杏MAP导航

Giuse Tr?n ??c Anh, O.P.

C?ng hoà dân ch? Congo c?ng nh? Nam Sudan ??u ph?i ???ng ??u v?i nh?ng xung ??t và b?o l?c, nhân dân khao khát hòa bình t? lâu. H? hy v?ng chuy?n vi?ng th?m c?a ??c Thánh Cha s? là m?t tác nhân góp ph?n quan tr?ng vào vi?c bình ??nh ??t n??c c?a h?.

Công Giáo t?i C?ng hòa dân ch? Congo

Giáo H?i t?i Congo thu?c vào s? nh?ng Giáo H?i k? c?u nh?t t?i Phi châu nam Sahara, có t? cu?i th? k? 15 v?i cu?c tr? l?i c?a nhà vua và hoàng gia nh? các th?a sai B? ?ào Nha vào n?m 1491. Tr?i qua bao th?ng tr?m, ngày nay Giáo H?i t?i C?ng hoà dân ch? Congo ti?p t?c là m?t trong nh?ng Giáo H?i sinh ??ng nh?t ? Phi châu. S? tín h?u ti?p t?c gia t?ng: trong s? g?n 106 tri?u dân c? t?i ?ây, có 49% là tín h?u Công Giáo, t?c là 52 tri?u 200 ngàn ng??i thu?c 48 giáo ph?n do 62 Giám M?c coi sóc, v?i s? c?ng tác c?a h?n 6.100 linh m?c tri?u và dòng. Có h?n 1.300 tu huynh và 10.500 n? tu. S? ??i ch?ng sinh là 4.100 th?y. Nhi?u linh m?c Congo ?ang ph?c v? Giáo H?i t?i các n??c Phi châu khác, Âu và M? châu theo di?n “Fidei Donum”, H?ng ân ??c tin.

M?t ??c ?i?m quan tr?ng c?a Giáo H?i Công Giáo Congo là s? d?n thân tích c?c c?a giáo dân, qua nhi?u h?i ?oàn và phong trào giáo dân, h?p thành H?i ??ng Tông ?? giáo dân. G?n 77 ngàn giáo lý viên ho?t ??ng trong các lãnh v?c khác nhau. Trong lãnh v?c truy?n thông, Giáo H?i Congo có h?n 30 ?ài phát thanh, nhi?u kênh truy?n hình giáo ph?n và sách báo Công Giáo.

M?t khác, Giáo H?i Công Giáo Congo c?ng ph?i ???ng ??u v?i nhi?u thách ??: n?n mê tín, phù th?y và ma thu?t v?n còn lan r?ng trong c? các c?ng ?oàn Công Giáo. Ngoài ra, nh?ng giáo phái ??c l?p m?nh danh là Kitô c?ng ?ang lan tràn t?i n??c này. Thêm vào ?ó có v?n ?? làm sao phòng ng?a ng??i tr? ??ng tham gia vào các b?ng ??ng b?o l?c, và các nhóm dân quân nh?t là t?i mi?n ?ông Congo.

Th?m tr?ng xung ??t t?i ?ông Congo

Th?c v?y, t? g?n 30 n?m nay, mi?n ?ông C?ng hoà dân ch? Congo s?ng trong tình tr?ng kh?ng ho?ng và trong n?m qua càng gia t?ng c??ng ?? ??n ?? giai ?o?n chót là thành ph? Goma, d? ki?n trong chuy?n vi?ng h?i tháng 7 n?m ngoái c?a ??c Thánh Cha, ?ã b? h?y b? trong ch??ng trình vi?ng th?m s?p t?i ?ây, ch? y?u vì lý do an ninh.

Goma ngày nay là bi?u t??ng m?t cu?c xung ??t n?i ??a và liên miên, v?i s? can d? c?a 120 nhóm võ trang ? t?nh b?c và nam Kivu, cùng v?i t?nh Ituri. Trong s? các l?c l??ng ?ó, có L?c l??ng liên minh dân ch? (Allied Democratic Forces, Adf), m?t phong trào H?i giáo g?c Uganda, ho?t ??ng ??c bi?t t?i vùng Beni-Butembo, và Phong trào M23 ???c Ruanda láng gi?ng ?ng h?. Nhóm này chi?m ???c m?t vùng r?ng b?ng n??c B?, bao quanh và ?e d?a Goma, th? ph? c?a t?nh B?c Kivu. Giáo ph?n Goma b? chia làm ?ôi, vì có 32 giáo x? thu?c vùng do l?c l??ng phi?n quân M23 chi?m ?óng.

Nhóm M23 có t? ch?c và v? trang hùng h?u h?n c? quân ??i chính quy Congo và c? l?c l??ng b?o hòa Monusco c?a Liên Hi?p Qu?c. Ho?t ??ng c?a nhóm này ?ã làm gia t?ng s? th??ng dân b? thi?t m?ng và g?n 400 ngàn ng??i ph?i di t?n, theo con s? c?a Liên Hi?p Qu?c, không k? con s? 5 tri?u 600 ngàn ng??i t?n c? t?i n??c này.

Các cu?c t?n công c?a nhóm M23 ?ang gây c?ng th?ng l?n gi?a C?ng hòa dân ch? Congo và Ruanda. Qu?c gia này b? Congo t? cáo là ?ng h? các phi?n quân t?i ?ây, còn Ruanda thì t? cáo Congo tr? giúp L?c l??ng dân ch? gi?i phóng Ruanda, m?t nhóm phi?n quân có c?n c? t?i mi?n b?c Kivu.

Ch??ng trình c?a ??c Thánh Cha t?i Congo

Trong b?i c?nh trên ?ây, ??c Thánh Cha s? ??n th? ?ô Kinshasa chi?u ngày 31/1 và s? có 11 sinh ho?t di?n ra t?i 6 ??a ?i?m. ??c bi?t ngài s? c? hành thánh l? ngày th? T?, 1/2 t?i phi tr??ng Ndolo v?i h?n 1 tri?u tín h?u. Ban chi?u cùng ngày này, t?i tòa S? Th?n Tòa Thánh, ngài s? g?p ??i di?n c?a các n?n nhân b?o l?c ? mi?n ?ông Congo.

Sáng ngày 2/2, ??c Thánh Cha s? g?p g? gi?i tr? Congo t?i Sân v?n ??ng các v? t? ??o và ban chi?u, ngài ??n Nhà th? chính tòa Kinshasa ?? g?p các linh m?c, phó t?, tu s? nam n?, ch?ng sinh. Sau cùng sáng ngày 3/2, ??c Thánh Cha s? g?p các Giám M?c Congo tr??c khi lên ???ng sang th?m Nam Sudan.

Hành h??ng ??i k?t t?i Nam Sudan

Cu?c vi?ng th?m t?i Nam Sudan ???c g?i là “Cu?c hành h??ng ??i k?t hòa bình n?i ??t n??c và nhân dân Nam Sudan”, vì có s? tham d? c?a hai v? th? lãnh Liên hi?p Anh giáo và Giáo H?i Scotland là 2 C?ng ?oàn Kitô có ?ông tín h?u t?i n??c này.

??t n??c và Giáo h?i t?i Nam Sudan

Nam Sudan r?ng g?p ?ôi Vi?t Nam v?i h?n 654 ngàn cây s? vuông, nh?ng dân s? ch? có 13 tri?u 800 ngàn ng??i thu?c nhi?u b? t?c khác nhau, trong ?ó 7 tri?u 200 ngàn ng??i là tín h?u Công Giáo, chi?m 52% dân s?, và thu?c 7 giáo ph?n do 10 Giám m?c coi sóc, v?i s? c?ng tác c?a 300 linh m?c tri?u và dòng. Có 35 tu huynh và 218 n? tu.

Nam Sudan ???c ??c l?p n?m 2011, nh?ng ch? 2 n?m sau thì x?y ra n?i chi?n. Tính ??n n?m 2018, là n?m có hi?p ??nh ?ình chi?n ??u tiên, ?ã có kho?ng 400 ngàn ng??i ch?t và hàng tri?u ng??i di t?n. Ngày nay, hai nhân v?t ??i th? v?n c?nh tranh nhau, Salva Kiir Mayardit và Riek Machar ?ang làm t?ng th?ng và phó t?ng th?ng trong chính ph? th?ng nh?t qu?c gia. D?a trên c?n b?n “Tuyên ngôn Roma” h?i n?m 2020, các cu?c th??ng thuy?t v?n ti?p t?c v?i nh?ng nhóm phi?n quân không ký vào hi?p ??nh hòa bình n?m 2018. Trong hi?p ??nh này, chính ph? và phi?n quân nhìn nh?n các v? lãnh ??o Công Giáo, Anh giáo và Tin Lành Tr??ng Lão ?ã không ng?ng kêu g?i cho hòa bình, hòa gi?i và tình huynh ??.

Vi?ng th?m

Theo ch??ng trình, khi ??n th? ?ô Juba chi?u th? B?y 4/2, ??c Thánh Cha s? g?p chính quy?n, ??i di?n xã h?i dân s? và ngo?i giao ?oàn. Chúa nh?t hôm sau, 3 v? lãnh ??o s? g?p riêng các Giám m?c, linh m?c và các ch?c s?c thu?c Giáo H?i liên h?. Ban chi?u 3 v? g?p g? và l?ng nghe nh?ng ng??i di t?n n?i ??a, tr??c khi ??n l?ng John Garang, v? l?p qu?c, ?? c? hành bu?i c?u nguy?n ??i k?t vào lúc 6 gi?. Sáng Chúa nh?t 5/2, ??c Thánh Cha s? c? hành thánh l? t?i khu v?c l?ng này tr??c khi lên ???ng tr? v? Roma.

T?m quan tr?ng v? ??i k?t

M?t chuyên gia v? Nam Sudan, ông John Ashworth, m?t th?a sai Công Giáo t?i Nam Sudan trong 40 n?m, ??c bi?t nh?n m?nh ??c tính ??i k?t trong chuy?n ?i c?a ??c Thánh Cha t?i Nam Sudan.

Trong cu?c ph?ng v?n dành cho hãng tin Công Giáo ??c KNA, truy?n ?i ngày 12/1 v?a qua, ông Ashworth nh?n ??nh r?ng, nói ?úng ra, ?ây không ph?i là m?t cu?c vi?ng th?m c?a ??c Giáo Hoàng, nh?ng là m?t cu?c “hành h??ng” chung v?i ??c Giáo Ch? liên hi?p Anh giáo Justin Welby và v? th? lãnh Giáo H?i Tr??ng Lão x? Scotland, M?c S? Iain Greenshields.

Ông Ashworth cho bi?t các Giáo H?i Kitô t?i Nam Sudan có tinh th?n ??i k?t r?t cao. Chuy?n ?i chung c?a các v? lãnh ??o c?a 3 Giáo H?i Kitô không ph?i ch? là m?t bi?u t??ng. S? ki?n các v? ?ã cùng nhau ho?t ??ng cho hòa bình t?i Nam Sudan t? nhi?u n?m nay là ?i?u r?t có ý ngh?a. ?i?u bây gi? là ch? xem 3 v? lãnh ??o Kitô có th? kh?i lên m?t s? thay ??i thêm trong tâm h?n gi?i lãnh ??o chính tr? c?a Nam Sudan trong cu?c vi?ng th?m s?p t?i hay không. “D?u sao chuy?n ?i này s? là m?t cu?c vi?ng th?m quan tr?ng, ??y m?nh tình liên ??i ??i v?i các Giáo H?i và nhân dân Nam Sudan”.

M?t khác, trong m?t b?n tin truy?n ?i hôm 26/1 v?a qua, H?i ??ng ??i k?t các Giáo H?i Kitô ? Genève, Th?y S?, cho bi?t có s? gia t?ng hy v?ng, h?i h?p và ch? mong t?i Nam Sudan tr??c cu?c hành h??ng ??i k?t c?a ?GH và 2 v? th? lãnh Anh giáo và Tin Lành t?i n??c này.

M?c s? Thomas Tut Puot Mut, th? lãnh Giáo H?i Tin Lành tr??ng lão Nam Sudan nói r?ng: “Dân chúng ý th?c v? cu?c vi?ng th?m và h? r?t ph?n kh?i. H? ?ã th?t v?ng vì vi?c h?y b? chuy?n vi?ng th?m c?a 3 v? lãnh ??o h?i tháng 7 n?m ngoái, nh?ng nay h? vui m?ng và s?n sàng... Th?t là m?t ??c ân cho Giáo H?i Nam Sudan ???c ?ón các v? lãnh ??o s?p t?i”.

M?c s? Joseph Alhag Lo Abel thu?c Anh giáo ? th? ?ô Juba, nói r?ng Giáo H?i và các v? lãnh ??o Giáo H?i ??a ph??ng r?t l?c quan v? k?t qu? cu?c vi?ng th?m này vì các v? lãnh ??o th? gi?i ?ang ??n g?p g? nhân dân Nam Sudan t?i ??t n??c c?a h?. “Khi dân chúng th?y các v? lãnh ??o ??n, h? hy v?ng r?ng ??t n??c c?a h? có th? ra kh?i tình tr?ng chi?n tranh hi?n nay. Không th? tìm ???c m?t gi?i pháp n?u không có sáng ki?n”. C? th? M?c s? Lo Abel hy v?ng cu?c hòa ?àm b? t?c s? ???c m? l?i gi?a các v? th? lãnh các phe mà Vatican ?ã kh?i s?. (oikumene.org 26-1-2023)