, h? l?i xem nh? s?c kho? c?a c?ng ??ng và sinh m?ng c?a ng??i dân. Khi s?c kho? c?a c?ng ??ng b? ??t bên d??i nh?ng thang giá tr? khác, ?ó m?i là ch?n l?a làm cho xã h?i b?t mãn và h?n lo?n.

Này nhé, vì Trung Qu?c v?n tr?ng th? di?n. ???ng nhiên, ?i?u này ai c?ng bi?t và c?ng không có gì l?. Vì th?t ra có n??c nào trên th? gi?i l?i không quan tr?ng chuy?n qu?c th? và danh giá c?a mình ?âu! Nh?ng tr?ng th? di?n ??n ?? ph?i ?ánh ??i b?ng sinh m?ng c?a chính con dân mình, và tr?c ti?p ?nh h??ng ??n sinh m?ng c?a c? c?ng ??ng th? gi?i, thì ?ó là d?u ch? c?a m?t n?n luân lý có v?n ??, vì nó r?t phi nhân. Khi chuy?n v? ra, cái th? di?n suông và cái danh giá hão ?y m?i th?t s? tr? thành trò c??i cho c? th? gi?i.

Quan tr?ng h?n c?, có l? nên nh?n th?y r?ng l?p li?m và gian d?i, ??c quy?n và b?ng bít thông tin là ?i?u không gì xa l? v?i nh?ng nhà n??c ??c tài. ??c tài trong quy?n l?c bao gi? c?ng ?i li?n v?i ??c quy?n v? thông tin, dù ?ó là nh?ng thông tin kh?n c?p và liên quan tr?c ti?p ??n sinh m?ng con ng??i. ??o ??c truy?n thông v?n là m?t khái ni?m xa x? ??i v?i nh?ng chính th? ??c quy?n toàn tr?. B?i l? ch?n l?a n?n t?ng c?a truy?n thông trong nh?ng chính th? ?y là ch? tung ra nh?ng lu?ng thông tin nào có l?i cho ch? ?? c?a mình, ch? không ph?i là có l?i cho ng??i dân. Thông tin ?úng hay sai l?i ch? là chuy?n th? y?u. H?n n?a, cung cách hành x? theo l?i ki?m duy?t và r?n ?e v?n ?ã ?n sâu trong ??u óc c?a nh?ng ng??i có quy?n và luôn mu?n xem quy?n c?a mình là tuy?t ??i. Th? nên thay vì mang cung cách c?a nh?ng ng??i ph?c v? là công b? minh b?ch, gi?i thích rõ ràng, và h??ng d?n c? th? ngay t? ??u ?? m?i ng??i yên tâm và bi?t ???ng phòng tránh, nh?ng k? có trách nhi?m l?i ngay l?p t?c ph?n ?ng ki?u l?m quy?n, b?ng cách b?t mi?ng và mu?n d?p t?t nh?ng l?i c?nh báo. Trong khi th?t ra b?ng bít thông tin m?i là c?i r? làm phát sinh nh?ng l?i ??n ?oán và là nguyên nhân gây hoang mang lòng ng??i.

Nh? th?, th?t b?i c?a nh?ng ng??i có trách nhi?m tr?c ti?p trong c?n ??i d?ch Corona th?t ra không ph?i ch? là th?t b?i c?a m?t ???ng l?i chính tr? hay m?t chi?n l??c qu?n tr?. ?úng h?n và sâu xa h?n, ?ó là th?t b?i c?a m?t n?n luân lý ?ã không ??t giá tr? sinh m?ng con ng??i ? m?c t?i th??ng. ?ó là th?t b?i c?a m?t th? ch? ?ã không th?c s? xem dân là g?c. B?t c? m?t th? ch? nào c?ng ph?i xây d?ng trên lòng dân và giá tr? c?a ng??i dân. Khi m?ng s?ng ng??i dân có nguy c? b? xem nh? c? rác, làm gì có th? ch? nào b?n v?ng trên ??ng c? rác!

Nguy c? theo v?t xe ??

Chuy?n x?y ra ? V? Hán không ch? d?ng l?i ? V? Hán. Trong b?t c? m?t c?n ??i d?ch nào, chính nh?ng ng??i hàng xóm láng gi?ng không ?? khôn ngoan sáng su?t luôn là nh?ng ng??i có nguy c? b? v? lây nhi?u nh?t. ?? ??m b?o an toàn cho dân c?a mình, các n??c lân c?n l?n l??t tuyên b? ?óng c?a ???ng biên gi?i v?i Trung Qu?c. Th? nh?ng Vi?t Nam trong m?t kho?ng th?i gian dài v?n ch?ng ch? kh?ng ??nh r?ng ch?a ??n m?c ph?i ?óng c?a, vì d?ch b?nh không ??n n?i nghiêm tr?ng. K? c? khi tin b?nh d?ch ?ã ???c công khai, dòng du khách t? khu v?c có m?m b?nh v?n n??m n??p ?? xô ??n du l?ch t? nhiên trên ??t Vi?t. M?t s? khách s?n có ?? d?ng khí t? ch?i ti?p ?ón h? thì ph?i ??ng tr??c nguy c? b? x? ph?t vì t?i danh “k? th?”. R?i m?t s? trang m?ng b? x? ph?t hành chính vì lên ti?ng c?nh báo v? ??i d?ch. Nhi?u ng??i l?p t?c b? dán nhãn là “??i t??ng l?i d?ng và xuyên t?c”, “nh?ng k? tung tin th?t thi?t”, “nh?ng k? ph?n ??ng xách nhi?u”…

Nh?ng ki?u ph?n ?ng ?y xem ra sao quá gi?ng v?i nh?ng gì ?ã di?n ra ? V? Hán. ?e do? và tr?ng tr? v?n là thói quen và là ph?n ?ng ??u tiên c?a nh?ng k? b?o quy?n ng?o ng??c. Ch?ng nh? nh?ng ng??i có quy?n không h?c ???c bài h?c r?ng chính ki?u b?ng bít và b?t mi?ng ng??i dân nh? th? ?ã t?o ra cái ??a ng?c V? Hán và bi?n thành ph? ph?n vinh ?y thành m?t thành ph? ma, thành m?t cái tên gieo r?c tai ho? cho c? th? gi?i.

Không ph?i vô lý khi v?ng lên nh?ng ti?ng than r?ng s?c kho? c?a ng??i dân mà h? xem nh? trò ?ùa, r?ng tính m?ng c?a ng??i dân ?ã không ???c trân quý và b?o v? ?úng m?c!

Không ph?i vô c? khi v?ng lên nh?ng cáo bu?c r?ng gi?i h?u trách c?a Vi?t Nam lo l?ng cho m?i quan h? v?i ng??i láng gi?ng ???c g?i là “b?n vàng” còn h?n là lo cho dân c?a mình!

Nh? áp l?c t? virus Corona xâm nh?p vào ??t Vi?t, ng??i dân m?i nh?n ???c câu tr? l?i th?t k? qu?c và khám phá ra th?c t? ??y l? lùng th? này: n??c mình ?ã ký k?t hi?p ??nh r?i, nên không ???c phép t? do ?óng c?a biên gi?i v?i m?t n??c khác, dù v?i lý do vô cùng chính ?áng là b?o v? sinh m?ng c?a con dân mình!

Nh?ng ch?ng “m?c d?ch” c?a lòng ng??i

Ng??i mi?n Nam hay dùng t? “m?c d?ch” hay “?? m?c d?ch” ?? r?a nh?ng k? x?u n?t x?u lòng. Có nh?ng ng??i không h? nhi?m b?nh bao gi? c?ng có th? b? r?a là “?? m?c d?ch” vì ki?u s?ng không có l??ng tâm và ??o ??c.

D?ch Corona n? ra, ng??i ta m?i phát hi?n nh?ng ch?ng b?nh d?ch khác v?n ?ã ti?m h?u lâu t? trong l??ng tâm và trong nhân cách nhi?u ng??i. D?o này, l?i có nhi?u ng??i b? r?a là m?c d?ch, vì cung cách hành x? thi?u l??ng tâm và thi?u tình ng??i v?i ??ng lo?i và ??ng bào c?a mình trong c?n ho?n n?n. H? tìm cách kinh doanh và làm giàu trên n?i hãi s? c?a ng??i khác.

?y là chuy?n ng??i ta ham ti?n ??n ?? s?n sàng m? c?a ?? ?ón nh?ng v? du khách ??n t? vùng b?nh d?ch, và có nguy c? mang m?m b?nh r?t cao. Ti?n b?c và ngu?n thu t? du l?ch l?i ???c ??t lên trên s?c kho? c?a c? m?t c?ng ??ng dân t?c.

?y là chuy?n ng??i ta l?p ra hotline g?i là ?? cung c?p thông tin và t? v?n d?ch b?nh, nh?ng l?i nâng giá c??c c?a cu?c g?i ?? làm ti?n trên ti?ng kêu c?u c?a dân mình.

?y là chuy?n nh?ng chi?c kh?u trang, m?t trang b? an toàn t?i thi?u cho ng??i dân, l?i ???c nâng giá ??n chóng m?t. Ch?ng ph?i khi giá c?a nh?ng chi?c kh?u trang càng ???c nâng lên, thì giá c?a sinh m?ng và nhân ph?m con ng??i càng b? dìm xu?ng ?ó sao?

Th?m chí, trên facebook còn có c? nh?ng status khoe chuy?n mình ?ang gom kh?u trang ???c phát mi?n phí ?? bán l?i, ai c?n thì ??ng ký ?? mua…

B?n th?y ?ó, ?y có ph?i là nh?ng hoa qu? nhãn ti?n c?a n?n luân lý theo ch? ngh?a duy v?t? ?y có ph?i là nh?ng nhân cách xã h?i ch? ngh?a mà ng??i ta v?n th??ng tuyên truy?n và d?y d?? B?nh d?ch Corona thì th?t s? ?áng lo l?m. Nh?ng nh?ng l??ng tâm và nhân cách m?c d?ch có khi còn ?áng lo h?n r?t nhi?u. B?i khi lòng ng??i ?ã m?c d?ch r?i, li?u có thu?c nào ch?a tr? ???c ch?ng? ?áng bu?n là khi c?n d?ch n? ra, không ít k? l?i r?i vào nh?ng c?n mê mu?i khó t?nh.

Tình ng??i trong c?n mê

Th?t may, ngay gi?a c?n mê mà nhi?u ng??i ?ang tr?i qua, th? gi?i b?ng sáng lên nh?ng t?m g??ng ch?i ??p, ??y ngh?a khí và ??m tình ng??i. Nh?t B?n lên ti?ng ??u tiên v?i chi?n d?ch gi?m giá kh?u trang ?? dân h? có th? mua và t? b?o v? mình. H? còn gom kh?u trang và thu?c men ?em tài tr? cho c? dân V? Hán ?ang s?ng trong vùng tâm d?ch. Singapore tuyên b? c?p kh?u trang cho toàn b? công dân c?a h?. Nh?t, M?, Úc, ?ài Loan, Hàn Qu?c, Anh, Canada và các n??c Châu Âu l?n l??t ??a chuyên c? ??n ?ón công dân c?a mình v? n??c và ch?a tr? cho h?… Trong bu?i ho?n n?n m?i nh?n ra th?t s? có nh?ng chính quy?n bi?t th??ng dân nh? con, và có nh?ng n?n v?n minh th?t ?áng ???c g?i là v?n minh. H? là nh?ng nhà n??c pháp quy?n, ???c xây d?ng không ch? trên quy?n làm ng??i c?a con ng??i, mà còn trên nh?ng giá tr? nhân v?n và ??m tình ??m ngh?a. Cái mà chúng ta c?n h?c n?i h? không ch? là làm sao ?? tr? nên ph?n vinh giàu có, nh?ng là làm sao ?? tr? nên v?n minh h?n và giàu tình ng??i h?n. Nh?ng chính th? bi?t ?? cao giá tr? c?a con ng??i nh? th? m?i th?t s? có th? b?n v?ng mà không c?n ph?i hô vang b?t c? m?t kh?u hi?u hay tuyên truy?n b?t c? m?t ý th?c h? nào.

Trong c?n ho?n n?n m?i nh?n ra lòng ng??i và giá tr? c?a tình ng??i. Qu? v?y, ?âu ?ó trên ???ng ph? c?a Vi?t Nam trong nh?ng ngày này xu?t hi?n nh?ng hình ?nh làm ?m lòng ng??i t? nh?ng con ng??i t?t b?ng. H? t? b? ti?n túi ?? mua và phát mi?n phí kh?u trang cho dân nghèo, vì ghét cái ki?u kinh doanh hám ti?n ??n ?? tr?c l?i trên c?n kh?n qu?n c?a ??ng lo?i. Nh?ng chi?c kh?u trang b?ng tr? nên ??p l? th??ng khi ???c phát ?i t? nh?ng bàn tay yêu th??ng và nh?ng t?m lòng nhân ái. R?i xu?t hi?n r?t nhi?u tin nh?n d?y nhau cách gi? gìn s?c kho?, nh?ng bài vi?t giúp nhau c?p nh?t thông tin v? tình hình bi?n chuy?n c?a b?nh d?ch, nh?ng video clips d?y nhau cách t? làm kh?u trang ?? b?o v? mình… S? liên ??i và ý th?c v? c?n tính c?ng ??ng m?i chính là nét ??p và s?c m?nh c?a m?t dân t?c. Nét ??p và s?c m?nh ?y ?ã ???c phát huy t? s? thi?n h?o c?a lòng ng??i trong th?i kh?c khó kh?n này.

Thêm m?t l?i kinh nguy?n

??i di?n v?i c?n ??i d?ch x?y xa t? Trung Qu?c, ?ã có r?t nhi?u ng??i ph?n ?ng theo ki?u nguy?n r?a: “Tr?i ph?t Tàu C?ng!” D? nhiên, ai c?ng có quy?n t? do th??ng ghét, c?ng nh? t? do bày t? s? th??ng ghét c?a mình. Ai c?ng có quy?n không ?a th? ch? chính tr? và ???ng l?i ngo?i giao nhu?m mùi hách d?ch c?a nhà n??c c?ng s?n Trung Qu?c. Nh?ng ??ng quên r?ng nh?ng n?n nhân c?a c?n d?ch b?nh là nh?ng con ng??i ?au kh?. Không nên mù t?i ??n ?? bi?n c?n gi?n dành cho m?t th? ch? chính tr? thành nh?ng cú chém nh?m vào nh?ng con ng??i v?n d? ch? là n?n nhân c?a th? ch? ?y. ?au kh? c?a nh?ng n?n nhân nhi?m d?ch b?nh ?ã ?? nhi?u r?i. ?i?u h? c?n lúc này là l?i c?u nguy?n và tình liên ??i c?a nh?ng con ng??i khác, ch? không ph?i là s? m?a mai và nguy?n r?a. C?n l?m nh?ng l?i kinh nguy?n vang lên t? nh?ng môi mi?ng lành và nh?ng cái tâm thi?n.

C?u cho nh?ng n?n nhân ? V? Hán. C?u cho nh?ng n?n nhân ? Vi?t Nam. C?u cho nh?ng n?n nhân ? kh?p n?i trên th? gi?i. C?u cho ??i d?ch chóng qua ?? ng??i dân ???c s?ng yên ?n. C?u cho nh?ng nhà khoa h?c b?ng tài n?ng và tâm huy?t c?a mình s?m tìm ra thu?c ch?a b?nh ?? m?i ng??i ???c yên tâm và vui s?ng.

C?u cho nhi?u ng??i ???c kéo ra kh?i nh?ng c?n m?c d?ch c?a l??ng tâm và c?a nhân cách làm ng??i.

C?u cho nh?ng ng??i có trách nhi?m th?t s? có trách nhi?m. C?u cho h? bi?t ??t l?i ích c?a c?ng ??ng lên trên nh?ng quy?n l?i c?a riêng mình. C?u cho cái tâm c?a nh?ng nhà lãnh ??o th?t s? ??t ? ng??i dân. C?u cho h? ?? khôn ngoan và can ??m, dám “??ng th?ng và ng?ng ??u” (Lc 21,28) ?? b??c ?i theo thôi thúc c?a l??ng tâm mình, ?? làm t?t c? nh?ng gì có th? vì dân vì n??c.

Dublin 02.02.2020