杏MAP导航

Kh?c Bá, SJ - CTV Vatican News

Tr??c h?t, c?n ph?i xác ??nh r?ng s? hoà tr?n gi?a l? nghi tôn giáo và l? h?i th? t?c không ph?i là m?t hi?n t??ng m?i m?, mà, có th? nói, nó ?ã di?n ra ngay t? kh?i ??u c?a l?ch s? v?n minh nhân lo?i. H?u h?t các l? h?i th? t?c ??u có ngu?n g?c t? th?n tho?i và tôn giáo, v?n g?n li?n v?i nh?ng th?c hành c? x?a ?? n?i k?t con ng??i v?i th?n linh; và ng??c l?i, các l? nghi tôn giáo c?ng ‘ti?n hoá’ t? nh?ng tính ch?t và ??c ?i?m c?a các l? h?i th? t?c, hay vay m??n t? nh?ng di s?n v?n hoá nào ?ó. Vì th?, h?u h?t các l? nghi ki?u này ??u mang c? hai khía c?nh nói trên, t?c là, trong l? có h?i, và trong h?i có l?. Chúng ta có th? l?y chính l?-h?i Giáng Sinh làm ví d?. Th?t v?y, ngo?i tr? nghi th?c ph?ng v? thánh l? Giáng Sinh, h?u h?t các thông tin và ‘t?p t?c’ ?i kèm c?a l? này ??u không có ngu?n g?c t? các kh?ng ??nh th?n h?c. Ví d?, Kinh Thánh không cung c?p cho ta manh m?i nào ?? xác ??nh r?ng ngày sinh c?a ??c Giê-su là 25 Tháng M??i Hai. Tuy nhiên, vào n?m 221, s? gia Công giáo Sextus Julius Africanus ?ã xác ??nh ngày này là L? Giáng Sinh, và d?n dà ???c ch?p nh?n r?ng rãi trong toàn Giáo h?i. S? d? nh? v?y, vì nó t?ng là ngày l? h?i ph? bi?n ? ?? qu?c La Mã, dùng ?? tôn vinh ngày ?ông Chí, v?n là bi?u t??ng cho s? h?i sinh c?a m?t tr?i sau khi Mùa ?ông ?i qua và mùa Xuân ?ang d?n t?i. V?i lu?n ?i?m th?n h?c r?ng ??c Giê-su là M?t Tr?i Công Chính, ch?ng l? gì khi Giáo h?i ‘r?a t?i’ cho L? H?i M?t Tr?i, bi?n nó thành ngày m?ng kính Con Thiên Chúa giáng tr?n!

Tr? l?i v?i tình tr?ng L?-H?i Giáng Sinh hi?n nay: nh? ?ã nói trên, bên c?nh tính ch?t l? nghi ph?ng v? c?a Ki-tô giáo, Noel hi?n ?ã tr? thành m?t l? h?i dành cho m?i ng??i, v?i r?t nhi?u nh?ng khía c?nh h?i hè và th? t?c.

S? hòa tr?n này có th? ch?a ??ng nh?ng y?u t? tiêu c?c nào? Có l? ?i?m tr? l?n nh?t là nó khi?n nhi?u Ki-tô h?u, nh?t là nh?ng tâm h?n nh?y c?m, có c?m giác r?ng Giáng Sinh ?ang b? th??ng m?i hoá, và ph?n h?i ?ang l?n át ph?n l?. Nh?ng trang trí ?n theo mùa Noel n?i các c?a hi?u hàng hoá, các lo?i nh?c l?y ch? ?? Noel nh?ng ???c ph?i x?p xình theo các ?i?u nh?c th? t?c, vv., làm cho nhi?u ng??i c?m t??ng L? Giáng Sinh ?ang b? l?i d?ng, và ph?n thánh thiêng c?a nó ?ang b? bóp ngh?t. T? h?n, có ng??i th?y L? Giáng Sinh nh? th? ?ang m?t d?n c?n tính Ki-tô giáo. Nhi?u ng??i nh? ??n l? h?i này chính y?u vì nó t?o ra m?t k? ngh?, k? vui ch?i, nh? m?t trong nhi?u l? h?i khác di?n ra quanh n?m, ch? h? không chú tâm m?y ??n chuy?n nó là m?t thánh l? quan tr?ng trong ??c tin Ki-tô giáo.

Tuy nhiên, hi?n t??ng nào c?ng có tính ?a chi?u c?a nó! Hình th?c l?-h?i Noel c?ng v?y: bên c?nh nh?ng bi?u hi?n tiêu c?c, nó có nh?ng nét tích c?c nh?t ??nh. Th? nh?t, nó giúp ‘ph? bi?n r?ng rãi’ thánh l? và tinh th?n Giáng Sinh ??n m?i ng??i, m?i n?i trên th? gi?i. N?u không tr? thành m?t l? h?i, h?n không nhi?u ng??i bi?t ??n Giáng Sinh nh? bây gi?.

Th? n?a, m?t l? h?i chân chính t? nó là m?t ?i?u t?t lành. B?n ch?t c?a l? h?i là ?? quy t?, ?? ??a con ng??i vào m?t th?i gian và không gian ngo?i th??ng, khác v?i khung c?nh ??i s?ng h?ng ngày. Nó giúp con ng??i tr?i nghi?m chung v?i nhau nh?ng kho?nh kh?c ??c bi?t; và ?i?u này v?a giúp con ng??i th?y tính n?i k?t c?ng ??ng, v?a giúp h? kinh nghi?m v? nh?ng khía c?nh phong phú và sinh ??ng khác c?a cu?c s?ng.

Thêm vào ?ó, l? h?i Giáng Sinh t? lâu ?ã tr? thành d?p c?a trao ban và nh?n lãnh. B?t ??u t? Th? k? M??i B?y, nh?t là t? B?c M?, ng??i ta ?ã hình thành thói quen trao và t?ng quà cáp cho nh?ng ng??i thân nhân hay b?n bè nhân d?p Giáng Sinh. Hình t??ng c?a Ông Già Noel c?ng ?ã tr? nên quen thu?c trong tâm trí tr? nh?, và giúp xây d?ng tâm th?c h?n nhiên, thánh thi?n cho các em.

Cu?i cùng, Giáng sinh c?ng là d?p ?? tr? v? và ngh? ng?i bên gia ?ình. ? các n??c Ph??ng Tây, Giáng Sinh t?a nh? T?t Nguyên ?án n?i m?t s? n??c ?ông Á: ?ây là th?i gian ??c bi?t ?? m?i ng??i trong gia ?ình quy t?, ngh? ng?i và vui ch?i v?i nhau. Vì th?, có th? nói, ?ây c?ng là l? h?i c?a gia ?ình.

Nh? th?, chúng ta th?y b?n thân l?-h?i Giáng Sinh có th? t?o ra nh?ng nguy c? tiêu c?c, nh?ng c?ng có th? ch?a ??ng nhi?u c? h?i tích c?c. T?t c? tu? thu?c vào m?c ?? v?n d?ng c?a con ng??i. V?y, chúng ta nên ?ng x? th? nào tr??c m?i c?ng th?ng này? Thi?t t??ng, khôn ngoan và tinh th?n Ki-tô giáo không khuy?n khích chúng ta ch?n l?i ti?p c?n c?c ?oan là t?y chay ph?n ‘h?i’ c?a nó. Lý do là t?t c? nh?ng ?i?u tích c?c trên c?a l? h?i r?t g?n g?i, t??ng thích v?i tinh th?n và ??c tin Ki-tô giáo. Ch?ng ph?i chính ??c Ki-tô c?ng ?ã dùng ph??ng pháp ‘h?i nh?p’ khi Ngài nh?p th? ?ó sao? Ngài không b?o chúng ta nh?t thi?t ph?i ‘d?p b?’ m?i con ???ng ?ang có ?? xây m?i m?t con l? th?ng b?ng. Thay vào ?ó, Ngài m?i g?i chúng ta ‘ch?nh trang, d?n d?p, s?a l?i cho th?ng’ nh?ng con ???ng ?ang ?i (Mt 3,3). Ch?ng ph?i mong mu?n c?a Thiên Chúa là quy t? m?i ng??i, giúp chúng ta s?ng t??ng quan v?i nhau cách t?n c?n trong tình th??ng c?a Ng??i hay sao? Và ch?ng ph?i chính ??c Giê-su ?ã t? hi?n mình tr? thành qùa t?ng cho nhân lo?i, ?? m?i ng??i có th? ?ón nh?n và trao ban cho nhau hay sao?

Vì v?y, thi?t t??ng chúng ta ch? c?n ??y m?nh thêm nh?ng ?i?m tích c?c c?a l? h?i và h??ng chúng vào tinh th?n thiêng liêng chân chính, ??ng th?i c? g?ng tránh ?i nh?ng ?i?u thái quá gây nguy c? tiêu c?c, thì l? h?i Noel s? th?c s? trào tràn ni?m vui Giáng Sinh theo ?úng tinh th?n Ki-tô giáo. Th?c th?, ngay c? trong khung c?nh c?a khu ph? s?m u?t, khi nh?ng giai ?i?u c?a ‘?êm Thánh Vô Cùng’, c?a ‘?êm Noel’ c?t lên, ch?c h?n tâm h?n ng??i nghe – b?t k? h? là ai – ??u ???c ?? ??y m?t c?m xúc ??c bi?t: c?m xúc g?p g? v?i m?t s? thánh thiêng nào ?ó. Hay, vi?c ???c chung tay cùng nhau làm hang ?á ?ã là m?t ni?m vui l?n lao cho t?t c? m?i ng??i tham gia, và cho c? nh?ng ai ??n chiêm ng??ng, không quan tr?ng vi?c nó là m?t hang ?á ??n s? và trang nghiêm trong ngôi thánh ???ng, hay ???c trang hoàng l?ng l?y trong m?t khu trung tâm th??ng m?i.

T?t nhiên, ?i?u quan tr?ng hàng ??u là chúng ta ph?i chú tr?ng ph?n ph?ng v? thánh l? Giáng Sinh m?t cách ?úng m?c h?t m?c có th?. N?u nói l? h?i m? ra không gian ??c bi?t cho con ng??i ?? tr?i r?ng nét phong phú c?a cu?c s?ng và tính n?i k?t c?ng ??ng, thì Thánh L? là ??nh cao c?a s? m? ra ?ó, vì Ph?ng v? Thánh L? là bi?n c? t?o nên không gian thánh thiêng, n?i con ng??i g?p g? Thiên Chúa, n?i s? h?u h?n ???c tham d? vào th? gi?i v?nh c?u. Vì v?y, chính Ph?ng v? Thánh L? ‘thánh hoá’ và t?o ý ngh?a cho m?i khía c?nh khác c?a ??i s?ng con ng??i.

T?t m?t l?i, Thiên Chúa không b?t con ng??i th?c hi?n m?t nghi l? vì b?n thân Ngài, mà vì Ngài mu?n ??a con ng??i, v?i t?t c? nh?ng khía c?nh th? t?c c?a nó, ???c d? ph?n vào s? thánh thiêng c?a m?u nhi?m v?nh c?u. Trong cu?c d? ph?n ?ó, Thiên Chúa không ?òi ta c?t b? m?i khía c?nh nhân b?n và v?n hoá, mà m?i g?i ta c?ng tác ?? chính chúng c?ng ???c ‘thánh hoá’, ???c chúc phúc. N?u th?c thi tinh th?n ?ó, l?-h?i Noel có th? tr? thành bi?n c? ân s?ng ?ích th?c, n?i ??i s?ng con ng??i ???c giao hoà v?i Thiên Chúa; và ?ó là ý ngh?a n?n t?ng c?a Giáng Sinh.