Ph?ng v?n ??c Thánh Cha trên chuy?n bay t? Tokyo v? Roma, ph?n I
H?ng Th?y - Vatican
Nh? thông l?, trên chuy?n bay t? th? ?ô Tokyo c?a Nh?t B?n v? Roma, ??c Thánh Cha ?ã tr? l?i m?t s? câu h?i c?a các ký gi? trên cùng chuy?n bay v?i ??c Thánh Cha. Sau ?ây chúng tôi xin g?i ??n quý v? ph?n th? nh?t n?i dung c?a cu?c ph?ng v?n.
** ??u tiên là câu h?i c?a cha Makoto Yamamoto c?a báo Catholic Shimbum
Chúng con cám ?n ??c Thánh Cha t? m?t n?i xa xôi ?ã ??n th?m n??c Nh?t. Con là m?t linh m?c giáo ph?n ? g?n Nagasaki. ??c Thánh Cha ?ã th?m Nagasaki và Hiroshima, ??c Thánh Cha c?m th?y th? nào? Xã h?i và Giáo h?i ? ?ông ph??ng có ?i?u gì cho xã h?i và Giáo h?i Tây ph??ng h?c h?i không th?a ??c Thánh Cha?
- Tôi b?t ??u t? câu h?i cu?i cùng. Câu nói: “ lux ex Oriente, ex Occidente luxus”, ?ã truy?n c?m h?ng cho tôi r?t nhi?u. Ánh sáng ??n t? ph??ng ?ông, s? xa hoa, ch? ngh?a tiêu th? ??n t? ph??ng Tây. ?úng là có s? khôn ngoan c?a ph??ng ?ông, nó không ch? là s? khôn ngoan v? tri th?c nh?ng là v? th?i gian, v? suy ni?m. Vi?c h?c suy chiêm, d?ng l?i và chiêm ng?m các s? v?t nh? m?t nhà th? giúp r?t nhi?u cho xã h?i Tây ph??ng luôn luôn quá v?i vã c?a chúng ta. ?ây là ý ki?n cá nhân, nh?ng tôi tin r?ng ? Tây ph??ng còn thi?u m?t tí thi v?. Có nh?ng ?i?u thi v? tuy?t ??p nh?ng ?ông ph??ng v??t trên nh?ng ?i?u ?ó. ?ông ph??ng có kh? n?ng quan sát s? v?t v?i ?ôi m?t v??t trên s? v?t, tôi không mu?n dùng t? “siêu vi?t” b?i vì m?t s? tôn giáo ?ông ph??ng không ?? c?p ??n s? siêu vi?t nh?ng có m?t t?m nhìn v??t quá gi?i h?n c?a s? vô th??ng, nh?ng không nói v? s? siêu vi?t. Vì th? tôi dùng cách di?n t? nh? thi ca, tìm ki?m s? hoàn thi?n trong vi?c ?n chay, ??n t?i, ??c sách khôn ngoan c?a các nhà hi?n tri?t ph??ng ?ông. Tôi tin r?ng s? t?t cho ng??i ph??ng Tây chúng ta d?ng l?i m?t chút và dành th?i gian cho s? khôn ngoan.
C? Nagasaki và Hiroshima ??u b? th??ng t?n vì bom nguyên t? và ?i?u này làm cho hai thành ph? này gi?ng nhau. Nh?ng có m?t ?i?u khác. Nagasaki không ch? có bom nh?ng còn có các Kitô h?u. Nagasaki có c?i r? Kitô giáo, Kitô giáo ?ã có t? xa x?a, vi?c bách h?i Kitô h?u x?y ra ? kh?p n??c Nh?t nh?ng ? Nagasaki nó ?ã x?y ra kh?c li?t. Ng??i th? ký c?a Tòa S? th?n ?ã t?ng cho tôi m?t t?m b?ng b?ng g? c?a th?i ?ó, trên ?ó có vi?t ch? “ng??i b? truy tìm”: h? truy lùng các Kitô h?u! N?u anh tìm th?y m?t Kitô h?u, hãy t? cáo và anh s? nh?n ???c nhi?u ti?n; n?u anh tìm ra m?t linh m?c, hãy t? cáo ông và anh s? có nhi?u ti?n. ?i?u này gây ?n t??ng là ?ã có nhi?u th? k? bách h?i. Ng??c l?i, ?i ??n Hiroshima ch? ?? t??ng ni?m v? n? bom nguyên t?, b?i vì nó không ph?i là m?t thành ph? Kitô giáo nh? Nagasaki. ?ây là lý do t?i sao tôi mu?n ?i ??n c? hai thành ph?, trong c? hai n?i ??u có th?m h?a nguyên t?.
Hiroshima là m?t bài giáo lý th?c s? c?a con ng??i v? s? tàn ác. Tôi không th? th?m b?o tàng Hiroshima do h?n ch? v? th?i gian, b?i vì ?ó là m?t ngày có ch??ng trình quá dày, nh?ng h? nói nó kh?ng khi?p: có nh?ng lá th? c?a các nguyên th? qu?c gia, các t??ng l?nh, gi?i thích làm th? nào m?t th?m h?a l?n h?n có th? ???c t?o nên. ??i v?i tôi, tr?i nghi?m này c?m ??ng h?n nhi?u. Và ? ?ó tôi ?ã nh?c l?i r?ng vi?c s? d?ng v? khí h?t nhân là vô luân, ?ó là lý do t?i sao nó ph?i ???c ??a vào Giáo lý c?a Giáo h?i Công giáo, Không ch? vi?c s? d?ng v? khí h?t nhân, nh?ng c? vi?c s? h?u nó, b?i vì m?t tai n?n, ho?c s? ?iên r? c?a m?t k? th?ng tr?, s? ?iên r? c?a m?t ng??i có th? h?y di?t nhân lo?i. Chúng ta hãy ngh? v? câu nói c?a Einstein: "Chi?n tranh th? gi?i th? t? s? ???c chi?n ??u b?ng g?y và ?á".
** Câu h?i c?a Shinichi Kawarada, báo The Asahi Shimbum
Nh? ??c Thánh Cha ?ã ch? ra cách ?úng ??n r?ng m?t n?n hòa bình lâu dài không th? có n?u không gi?i tr? v? khí. Nh?t B?n là m?t qu?c gia ???c h??ng s? b?o v? b?i v? khí h?t nhân c?a Hoa K? và c?ng là m?t n??c s?n xu?t n?ng l??ng h?t nhân, có th? gây ra r?i ro to l?n nh? ?ã x?y ra ? Fukushima. Nh?t B?n có th? ?óng góp cho hòa bình th? gi?i nh? th? nào? Li?u nó có nên ?óng c?a các nhà máy ?i?n h?t nhân?
- Tôi tr? l?i v?n ?? s? h?u các nhà máy ?i?n h?t nhân: m?t tai n?n luôn có th? x?y ra. Anh ch? em ?ã có kinh nghi?m v? 3 th?m h?a (??ng ??t, sóng th?n và th?m h?a h?t nhân t?i nhà máy Fukushima n?m 2011). Vi?c s? d?ng n?ng l??ng h?t nhân là m?t h?n ch?, chúng ta hãy lo?i b? các v? khí b?i vì ?ó là m?t s? h?y di?t. Vi?c s? d?ng n?ng l??ng h?t nhân là ?i?u r?t h?n ch? b?i vì chúng ta ch?a ??t ??n m?c an toàn tuy?t ??i. B?n có th? nói v?i tôi r?ng ngay c? ?i?n c?ng có th? t?o nên th?m h?a vì thi?u an toàn, nh?ng nó ch? là m?t th?m h?a nh?. Th?m h?a c?a m?t nhà máy ?i?n h?t nhân s? là m?t th?m h?a c?c k? to l?n. H? th?ng an toàn ch?a ???c th?c hi?n ??y ??. ?ây là ý ki?n ??cá nhân c?a tôi, nh?ng tôi s? không s? d?ng n?ng l??ng h?t nhân cho ??n khi vi?c s? d?ng nó tuy?t ??i an toàn. M?t s? ng??i nói r?ng ?ó là m?t r?i ro cho vi?c ch?m sóc công trình sáng t?o và ph?i d?ng n?ng l??ng h?t nhân l?i. Tôi chú tr?ng ??n s? an toàn. Không có s? b?o ??m ch?c ch?n r?ng không có th?m h?a x?y ra. Vâng, c? m?i m??i n?m x?y ra m?t l?n trên th? gi?i. Ti?p ??n là công trình sáng t?o. Th?m h?a n?ng l??ng h?t nhân ??i v?i công trình sáng t?o, v?i con ng??i. Có m?t th?m h?a ? Ucraina (? Chernobyl, n?m 1986). Chúng ta ph?i nghiên c?u v? s? an toàn ?? tránh th?m h?a và tác ??ng ??n môi tr??ng. Tôi tin r?ng chúng ta ?ã v??t quá gi?i h?n v? môi tr??ng: trong nông nghi?p v?i thu?c tr? sâu; trong vi?c nuôi gà, các bác s? khuyên các bà m? ??ng cho con cái ?n vì chúng ???c nuôi b?ng hoóc môn và có h?i cho s?c kh?e. Vì v?y, ngày nay có nhi?u b?nh hi?m do vi?c s? d?ng không t?t môi tr??ng. Ch?m sóc môi tr??ng là ?i?u làm ngày hôm nay, ho?c không bao gi?. Nh?ng tr? l?i v?i n?ng l??ng h?t nhân: xây d?ng, an toàn và ch?m sóc công trình sáng t?o.
** Câu h?i c?a Elisabetta Zunica, báo Kyoto News
Akamada Iwao là m?t t? tù ng??i Nh?t ?ang ??i xem xét l?i b?n án. Iwao có hi?n di?n trong Thánh l? t?i Tokyo Dome, nh?ng không có cách nào ?? nói chuy?n v?i ??c Thánh Cha. Trong ch??ng trình c?a ??c Thánh Cha có m?t cu?c g?p g? ng?n v?i t? tù này không? V?n ?? án t? hình ???c th?o lu?n r?ng rãi ? Nh?t B?n. Không lâu tr??c khi có s?a ??i trong Giáo lý v? v?n ?? này, m??i ba án t? hình ?ã ???c th?c hi?n. Trong các bài phát bi?u c?a ??c Thánh Cha không có ?? c?p ??n v?n ?? này. ??c Thánh Cha có nói v? nó v?i Th? t??ng Shinto Abe không?
- Tôi nghe bi?t v? tr??ng h?p t? hình ?ó sau này; tôi không bi?t ng??i ?ó. Tôi ?ã nói v?i Th? t??ng v? r?t nhi?u v?n ??, các phiên tòa, các b?n án không bao gi? k?t thúc, dù v?i án t? hình hay không. Nh?ng tôi nói v? nh?ng v?n ?? chung chung, c?ng có ? các qu?c gia khác: nhà tù quá t?i, ng??i dân ch? ??i ? m?t nhà giam t?m mà không ???c gi? ??nh là vô t?i. M??i l?m ngày tr??c tôi ?ã có bài phát bi?u t?i h?i ngh? qu?c t? v? hình lu?t và tôi ?ã nói chuy?n nghiêm túc v? v?n ?? này. Hình ph?t t? hình không th? ???c th?c hi?n, nó là vô luân. ?i?u này ph?i ???c k?t h?p v?i m?t ý th?c phát tri?n. Ví d?, m?t s? qu?c gia không th? bãi b? nó do các v?n ?? chính tr?, nh?ng ?ình ch? thi hành án là m?t cách k?t ?n chung thân m?t ng??i nào ?ó mà không tuyên b?. Nh?ng b?n án ph?i luôn là ?? tái hòa nh?p, m?t b?n án mà không có tia hy v?ng nào thì ?ó là vô nhân ??o. Ngay c? ??i v?i tù chung thân, chúng ta ph?i suy ngh? v? cách nh?ng tù nhân chung thân có th? ???c tái hòa nh?p, trong tù hay bên ngoài. Ch? s? nói v?i tôi: nh?ng có nh?ng ng??i b? k?t án vì m?t v?n ?? nh? ?iên khùng, b?nh ho?n, di truy?n không th? thay ??i... Ph?i tìm cách ?? h? th?c hi?n các ho?t ??ng khi?n h? c?m th?y mình là con ng??i. ? r?t nhi?u n?i trên th? gi?i, các nhà tù quá ?ông ?úc, chúng là nh?ng nhà kho ch?a ng??i, n?i thay vì ???c phát tri?n thì nhi?u khi h? l?i b? h? h?ng. Chúng ta ph?i t? t? chi?n ??u ch?ng l?i án t? hình. Có nh?ng tr??ng h?p mang l?i cho tôi ni?m vui vì có nh?ng qu?c gia nói r?ng: chúng tôi ch?m d?t. H?i n?m ngoái, m?t th?ng ??c ti?u bang, tr??c khi ngh? vi?c, ?ã ??a ra s? ?ình ch? g?n nh? d?t khoát: ?ó là nh?ng b??c ?i c?a l??ng tâm con ng??i. Nh?ng m?t s? qu?c gia v?n ch?a th? gia nh?p vào l?i suy ngh? nhân ??o này.
** Câu h?i c?a Jean-Marie Guénois, báo Le Figaro
Th?a ??c Thánh Cha, ??c Thánh Cha ?ã nói r?ng hòa bình th?t s? ch? có th? khi gi?i tr? v? khí, nh?ng mà t? v? h?p pháp thì sao, khi m?t qu?c gia b? m?t qu?c gia khác t?n công? Có kh? n?ng t?n t?i m?t cu?c chi?n chính ?áng không? Và ??c Thánh Cha có ch??ng trình vi?t m?t thông ?i?p v? b?t b?o ??ng không?
- M?t k? ho?ch thì có, ??c Giáo hoàng k? ti?p s? làm… Có nhi?u d? án ?ang n?m trong ng?n bàn. M?t thông ?i?p v? hòa bình ?ang ? ?ó, ?ang chín mùi. Tôi ngh? tôi s? làm khi ??n lúc. Ví d?, v?n ?? b?t n?t là m?t v?n ?? b?o l?c, tôi ?ã nói v? nó v?i nh?ng ng??i tr? Nh?t B?n. ?ó là m?t v?n ?? mà chúng ta ?ang c? g?ng gi?i quy?t v?i r?t nhi?u ch??ng trình giáo d?c. ?ó là m?t v?n ?? b?o l?c. M?t thông ?i?p v? b?t b?o ??ng tôi ch?a c?m th?y ??n lúc, tôi ph?i c?u nguy?n r?t nhi?u và ph?i tìm h??ng ?i.
Ng??i Roma có câu nói: N?u b?n mu?n hòa bình, hãy chu?n b? cho chi?n tranh. Chúng ta ch?a ??t ???c ti?n b? v? ?i?u ?ó: các t? ch?c qu?c t? không thành công, Liên Hi?p Qu?c th?t b?i. H? th??ng làm trung gian và t?t ??p, các qu?c gia nh? Na Uy luôn s?n sàng làm trung gian. Tôi thích ?i?u ?ó nh?ng ch?a ??, chúng ta còn ph?i làm nhi?u h?n th?. Anh hãy ngh? v? H?i ??ng B?o an Liên Hi?p Qu?c, n?u có v?n ?? v? vi?c trang b? v? khí và m?i ng??i ??ng ý gi?i quy?t v?n ?? ?ó ?? tránh nguy c? chi?n tranh, m?i ng??i ??u b? phi?u ??ng ý, m?t qu?c gia có quy?n ph? quy?t nói không và t?t c? ??u d?ng l?i. Tôi không th? ?ánh giá li?u nó t?t hay không, nh?ng tôi ?ã nghe nói r?ng Liên Hi?p Qu?c nên ti?n t?i vi?c b? quy?n ph? quy?t c?a m?t s? qu?c gia trong H?i ??ng B?o an. Tôi c?m th?y ?i?u này là m?t kh? th?. Có nh?ng v?n ?? liên quan ??n tình tr?ng cân b?ng qu?c t? mà tôi không th? phán ?oán ngay bây gi?. Nh?ng t?t c? nh?ng gì chúng ta có th? làm ?? ng?n ch?n vi?c s?n xu?t v? khí, ng?n ch?n chi?n tranh, ?? khuy?n khích các cu?c ?àm phán, v?i s? giúp ?? c?a nh?ng ng??i trung gian, luôn ph?i ???c th?c hi?n và nó ??a l?i k?t qu?. Ví d? trong tr??ng h?p Ucraina-Nga, không ph?i v? v? khí, ?ó là cu?c ?àm phán ?? trao ??i tù nhân, ?i?u này là tích c?c. ? Donbass, h? ?ang ngh? ??n vi?c l?p k? ho?ch cho m?t chính ph? khác, h? ?ang th?o lu?n v? nó. ?ây là m?t b??c tích c?c.
S? ??o ??c gi? c?a vi?c buôn bán v? khí. Các n??c Kitô giáo, các n??c châu Âu nói v? hòa bình và s?ng b?ng v? khí. ?ây là ??o ??c gi?, m?t t? trong Tin M?ng mà Chúa Giêsu ?ã nói trong ch??ng 23 c?a Tin M?ng thánh Mátthêu: c?n k?t thúc s? gi? hình này. C?n ph?i có can ??m ?? nói: "Tôi không th? nói v? hòa bình, b?i vì n?n kinh t? c?a tôi thu l?i r?t nhi?u t? buôn bán v? khí". Chúng là t?t c? nh?ng th? chúng ta c?n nói, mà không xúc ph?m và ph? báng b?t c? qu?c gia nào, nh?ng nói nh? nh?ng anh ch? em, vì tình huynh ?? nhân lo?i: chúng ta hãy ng?ng l?i vì ?ó là ?i?u kh?ng khi?p. ? m?t h?i c?ng, m?t con tàu t? m?t qu?c gia khác ??n, và ph?i chuy?n v? khí sang m?t con tàu khác ?? ??a ??n Yemen. Các công nhân b?n c?ng nói "không". H? làm ?i?u t?t và con tàu ?ó tr? v? l?i qu?c gia c?a nó. ?ó là m?t tr??ng h?p, nh?ng nó ch? cho chúng ta h??ng c?n ?i. Hòa bình ngày nay r?t mong manh, nh?ng chúng ta không ???c n?n lòng. Ý t??ng v? t? v? h?p pháp luôn luôn có giá tr?, nó ???c suy t? ngay c? trong th?n h?c luân lý, nh?ng nh? m?t ph??ng sách cu?i cùng. S? d?ng v? khí là ph??ng án cu?i cùng. Vi?c t? v? h?p pháp ph?i ???c th?c hi?n b?ng ngo?i giao, trung gian. T? v? h?p pháp b?ng v? khí là ph??ng án cu?i cùng. Nh?ng tôi nh?n m?nh: ?ó là bi?n pháp cu?i cùng! Chúng ta ?ang th?c hi?n s? ti?n b? v? ??o ??c mà tôi ??ng ý, khi ??t câu h?i v? t?t c? nh?ng ?i?u này. ?i?u này th?t ??p b?i vì nó kh?ng ??nh r?ng nhân lo?i ?ang ti?n ??n ?i?u t?t, ch? không ch? ??n ?i?u x?u.
C?m ?n b?n ?? ??c bài vi?t này. N?u b?n mu?n nh?n các b?n tin qua email, vui lòng ??ng k? newsletter b?ng cách nh?p vào ??y.