杏MAP导航

Vì v?y, ?i?u ??u tiên mà dân Chúa và th? gi?i ch?ng ki?n ? v? tân Giáo Hoàng không ph?i là hình ?nh c?a ch?c v?, mà là m?t con ng??i, m?t ng??i cha, ng??i anh em gi?a chúng ta; và nh? th?, d??ng nh? ??c Phan-xi-cô nh?c nh? nhân lo?i r?ng Giáo Hoàng tr??c h?t và c? b?n là m?t con ng??i. Do v?y, dù ??c Phan-xi-cô h?n là m?t trong các Giáo Hoàng ?ã và s? ???c nh?c ??n nhi?u nh? m?t nhân v?t l?n c?a l?ch s?, v?i nh?ng di s?n v? kh? n?ng qu?n tr?, v? t? t??ng th?n h?c, v? n? l?c c?i cách, v? tinh th?n ph?c v?, vv., nh?ng có l? ?i?u l?n lao hàng ??u mà ngài c?ng hi?n chính là cu?c ??i ch?ng tá v? ?n g?i làm ng??i, ngay trong t? cách Giáo Hoàng. Gi?a muôn vàn cung b?c nhân sinh, cu?c ??i c?a ngài ?ã ho? lên m?t s? nét ??c bi?t s?ng ??ng, kh?i g?i và nh?c nh? chúng ta nh?ng chi?u kích và v? ??p c?a ?n g?i này.

??c nét ??u tiên v? con ng??i mà ??c Phan-xi-cô ?ã th? hi?n và liên l? làm ch?ng là tâm h?n tìm ki?m Thiên Chúa. Có l? ?n t??ng l?n lao mà ai c?ng nh?n ra là ??c Phan-xi-cô luôn tìm cách ??t tr?n cu?c s?ng và s? m?ng c?a ngài n?i tay Chúa; và ?i?u này bi?u l? ngay t? nh?ng giây phút ??u tiên c?a ngài trên c??ng v? Giáo Hoàng, cho t?i khi ngài nghi?m th?y bu?i hoàng hôn cu?c s?ng tr?n gian ?ang ??n g?n. Tr??c khi gi? tay ban phép lành ??u tiên cho dân Chúa, ngài ?ã cúi ??u xin h? c?u nguy?n cho mình ?? ???c Chúa d?n d?t; và trong Di Nguy?n, ngài nói “Tôi ??c mong cu?c hành trình tr?n gian cu?i cùng c?a tôi k?t thúc ? ngay ??n thánh tôn vinh ??c Maria c? kính này, n?i tôi luôn d?ng l?i ?? c?u nguy?n khi b?t ??u và k?t thúc m?i chuy?n Tông du, n?i tôi t? tin phó thác ý ??nh c?a mình cho ??c M? Vô Nhi?m Nguyên T?i, và t? ?n Ng??i vì s? ch?m sóc d?u dàng và t? m?u c?a M?”. ?ó không ch? ??n thu?n là nh?ng c? ch? và l?i nói c?a s? khiêm nh??ng, mà là nh?ng c? ch? và l?i nói c?a ??c tin, c?a m?t tâm h?n luôn tha thi?t tìm ki?m thánh ý Thiên Chúa, c?a ?n g?i mà thánh Âu-tinh t?ng nghi?m rõ: “L?y Chúa, Chúa ?ã t?o d?ng con cho Chúa và lòng con luôn kh?c kho?i cho ??n khi ???c an ngh? trong Ngài.” Vì th?, g??ng s?ng c?a ??c Phan-xi-cô nh?c chúng ta ?i?u c?n b?n và quý giá nh?t c?a ??i ng??i. Chúng ta s? th? nào n?u không có ni?m khát khao tìm ki?m ngu?n c?i siêu vi?t c?a mình? Li?u chúng ta có gì th?t ?áng g?i là “ph?m giá” n?u không ? trong t??ng quan v?i ??ng Thánh Thi?n?

Tinh th?n tìm ki?m Thiên Chúa và ý mu?n c?a Ng??i, v?n hàm ý tinh th?n c?u nguy?n, phân ??nh và tín thác, ?ã gi? ??nh l?i s?ng hành h??ng - l?i s?ng c?a nh?ng ai mu?n hi?n h?u theo ni?m hy v?ng trong di?n trình th?i gian. Tác gi? V? V?n An, trong bài vi?t “??i d?ch Covid-19 và nguyên lý th?i gian l?n h?n không gian”, ?ã nh?n xét r?t thích ?áng r?ng m?t trong nh?ng ??nh h??ng mà ??c Phan-xi-cô xác l?p cho b?n thân và cho tri?u Giáo Hoàng c?a ngài chính là công th?c ???c g?i h?ng t? tri?t gia Romano Guardini: “th?i gian l?n h?n không gian.” Công th?c này ng? ý r?ng không gian thì mang tính ?óng khung, c?t lát nh? cái chân tr?i hi?n t?i, trong khi th?i gian l?i mang tính di?n trình, v?n có ??c tính tr? thành, nên nó luôn hàm ch?a nét c?i m?, bí ?n và bi?n ??i nh? m?t m?u nhi?m; vì th?, di?n trình ??y ta v? t??ng lai, khuy?n khích ta ti?n b??c trong hy v?ng. V?i công th?c này, ??c Phan-xi-cô mu?n nh?n m?nh r?ng cu?c s?ng, xét trong t? cách cá nhân l?n c?ng ??ng, là di?n trình c?a th?i gian h?n là m?t lát c?t c?a không gian; di?n trình ?ó mang tính chuy?n ??i sáng t?o nh? ho?t ??ng c?a Chúa Thánh Th?n. Vì v?y, thay vì dành ?u tiên cho không gian, t?c ?iên cu?ng m?u toan duy trì m?i s? trong hi?n t?i, tìm cách kh?ng ch?, ki?m soát cu?c s?ng theo m?t k? ho?ch ??nh tr??c, chúng ta c?n ph?i dành ?u tiên cho th?i gian, t?c ?ón nh?n cu?c s?ng trong tính m?u nhi?m c?a nó, ??ng th?i thúc ??y các hành ??ng phát sinh di?n trình m?i, ngh?a là góp ph?n vào ti?n trình sáng t?o và hoa trái c?a nó. Do ?ó, ??c Phan-xi-cô nêu g??ng cho m?i cá nhân l?n c?ng ?oàn Giáo h?i tinh th?n m? ra không gian cho Thiên Chúa và c?ng tác v?i công vi?c c?a Ngài, tránh th? não tr?ng ?óng khung chính mình trong các ý th?c h?, trong các lo?i k? ho?ch, theo các tiêu chu?n chúng ta ??t ra ?? ki?m soát cu?c ??i. T?t nhiên, nói nh? th? không có ngh?a là ta không lên k? ho?ch, không s? d?ng ?n khôn ngoan tiên li?u mà Chúa Thánh Th?n ban cho. Nh?ng ?i?u mu?n nh?n m?nh ? ?ây là m?t tâm th? c?i m?, phân ??nh ?? tìm ki?m ý Chúa và ?ón nh?n m?i th? trong bình tâm.

Chúng ta c?ng th?y m?t ??c nét n?a c?a ?n g?i làm ng??i n?i g??ng m?u c?a ??c Phan-xi-cô: s?ng v?i trái tim yêu th??ng và nhân h?u. Th?c v?y, ngài t? lâu ?ã ???c ??t bi?t hi?u là v? Giáo hoàng c?a Lòng Th??ng Xót, không ch? vì vi?c ngài công b? N?m Thánh Ngo?i th??ng v? Lòng Th??ng Xót (2015–2016), mà vì ngài ??t trung tâm c?a ??i s?ng và s? m?ng mình n?i trái tim. Ng??i ta có th? li?t kê không bi?t bao nhiêu hình ?nh phát xu?t t? lòng yêu th??ng c?a ??c Phan-xi-cô. Ngài mang m?t trái tim nh?y c?m và quan tâm ??n m?i th? di?n ra, t? nh?ng ai g?n g?i nh?t trong t?m ti?p xúc v?i ngài, cho t?i nh?ng bi?n c? xung ??t và th?m ho? ? ph?m vi toàn c?u. Câu chuy?n g?p g? gi?a ngài và c?u bé Emmanuele trong d?p vi?ng th?m Giáo x? Thánh Phaolo Thánh Giá, ngày 15/4/2018, là m?t ví d? ?i?n hình. Dù ?ang ???c vây quanh b?i nhi?u b?n tr?, và dù ?ang nghe bi?t bao nhiêu ti?ng c??i vui m?ng c?a nh?ng con ng??i ???c g?p g? v? cha chung, ngài v?n có th? nh?n ra n?i lòng th?n th?c c?a c?u thi?u niên Emmanuele, dù em ch? b?c l? cách gián ti?p và ?n kín khi em không dám ??t câu h?i tr?c ti?p cho ngài. Trái tim m?c t? l?n lao ?ã giúp ngài có s? nh?y bén và tinh t? ?? khích l? em nói th?m cùng ngài; và sau khi xin phép em, ngài ?ã công b? câu chuy?n c?a b? em, và ??a ra l?i gi?i ?áp tuy?t v?i, không ph?i b?ng s? khôn ngoan c?a lý lu?n, mà b?ng s? khôn ngoan l?n lao c?a tình yêu, r?ng ch?c ch?n Thiên Chúa - m?t Ng??i Cha Nhân H?u - không ?? cho m?t ng??i cha t?t lành tr?n th? v?a qua ??i là b? c?a em ph?i ? xa Ngài, dù ông ch?a lãnh nh?n phép R?a T?i.

V?i m?t trái tim nh? th?, nên th?t ch?ng ng?c nhiên khi Ngài ???c xem là v? Giáo hoàng c?a  m?i ng??i, nh?t là c?a ng??i nghèo, ng??i di dân và t?t c? nh?ng ai thu?c “vùng ngo?i vi”. Ngài hi?n di?n v?i t?t c? trong s? gi?n d? h?t m?c có th?, nh? m?t ng??i cha, m?t ng??i anh em thân thi?t gi?a m?i ng??i; ngài gi?ng d?y nh?ng nh?ng ?i?u g?n g?i, v?i ngôn t? mà ai c?ng có th? hi?u. T?t c? là ?? xoá b? kho?ng cách vô hình mà các ch?c t??c th??ng t?o ra, ?? s?ng nh? “v? ch? ch?n mang l?y mùi c?a ?àn chiên”, và ?? thành khí c? ki?n t?o hoà bình, xây ??p tình huynh ??. Có l? c?ng vì v?y mà ngài t? ch?i m?c ph?m ph?c truy?n th?ng b?ng vàng c?ng nh? ch?n s?ng t?i Nhà Thánh Marta thay vì Dinh Tông Tòa; và h?n c?ng chính vì th? mà ngài ?ã ch?n Phan-xi-cô, tên c?a v? thánh hoà bình, ?? ??t cho mình.

??t trung tâm ??i s?ng n?i trái tim c?ng ??ng ngh?a v?i tâm th? b??c ra kh?i chính mình ?? có th? ??ng ch?m và chia s? nh?ng ?au th??ng và thách ?? c?a ng??i khác, ?? dành ch? cho tha nhân trong lòng mình. Ng??i nào ?? cho trái tim h??ng d?n và thúc ??y thì không th? tách mình ra kh?i nh?ng ??c mong th?m kín và nh?ng ti?ng kêu c?u c?a anh ch? em, v?n v?n luôn kh?n thi?t ? m?i n?i m?i lúc. Nh? th?, trung tâm c?a trái tim giúp chúng ta g?p th?y tha nhân và nghe ???c ti?ng nói c?a ??ng Tình Yêu, nh? ?ó ta h?i nh?t b?n ngã và tìm g?p chính mình. ?? di?n t? ?i?u này, ??c Phan-xi-cô d?n l?i nh?ng l?i tuy?t ??p sau c?a tri?t gia Romano Guardini: “ng??i ta không th? ?i vào n?i tâm mình b?ng trí óc. Do v?y, n?u trái tim không s?ng ??ng, ng??i ta v?n xa l? v?i chính mình” (Dilexit Nos, 9). Vì th?, ngài ?ã mong ??c Giáo h?i Giáo h?i tr? thành m?t “b?nh vi?n dã chi?n,” ?ón nh?n, ch?a lành và ??ng hành v?i con ng??i trong m?i hoàn c?nh c?a h?. Và thi?t t??ng ph?i ??t trong vi?n t??ng ?ó thì chúng ta m?i th?c s? hi?u ???c các b?n tâm trong nh?ng hu?n giáo c?a ngài, t? nh?ng Tông Hu?n nh? Amoris Laetitia (2016) hay Evangelii Gaudium (2013), cho t?i các Thông ?i?p quan tr?ng nh? Laudato si' (2015), Fratelli Tutti (2020) hay Dilexit nos (2024). T?t c? ??u là ti?ng kêu m?i kh?i ?i t? con tim, h??ng v? nh?ng n?i ?au, nh?ng b?t công, nh?ng phân r? c?a gia ?ình nhân lo?i, nh?t là v? nh?ng ng??i không có ti?ng nói trong th? gi?i này. Còn b?n thân ngài, trong t? cách v? lãnh ??o Giáo h?i, ?ã th?c hi?n tinh th?n ?ó th?t t?n c?n, và th?c hi?n cho t?i nh?ng giây phút cu?i c?a cu?c ??i: sau khi hoàn thành nh?ng vi?c m?c v? Tu?n Thánh nh? ngài v?n làm hàng n?m, và ch? kho?ng 19 gi? tr??c khi trút h?i th? cu?i cùng, dù trong tình tr?ng s?c kho? r?t y?u, ngài ?ã hi?n di?n ?? ban ban phép lành toàn xá ngày Ph?c Sinh Urbi et Orbi cho dân Chúa!

Nh?ng nét ??p tuy?t v?i c?a ?n g?i làm ng??i không ph?i ch? n?i s? cao c? c?a tình yêu, mà còn n?i cách chúng ta ??m nh?n nh?ng y?u ?u?i c?a thân ph?n m?ng dòn. Nh? câu cách ngôn mà ng??i Ph??ng Tây th??ng nh?c nhau, “to err is human, to forgive divine”, con ng??i ta ai c?ng có nh?ng y?u ?u?i; ai c?ng d? dàng g?p ph?i nh?ng l?i l?m trong ??i s?ng. ?i?u quan tr?ng là m?i ng??i ???c kêu g?i ?? ??m ???ng thân ph?n ?ó b?ng cách chân nh?n sai ph?m, s?a ??i và tha th? cho nhau. Nh? bao con ng??i khác, ??c Phan-xi-cô c?ng có nh?ng lúc nóng gi?n, nh? trong l?n ngài m?t kiên nh?n v?i m?t ph? n? khi b? bà n?m ch?t và gi? tay t?i Qu?ng tr??ng Thánh Phêrô. Nh?ng ngay ngày hôm sau, trong hu?n t? Kinh Truy?n Tin, ngài lên ti?ng r?ng “R?t nhi?u l?n chúng ta b? m?t kiên nh?n; cha c?ng v?y. Cha xin l?i vì g??ng x?u ngày hôm qua.” Ngài c?ng m?c nh?ng sai l?m, ?i?n hình nh? trong vi?c th?m ??nh sai khi x? lý v? bê b?i l?m d?ng ? Chilê. Nh?ng sau ?ó, khi có c? h?i ??c ??y ?? h? s?, ngài g?i th? cho các giám m?c Chilê, th?a nh?n r?ng ?ã “m?c sai l?m nghiêm tr?ng” và xin Thiên Chúa cùng anh ch? em tha th? cho mình. ??c Phan-xi-cô luôn ý th?c v? s? y?u ?u?i c?a ph?n ng??i và c?a Giáo H?i, ??ng th?i xác tín vào tình th??ng tha th? c?a Chúa, nh? trong nh?ng l?i th?t ??p ng? cùng các tu s? Chilê ngày 16/01/2020: “Chúng ta có m?t ? ?ây không ph?i vì chúng ta t?t lành h?n nh?ng ng??i khác; chúng ta không ph?i là nh?ng siêu anh hùng ??ng trên ??nh cao cúi xu?ng g?p g? ng??i phàm. Nh?ng chúng ta ???c sai ?i nh? nh?ng ng??i ý th?c r?ng mình ?ã ???c tha th?. ?ó là ngu?n vui c?a chúng ta. Chúa Giêsu Kitô không hi?n ra v?i các môn ?? mà không có các v?t th??ng. M?t Giáo h?i mang th??ng tích m?i hi?u ???c nh?ng v?t th??ng c?a th? gi?i ngày nay và l?y nh?ng th??ng ?au ?y làm c?a mình, b?ng cách ?au kh? v?i h?, ??ng hành v?i h? và tìm cách ch?a lành h?.”

Cu?i cùng, ??c Phan-xi-cô ?ã s?ng m?t cu?c ??i “r?t ng??i” qua nét ??p c?a s? hài h??c và ni?m vui. Ngài n?i ti?ng là con ng??i có óc khôi hài, v?i n? c??i th??ng tr?c trên môi. Trong quy?n sách Thiên Chúa là ni?m vui (Dio è Gioia), ngài chia s? r?ng ni?m vui Kitô giáo v?a g?n v?i hòa bình v?a g?n v?i khi?u hài h??c. Ngài nói thêm, “Tinh th?n hài h??c là thái ?? c?a con ng??i g?n v?i ân s?ng Chúa nh?t vì th? ai thi?u kh? n?ng này thì h? nh? thi?u m?t cái gì.” Còn trong cu?n t? truy?n có t?a ?? Bi?t C??i: Men T?o Nên Ni?m Vui, ??c Phan-xi-cô nói r?ng hài h??c giúp chúng ta có s?c m?nh ??i m?t v?i khó kh?n trong nh?ng hoàn c?nh c?a cu?c s?ng th??ng nh?t và v??t qua chúng; n? c??i còn là ??c nét c?a tinh th?n tr? th?, vì v?y s? hài h??c và vui c??i c?ng là d?u ch? c?a tâm h?n hoán c?i, t?c c?a ng??i ??t ni?m trông c?y n?i Thiên Chúa thay vì n?i chính mình. Do ?ó, ngài m?i g?i chúng ta nhìn ??n tr? th? nh? nh?ng t?m g??ng c?a nhân tính, ?? ta có th? tìm l?i kh? n?ng vui c??i nh? các em và s?ng chân th?t ?n g?i c?a mình.

Có l? chúng ta c?m nh?n ???c s? g?n g?i v?i ??c Giáo Hoàng Phan-xi-cô vì n?i ngài ta ít nhi?u th?y ???c cu?c s?ng c?a chính mình, th?y ?n ch?a nh?ng khía c?nh r?t thân thu?c trong ?n g?i làm ng??i mà Thiên Chúa v?n luôn kêu m?i chúng ta. Hôm nay, khi trái tim l?n c?a v? cha chung ?ã ng?ng ??p, chúng ta có th? th?t lên r?ng: T? ?n Chúa ?ã ban cho chúng con m?t v? Giáo Hoàng r?t ng??i! T? ?n Chúa ?ã ban cho chúng con m?t ng??i cha ?ã s?ng theo g??ng m?u ??c Giê-su – Con Ng??i Toàn V?n –  ?? kh?i g?i và c? võ chúng con nh?ng chi?u kích và nh?ng nét ??p c?a ?n g?i làm ng??i.

Kh?c Bá sj