杏MAP导航

Lúc ngài n?m xu?ng là lúc mà báo chí, gi?i truy?n thông l?c l?i nh?ng ký ?c v? ngài, nh?ng ng??i thân thân c?n v?i ngài, nh?ng ai có di?m phúc ???c g?p ngài m?t l?n, dù ch? là m?t cái b?t tay, m?t ánh m?t, m?t n? c??i, hay c? nh?ng ng??i ch? nhìn th?y ngài qua truy?n thông c?ng mu?n ??c l?i, xem l?i t?ng b?c ?nh, t?ng video, nh?ng câu nói, nh?ng bài di?n v?n... nh? th??c phim v? cu?c ??i c?a m?t con ng??i nh? bé, nh?ng c?ng th?t v? ??i. T?t c? m?i b?c ?nh v? ngài th?t ??p, khi?n tôi nh?n ra r?ng, nh?ng b?c ?nh ?ó ch?ng ph?i do máy ?nh c?a các nhà báo ch?p ???c, nh?ng do chính "H?a s? Phanxicô" v? nên theo ý mu?n c?a Thiên Chúa.

Trong l?ch s? h?i h?a hi?n ??i, n?u Pablo Picasso là h?a s? ?ã làm bùng n? m?i gi?i h?n c?a hình ?nh b?ng trí t??ng t??ng táo b?o, ngh? thu?t c?a Picasso nh? m?t b?n hòa t?u c?a hình kh?i và c?m xúc, n?i th?c t?i ???c b? cong theo trí t??ng t??ng. Ông v? không ch? b?ng m?t, mà b?ng tâm trí – gi?i phóng hình ?nh kh?i khuôn m?u, ?? t?ng nét c? nói lên ?i?u ch?a t?ng ???c th?t ra. N?u Picasso t?ng tái t?o th? gi?i qua nh?ng m?ng màu phá cách, thì ??c Thánh Cha Phanxicô c?ng ?ang v? nên b?c tranh c?a Giáo H?i và nhân lo?i b?ng nh?ng ???ng nét r?t riêng. Không ng?i phá v? nh?ng khuôn m?u c? k?, ngài ch?n gam màu c?a lòng th??ng xót, c?a s? g?n g?i và khiêm nh??ng ?? thêu d?t nên m?t vi?n c?nh ??c tin s?ng ??ng, ??y nhân tính và hy v?ng.

B?ng nét c? c?a lòng tr?c ?n và ?ôi m?t không ng?ng tìm ki?m khuôn m?t anh em n?i nh?ng con ng??i b? lãng quên, ??c Thánh Cha Phanxicô ?ang v? nên m?t b?c tranh th?i ??i – không ph?i tranh s?n d?u tr?ng trong vi?n b?o tàng, mà là m?t b?c tranh s?ng ??ng ?ang chuy?n mình gi?a ph? ch? cu?c ??i. Trong b?c tranh ?y, n?n tr?i là Laudato Si’, m?i g?i nhân lo?i tr? v? v?i c?n tính th? t?o – khiêm t?n và g?n bó v?i ??t M?. ???ng chân tr?i là Fratelli Tutti, m? ra không gian huynh ?? v??t qua biên gi?i, ??nh ki?n và h?n thù. Nh?ng gam màu m?nh m? nh?t là Laudate Deum, nh?c ta r?ng th?i gian không còn nhi?u, và trái ??t ?ang rên xi?t ch? ???c c?u l?y. Không có màu nào b? lo?i tr? trong b?c tranh ?y – c? nh?ng màu xám tro c?a chi?n tranh, màu ?en c?a tuy?t v?ng, hay nh?ng s?c ?? nh?c nh?i c?a b?t công. Nh?ng chính gi?a b?c tranh, ngài ??t m?t ánh sáng nh? nh?ng b?n b?: Hy v?ng. Nh? ánh n?n ch?p ch?n trong ?êm, nh?ng ch?a bao gi? t?t.

C?ng m?t khung c?nh, nh?ng có th? cho ra nhi?u b?c tranh khác nhau, ??n gi?n vì khác nhau ? góc nhìn c?a ng??i h?a s?. Góc nhìn c?a "H?a s? Phanxicô" không mang tính th?n h?c m?t cách máy móc, ngài nhìn v? th? gi?i và con ng??i, không ph?i ?? phá v? c?u trúc, mà là ?? cho th? gi?i l?n con ng??i hi?n lên trong v? t??i m?i v?n có. N?i ?y, chúng ta không ?óng vai quan tòa, không phán xét, không ch?p m?. Trong m?t th? gi?i ??y ?? v?, ta v?n nh?n ra cái ??p – không ph?i v? ??p b? ?óng khung b?i s? cân ??i, chính xác; mà là v? ??p ???c tìm th?y trong s? b?t an – c?a môi sinh, c?a ng??i tr?, c?a nh?ng cu?c kh?ng ho?ng trong l?n ngoài Giáo H?i. Chính trong s? b?t an t??ng ch?ng vô ??nh, ta l?i nh?n ra hình ?nh xót th??ng c?a Thiên Chúa; nh?n ra M? Trái ??t ?ang khóc than; n?i nh?ng anh ch? em còn mang trong mình n?i khát khao yêu và ???c yêu. ?ó là b?c tranh mà ??c Thánh Cha Phanxicô ?ang phác h?a – v? Giáo H?i, v? con ng??i, v? th? gi?i.

??c Phanxicô là m?t h?a s? táo b?o. Ngài ch?p nh?n gi? l?y nh?ng nét v? "không ??p" c?a quá kh?, không c? tìm cách xóa b? hay che gi?u. Nh? cách mà l?n ??u tiên trong h?n 1.000 n?m, m?t Giáo hoàng Công giáo và m?t Th??ng ph? Chính th?ng Nga g?p nhau. Hai v? ?ã ký m?t tuyên b? chung kêu g?i s? tha th? và h?p tác ?? ??i m?t v?i các thách th?c c?a th?i ??i, ??c bi?t là b?o l?c và bách h?i tôn giáo. Hay cách mà ngài ?ã nhi?u l?n công khai xin l?i các n?n nhân b? l?m d?ng trong Giáo H?i, không ch? nh? m?t ngh?a v? pháp lý mà là m?t l?i xin l?i chân thành và cá nhân, t? chính v? Cha chung c?a Giáo H?i...  Nh?ng ?i?u ?y làm nên b?c h?a ?ang s?ng: không trau chu?t, không ?ánh bóng, c?ng ch?ng gi? v? hoàn h?o. S? th?t luôn mang theo v?t s?o. Giáo H?i và con ng??i ???c ký h?a không ch? b?ng nh?ng dòng tr?n tru, không tì v?t mà c? nh?ng v?t s?o c?a h?nh phúc và n?i ?au. N?i b?c h?a ?y, ng??i h?a s? không v?i gi?i quy?t x? lý v?n ?? nh?ng là chiêm ni?m. B?c h?a ?y còn dang d?, nó ch? ???c thành toàn n?i ??ng là Cái ??p. ?úng v?y. B?c h?a ch?a hoàn t?t; nh?ng ?ó c?ng là b?c kh?m c?a hy v?ng (une mosaïque de l’espérance) và s? ???c hoàn t?t b?i ??ng “là ???ng, là S? Th?t và là S? S?ng.”

Ng??i ?ã yên ngh?, ?? l?i bao n?i ni?m và ký ?c, bao hoài v?ng ng?m ngùi… l?ng l? nhìn v? quá kh?: ánh m?t, n? c??i c?a ngài v?n nguyên v?n ?âu ?ây. Trong cõi thinh l?ng th?m sâu huy?n nhi?m, ?ang khi t?ng ca Thiên Chúa nhân t?, thì có l? ngài v?n mu?n g?i trao l?i tâm huy?t ??n con ng??i, nh?t là b?n tr? hôm nay, ?? m?i ng??i trong chúng ta ti?p n?i ngài, v? nên b?c tranh cho Giáo H?i, cho nhân lo?i này: “Các b?n tr? thân m?n, các con ???c Chúa r?t yêu d?u, các con r?t quý giá vì ???c c?u chu?c b?ng máu châu báu c?a ??c Kitô! Các con ‘là vô giá!’ Các con không ph?i là món ?? ?? bán ??u giá![…] Các con là vô giá: các con ph?i luôn nh?c ?i nh?c l?i ?i?u này: tôi không ph?i là món ?? ?? bán ??u giá, tôi vô giá. Tôi là ng??i t? do, tôi là ng??i t? do! Các con hãy yêu chu?ng s? t? do này, t? do mà Chúa Giêsu ban t?ng”.[1]

Ph??ng Hoàng, SJ

[1] ?TC Phanxicô, Tông hu?n Christus Vivit, Ban d?ch thu?t H?GMVN d?ch, Hà N?i, 2020, n.122.