杏MAP导航

Giuse Tr?n ??c Anh O.P.

Nói v?n t?t, ?ó là ông Bà Jozef Ulma và Wiktoria, cùng v?i 6 ng??i con b? ??c qu?c xã sát h?i ngày 24/3/1944 ? làng Markowa vì ?ã qu?ng ??i cho 8 ng??i Do Thái, b? s?n ?u?i d??i th?i quân ??c chi?m ?óng n??c này, ???c tá túc trong nhà. Trong s? nh?ng ng??i con b? gi?t, bé l?n nh?t m?i ???c 8 tu?i, em bé nh? nh?t 1 tu?i r??i và có m?t ng??i con 7 tháng ?ang ? trong lòng m?.

Theo vi?n Yad Vashem, Trung tâm qu?c t? có tr? s? t?i Giêrusalem t??ng ni?m cu?c di?t ch?ng Do Thái, ông bà Jozef và Wiktoria Ulma ?ã ch?ng ki?n cu?c hành quy?t nh?ng ng??i Do Thái b? b?t h?i mùa hè n?m 1942. D?u v?y ông bà v?n cho m?t gia ?ình Do Thái g?m 6 ng??i, cùng v?i 2 ch? em thu?c m?t gia ?ình khác, ?n n?p trên gác xép thu?c nông tr?i c?a mình. Nh?ng r?i hi?n binh ??c phát hi?n và ??n nông tr?i c?a gia ?ình Ulma b?n ch?t 8 ng??i Do Thái tr??c khi sát h?i tr?n gia ?ình ng??i Ba Lan.

Thân th?

Józef Ulma sinh n?m 1900 t?i làng Markowa ? mi?n ?ông nam Ba Lan, m?t làng l?n t?i n??c này v?i kho?ng 4.500 dân thu?c giáo ph?n Przemysl. Ph?n l?n dân t?i ?ây là tín h?u Công Giáo nh?ng c?ng có kho?ng 120 ng??i Do Thái. H? s?ng chung và c?ng tác v?i nhau trong s? tôn tr?ng h? t??ng.

Józef là m?t nông dân. N?m 17 tu?i, anh gia nh?p Liên minh Thánh Th? c?a giáo ph?n ??a ph??ng, m?t h?i liên k?t vi?c c?u nguy?n và góp ph?n xây d?ng giáo ph?n, qua vi?c quyên góp giúp ki?n thi?t và tu b? các nhà th? và nhà nguy?n ? ??a ph??ng. Anh c?ng là h?i viên tích c?c c?a H?i Thanh Niên Công Giáo, r?i Liên minh các nông dân tr?.

L?n lên, Józef Ulma thành hôn v?i Wiktoria Dorotea, 23 tu?i, nh? h?n hôn phu 12 tu?i. Hai v? ch?ng sinh ???c 6 ng??i con. H? nuôi d??ng con cái trong tinh th?n ??c tin và yêu th??ng, ch?m ch? và tôn tr?ng ng??i khác.

?ôi v? ch?ng canh tác trong m?t nông tr?i nh?, vài hécta. Jozef là ng??i r?t ch?m ch? làm vi?c và c?ng là ng??i có sáng ki?n, có tinh th?n xã h?i, h?ng say tham gia các công tác trong c?ng ?oàn. C? hai v? ch?ng ??u là giáo dân giáo x? thánh Dorotea ? Markowa. ??i s?ng ??c tin c?a h? d?a trên gi?i r?n m?n Chúa yêu ng??i và c? hai ??u thu?c h?i Mân Côi s?ng. H? ?ào sâu ??c tin trong vi?c c?u nguy?n và tham d? ??i s?ng bí tích c?a Giáo H?i. C? hai ??u là nh?ng tín h?u Công Giáo nhi?t thành. M?i t?i h? ??u qu? c?u nguy?n tr??c khi ?i ng?.

Ch? tr??ng tiêu di?t Do Thái

Th? chi?n th? 2 b?t ??u t? ngày 1/9/1939 v?i cu?c xâm l?ng c?a ??c t?i Ba Lan. T? ?ó th?m tr?ng c?a ng??i Ba Lan và ??c bi?t là ng??i Do Thái t?i n??c này b?t ??u. Sau khi các ho?t ??ng quân s? t?m ng?ng, nhi?u h?n ch? v? pháp lu?t ???c quân chi?m ?óng thi?t ??nh, ??c bi?t ??i v?i nh?ng ng??i g?c Do Thái.

Tình tr?ng này c?ng th?ng thêm khi chi?n tranh gi?a ??c và Liên Xô b?t ??u t? tháng 6/1941: ch? ?? Hitler quy?t ??nh tiêu di?t toàn b? ng??i Do Thái Âu Châu. Quy?t ??nh này v? sau c?ng ???c áp d?ng cho ng??i Ba Lan.

?? ng?n c?n ng??i Ba Lan giúp ?? ng??i Do Thái, tháng 10/1941, Hans Frank, Toàn Quy?n ??c t?i các lãnh th? Ba Lan b? ??c chi?m ?óng, ra l?nh r?ng t?t c? nh?ng công dân Ba Lan nào b? cáo ho?c b? tình nghi giúp ?? ng??i Do Thái ??u s? b? hành quy?t. K?t qu? là 6 tri?u ng??i Do Thái Âu Châu b? gi?t, ph?n l?n trong các tr?i tiêu di?t. M?t n?a trong s? n?n nhân ?y là ng??i Do Thái công dân Ba Lan.

Th?m sát t?i làng Markowa

Nh?ng bi?n c? thê th?m nh?t x?y ra t?i làng Markowa vào bán niên th? 2 trong n?m 1942. H?i ?ó ph?n l?n ng??i Do Thái t?i làng này ?ã b? gi?t. H?u nh? cùng th?i k? ?ó, 2 gia ?ình Do Thái ?ã xin ông bà Ulma cho h? ?n n?p. ?ó là gia ?ình Goldmans - Golda và Layka, v?i nh?ng ng??i con nh? c?a h? s?ng g?n nhà ông bà Józef Ulma, và 5 ng??i ?àn ông t? Lancut, tên là Szall, m?t ng??i buôn súc v?t, n?i ti?ng tr??c th?i chi?n tranh, v?i 4 ng??i con trai l?n c?a h?.

Józef Ulma v?n n?i ti?ng là thân thi?n v?i nh?ng ng??i Do Thái. Ít lâu tr??c ?ó ông ?ã giúp m?t gia ?ình khác thi?t l?p m?t n?i ?n náu trong khe núi.

Sáng s?m kho?ng 5 gi? ngày 24/3/1944, toán hi?n binh ??c ? th? tr?n Lancut (cách làng Markowa kho?ng 10 cây s?) do trung úy Eilert Dieken ch? huy cùng v?i 3 hi?n binh ??c khác và 2 ng??i Ba Lan ??n nhà Józef Ulma. Ch?ng bao lâu ng??i ta nghe th?y nh?ng ti?ng súng n?. Các n?n nhân ??u tiên là ng??i Do Thái. Ti?p ??n là nh?ng ng??i Ba Lan b? tr?ng ph?t: ông bà Józef và Wiktoria Ulma b? ??a ra kh?i nhà h? và b? b?n ngay tr??c nhà. Trong khi ?ó, nh?ng ??a con khóc thét lên khi th?y cha m? b? gi?t. Th?t là c?nh t??ng kinh hoàng. Tr??c tình th? ?ó, quân ??c th?o lu?n v?i nhau xem ph?i làm gì v?i m?y ??a bé. Sau khi trao ??i, trung úy Dieken quy?t ??nh b?n ch?t luôn 6 ??a con.

Sau khi ph?m t?i ác, toán quân ??c b?t ??u c??p bóc trong nhà các n?n nhân.

Ch?ng t? c?a Linh m?c Th?nh nguy?n viên

Tháng 8 n?m 2003, án phong chân ph??c cho gia ?ình Ulma ???c giáo ph?n Przemysl kh?i s?.

Cha Witold Burda, th?nh nguy?n viên án phong cho gia ?ình Ulma, cho bi?t:

“??i s?ng th??ng nh?t c?a các v? Tôi T? Chúa ??y tinh th?n Tin M?ng. Ng??i ta có th? th?y m?i quan tâm tha thi?t ??i v?i b?u không khí gia ?ình, s? t? t? và c?i m? trong các quan h? v?i nhau. ?i?u này ???c áp d?ng tr??c tiên cho quan h? v? ch?ng: c?m thông và b? túc cho nhau, nâng ?? và ch?m sóc nhau, xây d?ng tình hi?p thông hôn nhân. K?t qu? c?a tinh th?n này là s? quan tâm nuôi d??ng con cái và c?i m? ??i v?i s? s?ng m?i mà Chúa ban.”

Ông bà Jozef và Wiktoria r?t ???c tôn tr?ng t?i làng Markowa, và ??ng th?i h? c?ng ???c bi?t ??n nhi?u v? s? s?n sàng giúp ?? m?i ng??i, h? n?i ti?ng vì c?i m? ??i v?i nh?ng ng??i khác. Nh?ng ng??i làm ch?ng trong cu?c ?i?u tra ? c?p giáo ph?n nh?n m?nh r?ng nhà c?a gia ?ình này luôn m? r?ng ??i v?i nh?ng ng??i khác. H? nói là luôn có th? tìm ???c s? giúp ?? n?i gia ?ình Ulma. Ông bà chia s? ki?n th?c và kinh nghi?m. Jozef thích nhi?p ?nh, canh tác và nuôi ong. Ông ??c nhi?u v? các v?n ?? này và s?n sàng chia s? nh?ng ?i?u mình h?c ???c. Ông ni?m n? và c?i m? v?i ng??i khác. ?ó là ??c tính c?a gia ?ình này. C?n ph?i nói thêm r?ng s? giúp ?? mà h? dành cho ng??i khác ???c th?c hi?n trong âm th?m và v? tha, không “qu?ng cáo” phô tr??ng, chính vì th? h? ???c tôn tr?ng và nhìn nh?n.

Cha Burda c?ng nh?n xét r?ng quy?t ??nh c?a ông bà Ulma ?ón nh?n và cho 8 ng??i Do Thái ?n náu không ph?i ch? 1 l?n thôi, nh?ng ch?p nh?n h? trong nhi?u tháng tr?i. ?ó không ph?i là m?t hành ??ng nh?t th?i vì ??ng lòng tr?c ?n, hay m?t d?u hi?u c?m th??ng s? ph?n c?a h?. ?ó là m?t quy?t ??nh có ý th?c và suy ngh? chín ch?n, bi?t rõ nh?ng h?u qu? có th? x?y ra cho nh?ng ng??i Ba Lan tr? giúp ng??i Do Thái nh? th?.

Cha Burda xác quy?t r?ng nh?ng hành ??ng trên ?ây cho th?y gia ?ình Ulma ?ón nh?n Tin M?ng m?t cách r?t tr??ng thành, nh?t là v? khía c?nh l?i m?i g?i Kitô h?u yêu th??ng tha nhân. Trong cu?n Kinh Thánh ng??i ta tìm ???c trong nhà ông bà sau khi b? hành quy?t, ng??i ta th?y t?a ?? d? ngôn ng??i Samari nhân lành ???c g?ch d??i. ?i?u này ch?ng t? ??i s?ng th??ng nh?t c?a h? d?a trên Tin M?ng, trong s? hi?p nh?t v?i Thiên Chúa và hoàn toàn thi hành nh?ng gì Chúa m?i g?i.

Ngày 17/12 n?m ngoái (2022), v?i s? ch?p thu?n c?a ??c Thánh Cha, B? Phong thánh ?ã công b? s?c l?nh nhìn nh?n cu?c t? ??o c?a gia ?ình ông bà ông Bà Jozef Ulma và Wiktoria, cùng v?i 6 ng??i con. Sau ?ó l? phong chân ph??c ?ã ???c giáo quy?n liên h? ?n ??nh vào ngày 10 tháng 9 t?i ?ây t?i làng Markowa do ?HY Marcello Semeraro, T?ng tr??ng B? Phong Thánh, ch? s? nhân danh ??c Thánh Cha. Ban t? ch?c d? ki?n s? có g?n 700 linh m?c và h?n 60 Giám m?c t? Ba Lan và n??c ngoài tr??c s? hi?n di?n c?a 20 ngàn tín h?u. ??c bi?t c?ng có s? hi?n di?n c?a Rabbi tr??ng C?ng ?oàn Do Thái t?i Ba Lan.