Thách ?? c?a c?ng ?oàn Ki-t? h?u thi?u s? Iraq ?? duy trì s? hi?n di?n c?a Ki-t? giáo
H?ng Th?y - Vatican News
Ch? còn hai ngày n?a là ??c Thánh Cha Phanxicô s? lên ???ng th?c hi?n chuy?n vi?ng th?m l?ch s? kéo dài 4 ngày t?i Iraq. ??c Thánh Cha Phanxicô ?ã kh?ng ??nh chuy?n ?i c?a ngài là ?? bày t? tình liên ??i v?i c?ng ?oàn Ki-tô h?u thi?u s? t?i Iraq. Tr??c n?m 2003, t?i Iraq có kho?ng 1,5 tri?u Ki-tô h?u, chi?m kho?ng 6% dân s?. Nh?ng theo th?ng kê m?i nh?t, t?i n??c này ??c tính ch? còn kho?ng 300 ??n 400 ngàn Ki-tô h?u. Và s? Ki-tô h?u này ?ang ngày càng gi?m ?i do các v? xu?t c? ?? tránh kh?i b?o l?c, chi?n tranh, bách h?i, kh?ng b?.
S? hi?n di?n lâu ??i c?a Ki-tô giáo t?i Iraq
Trong b?i c?nh này, chuy?n vi?ng th?m c?a ??c Thánh Cha ch?c ch?n s? ??c bi?t có ý ngh?a ??i v?i c?ng ?oàn Ki-tô h?u Iraq, c?ng ?oàn ?ã hi?n di?n t?i vùng Mesopotamia – L??ng hà – t? th?i ??u c?a Ki-tô giáo. Theo truy?n th?ng, Ki-tô giáo ???c loan báo ??n nh?ng vùng ??t này t? th? k? th? I, sau khi thánh Tô-ma tông ?? và các môn ?? c?a ngài rao gi?ng Tin M?ng ??n t?n vùng ?ông Á. Do ?ó Iraq là m?t mi?n ??t trong Kinh Thánh và có t?m quan tr?ng l?ch s? ??i v?i m?i Ki-tô h?u, b?i vì s? phong phú v?n hóa và tôn giáo c?a nó có ?nh h??ng quy?t ??nh.
Hi?n di?n t?i Iraq có các Giáo h?i Ki-tô khác nhau. Bên c?nh các Giáo h?i Công giáo Can-?ê, Siriac, Armeni, Latinh, Melkite, còn có các Giáo h?i Chính Th?ng và Tin Lành.
Giáo h?i Công giáo Can-?ê
Giáo h?i Công giáo Can-?ê là c?ng ?oàn Ki-tô giáo ?ông nh?t t?i Iraq v?i kho?ng 250 ngàn tín h?u vào n?m 2010, nh?ng ?ã gi?m d?n t? n?m 2014, khi Nhà n??c H?i giáo chi?m ?óng mi?n b?c Iraq. Giáo h?i này có 5 t?ng giáo ph?n: Baghdad, Erbil, Bassorah, Kerkuk và Mosul. Ngôn ng? ph?ng v? c?a Giáo h?i Can-?ê là ti?ng Aramaico, nh?ng vì các tín h?u hi?n nói ti?ng ? R?p nên Thánh l? ???c c? hành b?ng hai ngôn ng?.
Giáo h?i Công giáo Can-?ê luôn là ti?ng nói kêu g?i hòa gi?i, tha th?, hi?p nh?t và g?n k?t. Tr??c tình tr?ng ng??i dân ph?i di c? và t? n?n, r?i b? nhà c?a do b?o l?c và các cu?c t?n công kh?ng b?, Giáo h?i h? tr? v?t ch?t và luân lý cho ng??i dân. Các linh m?c và giám m?c góp ph?n nâng cao nh?n th?c c?a c?ng ??ng v? th?m k?ch c?a dân chúng.
L?ch s? Ki-tô giáo t?i Iraq là m?t l?ch s? c?a bách h?i và phân bi?t ??i x?
K? t? khi H?i giáo xu?t hi?n và ngay c? sau khi n??c Iraq ??c l?p ra ??i, Ki-tô giáo ?ã b? ?ánh d?u b?i s? ?àn áp và phân bi?t ??i x?. Saddam Hussein ?ã khai sinh ra m?t ch? ?? th? t?c, trong ?ó, b?t ch?p vi?c qu?c h?u hóa các tr??ng h?c c?a Ki-tô giáo và s? phân bi?t ??i x? dai d?ng, các Ki-tô h?u ?ã tìm ra m?t ph??ng th?c ?? Giáo h?i có th? th?c hi?n các ho?t ??ng, c? trong l?nh v?c bác ái xã h?i. Nh?ng ngay t? th?i ch? ?? ??c tài này, các Ki-tô h?u ?ã gia t?ng xu?t c? do các cu?c chi?n tranh n?i ti?p nhau trên ??t n??c b?t ??u t? nh?ng n?m tám m??i c?a th? k? XX.
Nh?ng cu?c xu?t c? l?n sau n?m 2003 và gi?a các n?m 2014 ??n 2017
Nh?ng cu?c xu?t c? l?n nh?t t?i Iraq x?y ra sau cu?c can thi?p quân s? c?a Hoa K? vào n?m 2003, do tình tr?ng m?t an ninh, b?o l?c và các cu?c t?n công, và t? n?m 2014 ??n n?m 2017, sau khi Nhà n??c H?i giáo t? x?ng (IS ) chi?m mi?n b?c Iraq. Ch? trong giai ?o?n t? n?m 2003 ??n tháng 3 n?m 2015, 1.200 Ki-tô h?u ?ã b? gi?t, bao g?m ??c cha Paulos Rahho, t?ng giám m?c giáo ph?n Mosul c?a Công giáo Can-?ê, b? sát h?i vào n?m 2008; 5 linh m?c và 48 là n?n nhân c?a cu?c t?n công thánh chi?n vào ngày 31 tháng 10 n?m 2010, ch?ng l?i Công giáo Syriac t?i Nhà th? ??c M? Phù h?; và 62 nhà th? b? h? h?i ho?c phá h?y.
Ki-tô giáo b? xóa s? t?i vùng bình nguyên Ninive
Vi?c Nhà n??c H?i giáo chi?m vùng bình nguyên Ninive, chi?c nôi l?ch s? c?a Ki-tô giáo ? vùng L??ng Hà, ?ã xóa s? s? hi?n di?n c?a Ki-tô giáo ? khu v?c này, theo ?úng ngh?a ?en. H?n 100 ngàn Ki-tô h?u, cùng v?i các nhóm thi?u s? b? ?àn áp khác nh? ng??i Yazidis, ?ã bu?c ph?i r?i b? nhà c?a c?a h?. Nhi?u gia ?ình trong s? nh?ng gia ?ình này ?ã tìm ?n náu ? vùng Kurdistan c?a Iraq, chính xác h?n là ? Ankawa, khu Ki-tô giáo c?a Erbil, trong các tr?i t? n?n ? Jordan, Syria, Th? Nh? K? và Li-b?ng, ho?c ?ã xin t? n?n ? châu Âu và các châu l?c khác.
Ki-tô h?u c?ng r?i b? mi?n Kurdistan
Trong nh?ng n?m g?n ?ây, ít nh?t 55.000 Ki-tô h?u Iraq c?ng ?ã r?i b? mi?n Kurdistan c?a Iraq. Các chi?n binh thánh chi?n ?ã ?iên cu?ng h?y di?t, không ch?a các nhà th? và tài s?n c?a h?, v?n ?ã b? phá h?y ho?c h? h?i nghiêm tr?ng. M?t ph?n quan tr?ng c?a di s?n l?ch s? Ki-tô giáo ?ã ???c c?u kh?i s? tàn phá này nh? ??c cha Najib Mikhael Moussa, t?ng giám m?c Mosul t? tháng 1 n?m 2019. Ngài ?ã c?u ???c h?n 800 b?n th?o l?ch s? có t? th? k? 13 ??n th? k? 19. ?ây là m?t k? tích và v? giám m?c dòn ?aminh ?ã ???c Liên minh Châu Âu trao t?ng Gi?i th??ng Sakharov vào n?m 2020.
Tình tr?ng b?t an và ch? ngh?a bè phái ti?p t?c ?e d?a s? hi?n di?n c?a Ki-tô h?u ? Iraq
Sau th?t b?i c?a v??ng qu?c H?i giáo ? Iraq vào n?m 2017, các Ki-tô h?u d?n d?n b?t ??u quay tr? l?i vùng bình nguyên Ninive, nh? s? h? tr? c?a Giáo h?i hoàn v? và ??c bi?t là c?a T? ch?c Tr? giúp các Giáo h?i ?au kh?, là t? ch?c ?óng góp vào vi?c tái thi?t h?n 14.000 ngôi nhà và nhà th? ?ã b? phá h?y ho?c h? h?i. Trong s? 363 công trình có liên quan bao g?m c? các công trình có ch?c n?ng y t?, h? tr? xã h?i và giáo d?c, 34 công trình hoàn toàn b? phá h?y, 132 b? cháy và 197 b? h? h?ng m?t ph?n.
Ki-tô h?u Ninive h?i h??ng
Vào tháng 11 n?m 2020, g?n m?t n?a s? Ki-tô h?u c?a Ninive ?ã tr? v?, trong khi 80% nhà th? ? bình nguyên ?ang trong quá trình xây d?ng l?i (ngo?i tr? Mosul, n?i mà do s? ch?m ch?p v? m?t hành chính, công vi?c ch? b?t ??u ? m?t nhà th? trong s? 10 nhà th?). Cho ??n nay, kho?ng 57% s? ngôi nhà b? thi?t h?i thu?c v? các gia ?ình Ki-tô h?u trong khu v?c và n?m trong k? ho?ch can thi?p ?ã ???c xây d?ng l?i, trong ?ó 35% nh? T? ch?c Tr? giúp các Giáo h?i ?au kh?. T? n?m 2014 ??n cu?i n?m 2020 t? ch?c này ?ã l?c quyên ???c h?n 48 tri?u euro ?? b?o ??m s? hi?n di?n c?a Ki-tô h?u ? Iraq.
S? tr? giúp c?a Giáo h?i hoàn v?
Sau th?t b?i c?a Nhà n??c H?i giáo, ngu?n tài tr? c?a t? ch?c Tr? giúp các Giáo h?i ?au kh? ?ã ???c chuy?n t? vi?n tr? kh?n c?p thành các d? án tái thi?t và tái c?u trúc. Nh? t? ch?c này, 3 Giáo h?i Ki-tô chính ? vùng bình nguyên Ninive (Can-?ê, Công giáo Syriac và Chính Th?ng Syriac) ?ã thành l?p ?y ban Tái thi?t Ninive (NRC) v?i m?c ?ích t?o ?i?u ki?n thu?n l?i cho các Ki-tô h?u tr? v? v?i c?ng ??ng g?c c?a h?, sau khi Nhà n??c H?i giáo s?p ??, và ??m b?o cho h? và các nhóm thi?u s? khác ???c b?o v? h?p pháp và b?o v? các quy?n c? b?n c?a con ng??i, ??c bi?t là quy?n công dân ??y ??. N? l?c liên ??i tuy?t v?i c?a c?ng ??ng Công giáo qu?c t? ?ã giúp h?n 45% các gia ?ình c? dân ? Ninive b? b?o l?c H?i giáo xua ?u?i có th? tr? v? quê h??ng.
N?i s? hãi s? tr? l?i c?a Nhà n??c H?i giáo (IS)
Tuy nhiên, v?n còn ?ó nh?ng khó kh?n và s? hãi ng?n c?n s? tr? l?i c?a nhi?u ng??i. Tình tr?ng thi?u an ninh, s? qu?y r?i, ?e d?a và vi?c dân quân và các nhóm thù ??ch ?òi ti?n dân chúng ti?p t?c là m?i ?e d?a th?c s? ??i v?i c?ng ??ng Ki-tô h?u Iraq, ??c bi?t là ? vùng lãnh th? này. Báo cáo "Cu?c s?ng sau th?i Nhà n??c H?i giáo: Nh?ng thách th?c m?i ??i v?i Ki-tô h?u ? Iraq", ???c công b? h?i mùa thu n?m 2020, nh?n m?nh r?ng trong s? nh?ng nguyên nhân chính gây ra n?i s? hãi là ho?t ??ng b?o l?c c?a dân quân ??a ph??ng và kh? n?ng tr? l?i c?a Nhà n??c H?i giáo. K?t qu? là 57% Ki-tô h?u cân nh?c vi?c di c? và 55% trong s? này có k? ho?ch th?c hi?n vào n?m 2024.
Nh?ng khó kh?n không ng?ng ??i v?i các Ki-tô h?u Iraq ???c xác nh?n b?i "Open Doors", m?t t? ch?c Ki-tô giáo giúp ?? các Ki-tô h?u b? ?àn áp vì ??c tin. Theo ?ó, Iraq ??ng th? 13 trong danh sách 50 qu?c gia trên th? gi?i có ?i?u ki?n s?ng khó kh?n nh?t ??i v?i các Ki-tô h?u. T? ch?c phi chính ph? cam k?t giúp ?? các Kitô h?u Iraq thông qua sáng ki?n ??"Trung tâm Hy v?ng" nh?m xây d?ng l?i nhà c?a, h? tr? các d? án phát tri?n kinh t? - xã h?i, tr??ng h?c và thúc ??y tinh th?n c?a h?.
M?t Nhà n??c th? t?c, b?o ??m ??y ?? quy?n công dân cho Ki-tô h?u Iraq
?? b?o ??m m?t t??ng lai cho các Ki-tô h?u ? m?t n??c Iraq hi?p nh?t và không còn ?e d?a c?a các ph?n t? thánh chi?n c?c ?oan, tr??c h?t c?n nhìn nh?n quy?n công dân ??y ?? và th?t s? c?a h?. Vì th?, t? nhi?u n?m qua, các Giáo h?i Ki-tô ?ã yêu c?u m?t Hi?n pháp th? t?c và ch? ??ng cho Ki-tô h?u trong ??i s?ng chính tr? và xã h?i c?a qu?c gia. Hi?n pháp ???c phê chu?n n?m 2005 ??m b?o tôn tr?ng t? do tôn giáo nh?ng trong ?i?u 2 l?i thi?t l?p H?i giáo là tôn giáo chính th?c và là ngu?n lu?t chính. Do ?ó, H?i giáo ti?p t?c là m?t tôn giáo ??c quy?n trong chính quy?n Iraq, gây b?t l?i cho ng??i dân thu?c các nhóm thi?u s?, nh?ng ng??i trên th?c t? b? phân bi?t ??i x?, ngay c? trong vi?c ti?p c?n các v? trí công quy?n và h?c thu?t.
M?t Nhà n??c d?a trên bình ??ng, công lý, lu?t pháp
??c Th??ng ph? Louis Raphaël Sako, Giáo ch? Công giáo Can-?ê, ?ã nh?n m?nh t?m quan tr?ng c?a m?t cu?c ??i tho?i can ??m gi?a t?t c? các bên liên quan ? Iraq ?? xây d?ng m?t nhà n??c ?a nguyên và m?nh m?, tôn tr?ng m?i công dân, b?t k? s?c t?c c?a h?, trong ?ó không có ch? ??ng cho s? ganh ?ua bè phái.
H?i ??ng n?m 2019 c?a Giáo h?i Can-?ê kêu g?i thành l?p m?t nhà n??c “dân s?” d?a trên "bình ??ng, công lý, lu?t pháp" và công nh?n s? ??i di?n công b?ng cho các Ki-tô h?u trong các c? quan chính ph?. Chính các Ki-tô h?u ph?i ???c ch?n ??i di?n c?a h? trong Qu?c h?i và trong các h?i ??ng c?p t?nh, ??c bi?t là ??i v?i "h?n ng?ch" ???c giao cho các nhóm thi?u s?, mà không có s? can thi?p c?a "các ??ng l?n" có th? thao túng phi?u b?u và s? ??ng ý. Các lãnh ??o Giáo h?i ??y m?nh vi?c thành l?p m?t liên minh các ??ng Ki-tô giáo, ?? ??m b?o s?c m?nh quy?t ??nh l?n h?n, c? ? c?p chính quy?n trung ??ng và ? khu t? tr? Kurdistan c?a Iraq.
Nh?ng thay ??i tích c?c
T? khi nh?m ch?c vào ngày 7 tháng 5 n?m 2020, Th? t??ng Mustafa al Kadhimi ?ã nhi?u l?n bày t? ý mu?n ng?n ch?n vi?c các Ki-tô h?u xu?t c? và m?i g?i h? tham gia vào vi?c tái thi?t ??t n??c. Ông nh?n m?nh r?ng h? ??i di?n cho m?t trong nh?ng thành ph?n ?ích th?c nh?t c?a Iraq. Nh?ng l?i tuyên b? c?a ông ???c ?i kèm v?i nh?ng hành ??ng c? th? nh? b? nhi?m m?t n? tín h?u Công giáo Can-?ê làm B? tr??ng B? t? n?n và di dân, hay vi?c Qu?c h?i công nh?n l? Giáng sinh là ngày ngh? l? trên toàn qu?c.
M?i ?ây, v? th? l?nh H?i giáo Shiite, Muqtada al Sadr, ng??i ??ng ??u ??ng Sadrist hùng m?nh ?ã g?p ??c Th??ng ph? Sako và công b? thành l?p ?y ban thu th?p và xác minh các tin t?c và khi?u n?i liên quan ??n các tr??ng h?p chi?m ?o?t b?t h?p pháp các b?t ??ng s?n c?a các Ki-tô h?u ? nhi?u vùng khác nhau. Vào tháng Hai, chi?n d?ch tr? l?i tài s?n b? chi?m ?o?t cho các ch? s? h?u h?p pháp c?a h? ?ã ???c phát ??ng.
C?m ?n b?n ?? ??c bài vi?t này. N?u b?n mu?n nh?n các b?n tin qua email, vui lòng ??ng k? newsletter b?ng cách nh?p vào ??y.