杏MAP导航

Christine Schenk CSJ

Th? k? th? t? b?t ??u b?ng cu?c bách h?i Kitô h?u cách kh?c li?t, ??c bi?t là ? ph??ng ?ông. Sau khi ?ón nh?n Thiên Chúa c?a Kitô giáo và sau m?t th?i gian dài tranh giành quy?n l?c, Constantino tr? thành hoàng ?? vào n?m 324 sau Công nguyên. Trong giai ?o?n này, Giáo h?i v??n ??n m?c ?? quy?n l?c tr?n th? và ?nh h??ng ch?a t?ng có nh? s? ?u ái c?a hoàng ?? Constantino, các con c?a ông và Thánh Êlêna m? ông. Các giáo s? c?ng nh?n ???c nh?ng kho?n tr? c?p to l?n t? nh?ng n? Kitô h?u quý t?c nh? Olimpia, Melania và Paola. Các c?ng ??ng Kitô giáo mà cho ??n lúc ?ó v?n quy t? trong nh?ng ngôi nhà l?n gi? ?ây ?ã ? trong nh?ng khu v?c công c?ng xa hoa. Nh?ng thay ??i này làm gia t?ng thêm nh?ng c?ng th?ng v? ho?t ??ng m?c v? công khai c?a các n? Kitô h?u.

Thay ??i vai trò c?a ph? n? trong Giáo h?i

Th? k? th? 4 c?ng ch?ng ki?n m?t xu h??ng ?áng lo ng?i là liên k?t n? gi?i v?i l?c giáo, m?c dù c? nam và n? Kitô h?u tham gia vào nh?ng cách gi?i thích khác nhau v? Kitô giáo cu?i cùng ??u b? coi là d? giáo. Ph? n? ??c bi?t có nguy c? b? coi là d? giáo và b? nghi ng? là không trong s?ch n?u h? ??m nh?n vai trò th?y d?y. ?ây là b?i c?nh giáo h?i mà trong ?ó các “giáo m?u” ? th? k? th? 4 ?ã s?ng và làm ch?ng. Ph?n trình bày sau ?ây là trình t? th?i gian ng?n g?n nh?ng ??y ý ngh?a v? cu?c ??i c?a h? c?ng nh? cách h? - và c?ng ?oàn c?a h? - th?c thi quy?n bính trong Giáo h?i trong th?i Giáo h?i s? khai.?

Nh?ng tài li?u do ph? n? vi?t

Thông tin v? nh?ng ph? n? s?ng vào th? k? th? 4 nh? Marcella, Paola, Macrina, Melania C? và Olympia ch? y?u ??n t? tài li?u c?a nh?ng giáo s? uyên bác (Thánh Giêrônimô, Grêgôriô thành Nyssa, Palladiô và Gioan Kim Kh?u), nh?ng ng??i ?ã vi?t v? h?. Chúng ta có hai v?n b?n ???c vi?t b?i ph? n?: c?a Prôba và Êgiêria. Prôba ?ã ph?ng theo hàng tr?m tác ph?m v?n xuôi c?a Virgiliô, r?t ???c ng??i Roma yêu thích, ?? k? l?i l?ch s? Kitô giáo v?i m?c ?ích truy?n giáo cho nh?ng chàng trai tr? quý t?c. Prôba ?ã t?o ra m?t công c? truy?n giáo ?a v?n hóa có ?nh h??ng ??n các Kitô h?u qua nhi?u th? h?. Còn Êgiêria ?ã vi?t nh?t ký du l?ch cho các ch? em c?a mình, trong ?ó mô t? hành trình c?a cô ??n nh?ng ??a ?i?m thánh thiêng ? ph??ng ?ông. Trên ???ng ?i, cô ?ã g?p “ng??i b?n r?t thân thi?t c?a cô, n? phó t? thánh thi?n Marthana”. V? này ?i?u hành m?t ?an vi?n g?m c? nam và n? g?n ??n th? Thánh Thecla (? Th? Nh? K?). Marthana là m?t ví d? hi?m hoi v? m?t n? phó t? th?c thi quy?n ?i?u hành ??i v?i c? Kitô h?u nam và n?.

Trong khi Thánh Basiliô ? ph??ng ?ông và Thánh Giêrônimô ? ph??ng Tây th??ng ???c cho là ng??i có công trong vi?c phát tri?n ??i s?ng ?an tu, thì hai ph? n? - Macrina và Marcella - ?ã b?t ??u s?ng th?c hành l?i s?ng Kitô giáo m?i này tr??c c? nh?ng ng??i nam.

Macrina (327–379) ?ã thành l?p m?t ?an vi?n t?i Annisa ? Ti?u Á, n?i ?ã tr? thành nguyên m?u cho quy lu?t ?an tu ???c anh trai c?a bà là Thánh Basiliô vi?t. Thánh Basiliô sau này ???c coi là cha ?? ??i s?ng ?an tu, nh?ng Macrina ch?c ch?n là ng??i m? khai sinh ra nó. V?i ?nh h??ng trong t? cách là linh h??ng, bà ?ã có ?nh h??ng sâu s?c ??n các anh em th?n h?c gia c?a bà, Thánh Grêgôriô và Basiliô, nh?ng ng??i ?ã hoàn thi?n ??o lý v? Chúa Ba Ngôi.

Marcella (325-410) t?p h?p các ph? n? ?? nghiên c?u Kinh Thánh và c?u nguy?n t?i ngôi nhà quý t?c c?a bà trên ??i Aventinô b?n m??i n?m tr??c khi Thánh Giêrônimô ??n Roma. Sau khi Thánh Giêrônimô tr? v? Giêrusalem, các linh m?c ? Roma nh? Marcella t? v?n ?? giúp hi?u rõ các v?n b?n Kinh Thánh.

Paola (347-404) ?ã thành l?p hai ?an vi?n ? Bêlem, m?t dành cho ph? n? và m?t dành cho nam gi?i. Bà ?ã giao ?an vi?n nam cho các ?an s?, và chính ? ?ó, nh? s? h? tr? c?a bà, Thánh Giêrônimô ?ã hoàn thành b?n d?ch Kinh Thánh ti?ng Hy L?p sang ti?ng Latinh. Thánh Giêrônimô k? v?i chúng ta r?ng ki?n th?c v? ti?ng Do Thái c?a Paola v??t xa ki?n th?c c?a ngài.

Melania C? (350-410) ?ã d?n d?t m?t giáo s? n?i ti?ng (Êvagriô) tr? v? v?i l?i tuyên th? s?ng ??c thân; d?y d? c?ng nh? giúp nh?ng ng??i nam theo ??o. Bà là ng??i có công trong vi?c gi?i quy?t cu?c ly giáo liên quan ??n 400 tu s? ? Antiokia, “chi?n th?ng nh?ng k? l?c giáo ch?i b? Chúa Thánh Th?n”. Bà ?ã tài tr? và ??ng sáng l?p m?t ?an vi?n cho c? nam và n? trên Núi Ôliu, n?i c?ng ?oàn c?a bà tham gia vào vi?c nghiên c?u Sách Thánh, c?u nguy?n và th?c hành các công vi?c bác ái.

Olympia (368-408) ???c Giám m?c Nectariô ? Constantinople phong ch?c phó t?, ?ã s? d?ng kh?i tài s?n k?ch xù c?a gia ?ình mình ?? h? tr? Giáo h?i và ph?c v? ng??i nghèo. Bà thành l?p m?t ?an vi?n l?n g?n ??n th? Hagia Sophia, n?i có ba ng??i n? trong dòng h? c?ng ???c phong ch?c phó t?. Các ph? n? Roma c? thu?c các gia ?ình quy?n quý s?m gia nh?p ?an vi?n và s? n? ?an s? t?ng lên 250 ng??i.

?ây ch? là m?t vài ví d? v? các ph? n? th? k? th? 4 có c?ng ?oàn là ti?n thân c?a ??i s?ng tu trì ???ng ??i. Ch?ng tá và th?m quy?n c?a h? trong Giáo h?i ?ã ?nh h??ng r?t nhi?u ??n các c?ng ??ng Kitô giáo ? th?i ??i c?a h? c?ng nh? nh?ng c?ng ??ng trong th?i gian sau ?ó. Vào th?i ?i?m m?t s? giáo s? c?m h? thuy?t gi?ng n?i công c?ng và mu?n h? ? nhà h?n, có b?ng ch?ng cho th?y có nh?ng n? Kitô h?u ? th? k? th? t? ?ã th?c thi quy?n bính, lên ti?ng v? các v?n ?? quan tr?ng c?a Giáo h?i, d?y d? c? nam gi?i và ph? n?, và làm ch?ng m?t cách t? do v? ??c Kitô.

Tài li?u ???c s? d?ng cho bài vi?t này ph?n l?n ???c l?y t? cu?n sách c?a tác gi?, "Crispina và các ng??i ch?: Ph? n? và th?m quy?n trong Kitô giáo s? khai" (Fortress Press, 2017). Hãy tìm bài th? t? và c?ng là bài cu?i cùng trong lo?t bài này, bài này s? ??a ra m?t phân tích v? ?i?u gì có th? ?ã khi?n các n? Kitô h?u th?i Giáo h?i s? khai tr? thành nh?ng ng??i ?óng góp tích c?c vào vi?c xây d?ng Giáo h?i.