杏MAP导航

S? Christine Schenk CSJ

B?i vì ph?n l?n l?ch s? d?a vào các ghi chép v?n h?c do nam gi?i vi?t nên vi?c khám phá d? li?u l?ch s? ?áng tin c?y v? các n? Kitô h?u th?i k? ??u có th? là m?t thách th?c. Kitô giáo ch? y?u d?a vào ch? vi?t nh? m?t ph??ng ti?n chính ?? hi?u l?ch s? c?a mình. Nh? Ti?n s? Janet Tulloch ch?ng th?c trong m?t bài báo xu?t b?n n?m 2004, thông tin thu th?p ???c t? các hi?n v?t tr?c quan nh? bích h?a, tranh v? và các quan tài ?á, cho ??n g?n ?ây, h?u nh? ch? dành cho các nhà s? h?c ngh? thu?t và kh?o c? h?c. M?c dù nhi?u ph? n? ?ã tr? c?p tài chính cho nam gi?i trong Giáo h?i s? khai (nh? Maria Magdala, Phoebe, Lydia, Paula, Olympias), s? hi?n di?n c?a h? h?u nh? không ???c ghi nh?n trong các ngu?n v?n h?c. T? lâu, các h?c gi? ?ã hi?u r?ng kh?o c? h?c là ngu?n thông tin quan tr?ng v? các n? Kitô h?u th?i Giáo h?i s? khai.

Các ghi chép trong v?n b?n và kh?o c? h?c

Trong b?n th? k? ??u tiên c?a l?ch s? Kitô giáo (và th?m chí c? ngày nay), các giáo s? bi?n minh cho vi?c c?t gi?m quy?n l?c c?a ph? n? b?ng cách l?p l?i l?i khuy?n cáo trong th? th? nh?t g?i Timôthê r?ng ph? n? không ???c lên ti?ng trong c?ng ?oàn và không ???c gi?ng d?y hay có th?m quy?n ??i v?i nam gi?i (2,12). Tuy nhiên, ngh? thu?t tang l? c?a Kitô giáo t? cu?i th? k? th? ba ??n ??u th? k? th? n?m l?i mô t? ph? n? v?a gi?ng d?y v?a thuy?t gi?ng. ? ?ây chúng ta ch? có th? th?o lu?n ng?n g?n v? ch? ?? h?p d?n này.

??i v?i c? ng??i Roma c?, Kitô h?u c?ng nh? ngo?i giáo, quan tài không ch? là n?i ch?a xác ch?t mà còn là m?t t??ng ?ài ch?a ??y ý ngh?a. Ngh? thu?t tang l? La Mã nh?m m?c ?ích xây d?ng danh tính c?a ng??i ?ã khu?t và t??ng nh? nh?ng giá tr? c?ng nh? ??c tính c?a h?. Ch? nh?ng ng??i giàu có m?i có th? mua ???c m?t ngôi m? ??t ti?n nh? v?y và vi?c lên k? ho?ch v? cách h? mong mu?n ???c t??ng nh? là m?t quá trình quan tr?ng. ???c kh?c h?a v?i m?t cu?n sách b?ng da (các b?n v?n Kinh Thánh ngày x?a ???c vi?t trên các cu?n da), gi? ??ng cu?n gi?y da ho?c các b?n Kinh Thánh c?, là m?t d?u hi?u v? trình ?? h?c v?n, ??a v? và s? giàu có c?a ng??i ?ã khu?t.

C? các Kitô h?u nam và n? ??u ???c t??ng nh? và lý t??ng hóa nh? nh?ng ng??i có ??a v?, quy?n l?c, h?c th?c và lòng sùng ??o. Khi chân dung tang l? c?a ng??i quá c? ???c kh?c h?a v?i m?t cu?n da g?n v?i các c?nh trong Kinh Thánh, ?i?u ?ó c?ng cho th?y s? hi?u bi?t v? Kinh Thánh Do Thái và Kitô giáo.

Trong kho?ng th?i gian ba n?m, tôi ?ã phân tích 2.119 hình ?nh và mô t? v? các quan tài ?á và m?nh v? t? th? k? th? 3 ??n ??u th? k? th? 5, bao g?m t?t c? các hình ?nh ???c công b? r?ng rãi v? các quan tài ?á c?a Kitô giáo. M?t phân tích chuyên sâu v? các h?a ti?t bi?u t??ng ???c ch?n l?c cho th?y nhi?u ph? n? Kitô giáo th?i k? ??u ???c tôn vinh là nh?ng ng??i có ??a v?, ?nh h??ng và quy?n l?c trong c?ng ??ng c?a h?. M?t phát hi?n r?t có ý ngh?a là s? l??ng hình ?nh tang l? c?a n? Kitô h?u ch? có m?t mình nhi?u g?p ba l?n so v?i Kitô h?u nam gi?i.

Nhi?u b?c phù ?iêu v? quan tài miêu t? nh?ng ng??i ph? n? ?ã qua ??i ???c bao quanh b?i nh?ng c?nh trong Kinh Thánh, v?i bàn tay c?a h? trong t? th? nói và c?m cu?n sách b?ng da ho?c các b?n Kinh Thánh c?. Nh?ng ?i?u này ??a ra b?ng ch?ng m?nh m? r?ng ph? n? ? th? k? th? 4 ?ã không chú ý ??n l?i khuyên không lên ti?ng trong c?ng ??ng. S? n?i b?t c?a h? cho th?y s? xu?t hi?n c?a m?t ??c tính m?i c?a ph? n? v? kh? n?ng gi?ng d?y và h?c th?c trong Kinh Thánh. M?t phát hi?n quan tr?ng khác là v? m?t th?ng kê, r?t nhi?u các chân dung c?a ph? n? ???c ??t c?nh các “tông ??” (th??ng là Thánh Phêrô và Phaolô) ?? xác nh?n th?m quy?n tôn giáo c?a h?.

Nh?ng ?i?u kh?o c? h?c cho chúng ta bi?t

Các hình ?nh trên các quan tài ?á c?a Kitô h?u th?i k? ??u cho th?y r?ng các n? Kitô h?u là nh?ng ng??i có h?c th?c, ngoan ??o và giàu có. ?ánh giá t? s? l??ng c?a nh?ng quan tài ch? có riêng m?t n? tín h?u nào ?ó cho th?y h? c?ng là nh?ng ph? n? ??c thân ho?c góa ph?. ?i?u này g?i nh? c?ng ??ng góa ph? và trinh n? th?i ??u Giáo h?i ?ã ???c th?o lu?n trong bài vi?t ??u tiên c?a lo?t bài này. Vì nhi?u ng??i ???c miêu t? v?i nh?ng cu?n gi?y da và c? ch? l?i nói gi?a các c?nh trong Kinh Thánh, chúng ta có th? kh?ng ??nh r?ng h? r?t thông th?o Kinh Thánh và mong mu?n ???c th? hi?n nh? nh?ng ng??i ph? n? có ni?m tin vào quy?n n?ng c?u ?? c?a Chúa và là nh?ng ng??i d?y v? cu?c ??i và phép l? ch?a lành c?a Chúa Giêsu. C?ng ??ng c?a h? ?ã lý t??ng hóa h? nh? nh?ng nhân v?t uyên bác có th?m quy?n, ít nh?t là công b? và gi?ng d?y Kinh Thánh.

?i?u h?p lý là các “giáo m?u” Roma sau này, ví d? nh? Marcella, Paula, Melania C? và Proba, ng??ng m? nh?ng hình m?u ph? n? th?i k? ??u này, nh?ng ng??i ?ã truy?n c?m h?ng cho h? yêu thích và tìm hi?u v? Kinh Thánh. Các ngu?n v?n h?c v? “giáo m?u” phù h?p v?i nh?ng phát hi?n kh?o c? h?c, xác nh?n nh?ng gì các h?c gi? ???ng th?i – bao g?m c? ??c c? Giáo hoàng Bi?n ??c XVI – ?ã ??a ra gi? thuy?t tr??c ?ây: ph? n? có ?nh h??ng ?áng k? h?n trong Kitô giáo th?i k? ??u so v?i nh?ng gì ng??i ta th??ng công nh?n. Trong khi nam gi?i chi?m ?u th? trong ghi nh?n v?n h?c, nh?ng chân dung trong tang l? tìm th?y trong kh?o c? h?c ch? ra ?u th? c?a ph? n? Kitô giáo ???c nh? ??n là ng??i th?c thi quy?n bính trong giáo h?i trong c?ng ??ng c?a h?. Nh? chúng ta s? th?y, nh?ng ng??i ph? n? t? t?p quanh “các giáo m?u” c?a chúng ta ?ã phát tri?n thành m?t s? c?ng ??ng n? tu s?m nh?t c?a chúng ta.

B?n có th? tìm th?y tài li?u trình bày chi ti?t h?n v? nghiên c?u kéo dài 3 n?m do S? Christine Schenk th?c hi?n v? quan tài và các m?nh v? t? th? k? th? 3 ??n ??u th? k? th? 5 trong cu?n sách c?a tác gi? có t?a ?? Crispina and Her Sisters: Women and Authority in Early Christian (Fortress Press, 2017) . Hãy tìm bài vi?t th? ba trong lo?t bài miêu t? nh?ng n? Kitô h?u n?i b?t ? th? k? th? 4, nh?ng ng??i ?ã thành l?p các ?an vi?n, ??t n?n móng cho ??i s?ng hi?n nay c?a các n? tu.