Truy?n giáo t?i ? ch?u, m?t cu?c h?i nh?p v?n hoá theo b??c ch?n c?a nh?ng ch?ng nh?n v? ??i c?a ??c tin
Vatican News
D??i ?ây là cu?c ph?ng v?n c?a Vatican News v?i cha Gilles Berceville.
Th?a cha, Kitô giáo ??n châu Á nh? th? nào?
Truy?n th?ng cho r?ng châu Á ?ón nh?n Kitô giáo khi thánh tông ?? Tôma ??n ?n ??. Th?c t?, có th? các c?ng ?oàn Kitô giáo ?ã có m?t t? r?t s?m ? ?n ??. L?ch s? xác l?p vi?c truy?n bá ??c tin Kitô giáo qua Giáo h?i Nestorian ??n Trung Qu?c t? th? k? th? 6 và th? 7. Sau khi ?? qu?c Mông C? chuy?n sang H?i giáo vào th? k? 14, s? hi?n di?n c?a Kitô giáo ? châu Á ?ã gi?m d?n. Vào th?i ?i?m có nh?ng khám phá v? ??i vào th? k? 15, m?t trong nh?ng ??c m? c?a các Kitô h?u là v??t qua tr? ng?i c?a H?i giáo và k?t n?i các c?ng ?oàn Kitô giáo xa x?a mà ng??i ta có th? ?ã không còn th?y ? châu Á. ?ây là ngu?n g?c c?a vi?c Christopher Columbus phát hi?n ra châu M? vào cu?i th? k? 15. Khi ?i vòng quanh Cape Magellan, ng??i Tây Ban Nha và B? ?ào Nha ??n châu Á và ? ?ó, ?i vào các lãnh th?, ??ng th?i ch?u trách nhi?m ???c ??c Giáo Hoàng giao phó ?? truy?n bá ??c tin Kitô giáo. Do ?ó, Kitô giáo hi?n di?n ? châu Á v?i con s? r?t ít t? th? k? 16.
L?ch s? truy?n giáo c?a th? k? 15 và 16 có m?i liên h? nh? th? nào v?i các quy?n bính chính tr??
Trong nh?ng giai ?o?n cu?i c?a th?i Trung c?, tâm linh và th? t?c luôn ?i v?i nhau. Do ?ó, các nhà truy?n giáo ??u tiên do các vua Tây Ban Nha và B? ?ào Nha phái ?i ???c hình thành t? Cu?c tái chinh ph?c trong b?i c?nh xung ??t v?i H?i giáo và ly giáo ? châu Âu cùng v?i s? lan r?ng c?a Tin lành. Th??ng m?i, chinh ph?c và truy?n bá ??c tin Kitô giáo d??ng nh? không th? tách r?i trong các ho?t ??ng truy?n giáo này.
? châu Á, ho?t ??ng th?m dò, nghiên c?u và khám phá mang tính khoa h?c ???c tri?n khai c? th? nh? th? nào gi?a các nhà truy?n giáo?
T? th? k? 16, v?i khuôn m?t v? ??i là Thánh Phanxicô Xaviê, và các tu s? Dòng Tên ? ?n ?? và ??c bi?t là ? Trung Qu?c v?i cha Matteo Ricci, ?ã c? g?ng làm cho Kitô giáo ???c bi?t ??n qua sách v? và c?i ??o gi?i th??ng l?u b?ng cách cho th?y mình không ph?i nh? nh?ng tu s? kh? h?nh nh?ng là nh?ng h?c gi? Nho giáo. Nh? th? các tu s? Dòng Tên ?ã ???c các hoàng ?? Trung Qu?c ch?p nh?n, trong khi Kitô giáo b? c?m ? ?ó t? khi ??c Giáo Hoàng không cho phép th? cúng t? tiên.
Thánh Phanxicô Xaviê ???c coi là nhà truy?n giáo v? ??i nh?t c?a th?i hi?n ??i, ?ã ?i kh?p châu Á, t? Indonesia ??n Nh?t B?n. Giá tr? ch?ng t? c?a ngài ??i v?i s? v? truy?n giáo ? Vi?n ?ông là gì?
Ngài ?ã ?ánh d?u l?ch s? truy?n giáo b?ng nh?ng lá th?, v?i nh?ng l?i kêu g?i tham gia cùng ngài trong s? v?, và nh? ngài mà các th? h? tu s? Dòng Tên m? ??c ?i truy?n giáo. Thánh Phanxicô Xaviê là v? ??i di?n c?a ??c Giáo Hoàng theo yêu c?u c?a Vua B? ?ào Nha, ? t?t c? các vùng ??t mà ngài ?ã khám phá, t? ??o Moluccas ??n Nh?t B?n. Ngài qua ??i tr??c khi có th? ??n Trung Qu?c, ho?t ??ng truy?n giáo c?a ngài bao ph? m?t vùng lãnh th? ?áng k?. Ho?t ??ng này không có tác d?ng l?n v? vi?c theo Kitô giáo c?a dân chúng; ch? sau ngài, ??c bi?t là ? Nh?t B?n, các c?ng ?oàn m?i phát tri?n tr??c khi b? các quy?n bính t?i ch? bách h?i và tiêu di?t. Thánh Phanxicô Xaviê là m?u g??ng v? ??i c?a ho?t ??ng truy?n giáo, ng??i ?ã truy?n c?m h?ng cho các th? h? tu s? Dòng Tên c?ng hi?n h?t mình cho s? v? truy?n giáo sau ngài và phát tri?n các ho?t ??ng truy?n giáo ? Vi?n ?ông.
Ng??i Tây Ban Nha và B? ?ào Nha, và sau ?ó ng??i Pháp và ng??i Anh. ??ng l?c nào ?ánh d?u cu?c canh tân truy?n giáo ? châu Á vào th? k? 19?
Các s? v? c?a Dòng Tên ???c phát tri?n t? th? k? 16, và Tòa Thánh ?ã ki?m soát các ho?t ??ng truy?n giáo v?i vi?c thành l?p B? Truy?n bá ??c tin vào n?m 1622, v?i mong mu?n ch?m d?t h? th?ng b?o tr? và tách ho?t ??ng chinh ph?c v?i ho?t ??ng loan báo Tin M?ng. Vào th? k? 19, v? các nhà truy?n giáo Công giáo Pháp, chúng ta ph?i ?? c?p ??n H?i Th?a sai H?i ngo?i Paris ???c thành l?p vào th? k? 17, ?? th?c hi?n ch??ng trình này c?a B? Truy?n bá ??c tin c?a Tòa thánh, nh?m tách bi?t rõ ràng ho?t ??ng chính tr? v?i loan báo Tin M?ng.
Các nhà truy?n giáo Tin lành ng??i Anh ?ã phát tri?n ho?t ??ng c?a h? ??c bi?t t? th? k? 19. Các nhà truy?n giáo này nh?n m?nh ??n vi?c phân ph?i Kinh Thánh b?ng ho?t ??ng m?nh m? trong vi?c in ?n và d?ch Kinh Thánh. H? liên k?t ho?t ??ng truy?n giáo v?i ho?t ??ng v?n minh hoá, b?ng cách mang l?i s? th?nh v??ng, c? g?ng mang l?i s? phát tri?n kinh t? và v?n hóa cho các qu?c gia n?i h? thành l?p, và c?ng b?ng cách mong mu?n r?t nhanh, nhanh h?n ng??i Công giáo, ??m b?o quy?n t? qu?n c?a các Giáo h?i thu?c c?ng ?oàn Kitô giáo mà h? ?ã thành l?p. V? phía Công giáo, có s? nh?n m?nh nhi?u h?n ??n các bí tích và ph?ng v?, m?t quan ni?m v? Giáo h?i ph? quát t?p trung vào Rôma, và th?c t? ??m b?o m?t s? ??c l?p nh?t ??nh kh?i quy?n l?c chính tr?. ?ó c?ng là th? k? c?a các ho?t ??ng bác ái l?n ???c th?c hi?n ??c bi?t b?i các dòng tu n?. Sau ?ó, vào ??u th? k? 20 Giáo h?i Công giáo nh?n m?nh, theo giáo hu?n c?a các Giáo hoàng, v? quy?n t? qu?n c?a các Giáo h?i và các giáo s? ??a ph??ng.
T? quan ?i?m này, có m?t s? th?t lùi, b?i vì vào th? k? 17, ng??i ta ?ã r?t xác tín, sau s? vi?c Kitô giáo ? Nh?t B?n h?u nh? bi?n m?t, r?ng c?n ph?i hình thành và phát tri?n m?t hàng giáo s? b?n ??a, trong khi vào th? k? 19, các nhà truy?n giáo ??n t? châu Âu và trên th?c t? ?ã hình thành m?t s? b?t bình ??ng gi?a các giáo s? truy?n giáo châu Âu và các giáo s? b?n ??a.
T?i sao khi vào châu Á, Công giáo xu?t hi?n không nh? m?t tôn giáo ? châu Âu?
Chúng ta không còn ? vào hoàn c?nh c?a th? k? 19, ??u th? k? 20, ch? ngh?a th?c dân châu Âu và các Giáo h?i Công giáo ??a ph??ng ngày nay có quy?n t? qu?n r?t l?n. Các Giáo h?i không còn ph? thu?c vào các qu?c gia ?ã g?i các nhà truy?n giáo, b?t ??u t? Pháp, dù v?n ti?p t?c có nh?ng m?i quan h? thân thi?t t?n t?i gi?a các Giáo h?i, v?i s? bày t? lòng bi?t ?n sâu s?c ??i v?i nh?ng n?i ?ã g?i các nhà truy?n giáo và nh?ng ng??i ?ã thành l?p Giáo h?i trong các x? truy?n giáo.
Trong s? các qu?c gia ?ã ???c ??c Thánh Cha vi?ng th?m, Giáo h?i ? Timor và Papua New Guinea r?t h?i nh?p v?n hóa. H? c?ng ?ã phát tri?n và ???c d?n d?t b?i các giám m?c và các giáo s? trong n??c. Hi?n nay chính các Giáo h?i châu Á c?ng g?i các nhà truy?n giáo c?a mình ??n châu Âu, nh? Giáo h?i Vi?t Nam.
S? h?i nh?p v?n hóa nh? th? nào trong các l? nghi ??a ph??ng?
Khi b??c vào các nhà th? Công giáo, ? Singapore, Vi?t Nam, Timor, chúng ta th?y các nhà th?, t? quan ?i?m ki?n trúc, ngh? thu?t, ?iêu kh?c, h?i h?a, ch?u ?nh h??ng r?t nhi?u c?a ngh? thu?t ph??ng Tây. Ch? liên quan ??n khía c?nh bên ngoài và ki?n trúc này thôi, ?ó là d?u hi?u c?a m?t ??c tin v?n c?n ph?i th?c hi?n m?t công cu?c h?i nh?p v?n hóa l?n lao. ?ây là v?n ?? không ph?i liên quan ??n s? ??c l?p v? m?t pháp lý và hàng giáo s? ??a ph??ng, mà liên quan ??n vi?c h? ?ã mang ??n cho Giáo h?i hoàn v? nh?ng ngu?n tài nguyên v?n hóa c?a chính h? trong l?nh v?c hi?u bi?t ??c tin, nh?ng cách th? hi?n ??c tin, ??c bi?t là nh?ng cách th? hi?n ki?n trúc tôn giáo ho?c ngh? thu?t tôn giáo. Ng??i dân ??a ph??ng và các Giáo h?i ??a ph??ng c?n h?i nh?p ??c tin c?a h? và hi?n di?n v?i xã h?i m?t cách th?c s? theo tinh th?n Tin M?ng, v?i nh?ng thách ?? v? tình tr?ng nghèo ?ói tr?m tr?ng, ??c bi?t ??i v?i các qu?c gia ?ông Timor ho?c Papua New Guinea, các qu?c gia trong ?ó Giáo h?i làm ch?ng cho s? hi?n di?n r?t qu?ng ??i gi?a nh?ng ng??i nghèo. ?i?u này mang tính quy?t ??nh trong vi?c ng??i dân ??a ph??ng ? các qu?c gia nh? Timor hay Papua New Guinea ti?p nh?n Kitô giáo.
?âu là nh?ng thách ?? và khó kh?n trong công cu?c truy?n giáo ? m?t s? Giáo h?i ??a ph??ng?
Chúng ta ph?i th?c s? coi là l?i th?i cái ý t??ng v? các vùng lãnh th? n?i các nhà truy?n giáo t? n?i khác ??n, ngay c? khi luôn có m?t s?, ??c bi?t là H?i Th?a sai H?i ngo?i Paris, ti?p c?n các khu v?c xa xôi n?i Kitô giáo không hi?n di?n. Gi? ?ây chúng ta có các c?ng ?oàn ??a ph??ng ???c thi?t l?p trong xã h?i, n?n v?n hóa c?a h? và tr??c h?t ph?i s?ng Tin M?ng trong ch?ng tá và ni?m hy v?ng ???c ban cho nh?ng ng??i nghèo nh?t. Và t? ?ó xu?t hi?n m?t ??c tin s?ng ??ng, m?t ??c tin phát tri?n và tìm ra nh?ng cách di?n ??t có kh? n?ng làm phong phú toàn th? Giáo h?i.
Có nh?ng thách ?? s? v? khác nhau. Nh? ? Indonesia v? ??i tho?i liên tôn, ??c bi?t gi?a các Kitô h?u và ng??i H?i giáo; cu?c g?p g? gi?a các tôn giáo ???c nhìn nh?n d??i hình th?c quý tr?ng và ??i tho?i l?n nhau.
Ti?p ??n, truy?n giáo là s? hi?n di?n gi?a nh?ng ng??i nghèo nh?t, trong ?ó có các lãnh th?, các c?ng ??ng dân c? ?ang s?ng v?i nh?ng khó kh?n trong vi?c ti?p c?n giáo d?c, b?i t?t c? nh?ng th?m h?a do suy thoái khí h?u gây ra. ?ông Nam Á ?ã m?t 15% di?n tích r?ng t? nhiên k? t? n?m 2000, do vi?c áp d?ng ??c canh, trong khi ng??i dân ??a ph??ng s?ng b?ng nông nghi?p t? nhiên, v.v. S? hi?n di?n v?i ng??i nghèo, sau ??i tho?i liên tôn, là hình th?c hi?n di?n th? hai theo tinh th?n Tin M?ng do các Giáo h?i ??a ph??ng ??m nh?n.
C?m ?n b?n ?? ??c bài vi?t này. N?u b?n mu?n nh?n các b?n tin qua email, vui lòng ??ng k? newsletter b?ng cách nh?p vào ??y.