Gallagher:"Vita,kushindwa kwa siasa na ubinadamu"
Na Angella Rwezaula - Vatican.
"Dunia yetu iko katika njia panda. Vita vya Ukraine vimesambaratisha dhana kwamba amani barani Ulaya ni ya kudumu. Nchi Takatifu inavuja damu. Syria, Yemen, Sahel na maeneo mengi sana yamesalia katika mizunguko ya vurugu na kukata tamaa." Uchambuzi huu wa lengo na uchungu wa hatima ya Ulimwengu wa leo, umeoneshwa na Askofu Mkuu Paul Richard Gallagher, Katibu wa Vatican wa Mahusiano, Ushirikiano na Mataifa na Mashirika ya Kimataifa, akitoa hotuba yake tarehe 13 Juni 2025, katika Jukwaa la Globsec 2025 kuanzia tarehe 12 hadi 14 Juni huko Prague, nchini Czech.
Kumbukumbu ya Uponyaji
Mbele ya hadhara ya viongozi wa dunia, wabunifu na watetezi wa mabadiliko walioitwa kutafakari changamoto za dharura zaidi na mikakati na mienendo ya kujenga mustakabali bora wa kimataifa, Askofu Mkuu Gallagher alikumbuka jinsi migogoro hii inayoendelea inavyodhihirisha kwamba diplomasia, siasa za kimataifa, mikataba ya kiuchumi na hata mifumo ya kitaasisi haitoshi hata kidogo: "Amani inahitaji zaidi ya utawala; inahitaji maono ya kimaadili na mabadiliko ya mioyo. Ulimwengu hautamani tu kukomeshwa kwa vurugu, lakini pia uponyaji wa kumbukumbu, urekebishaji wa mahusiano, na urejesho wa matumaini. Na hapa ndipo dini inapaswa kuingilia kati, sio kama mshindani wa diplomasia, siasa, au miundo ya jamii, lakini kama nafsi yao."
Upendo, awali ya yote
Kwa sababu hiyo, mwanzoni mwa hotuba yake, Askofu Mkuu Gallagher alikuwa amenukuu maneno juu ya amani ya Kristo Mfufuka, amani iliyovuliwa silaha na kupokonywa silaha, unyenyekevu na uvumilivu, iliyotamkwa na Papa Leo XIV jioni ya kuchaguliwa kwake,(Mnamo tarehe 8 Mei) kwa hiyo zaidi ya mwezi mmoja uliopita, akitazama Umati mkubwa ulikokuwa katika Uwanja wa Mtakatifu Kupitia dirisha la kati ya Kanisa Kuu la Mtakatifu Petro: "Salamu hii rahisi lakini ya kina, inashika moyo wa maono ya Vatican, yaani: amani isiyozuiliwa kwa silaha, wala kuhakikishwa na vitisho au vikwazo, lakini iliyozaliwa na upendo, inayoungwa mkono na haki na yenye msingi katika utu wa kila mwanadamu. Amani ambayo ni ya Kikatoliki kweli, katika maana ya awali ya neno katholikós, ambalo linamaanisha ulimwengu wote," alisisitiza Katibu wa Vatican wa Mahusiano.
Mahusiano tu
Maono ya Kikatoliki ya amani, kwa hiyo, kwa upande wa Katibu wa Uhusiano na Mataifa na Mashirika ya Kimataifa alisisitiza kwamba yanadokeza ukweli kwamba “Kanisa linaelewa amani si tu kutokuwepo kwa vita, lakini kama uwepo wa mahusiano ya haki, kile inachoita biashara ya haki. Tangu wakati wa Vita Kuu hadi leo hii, mafundisho ya kipapa yamekuwa yakidai mara kwa mara amani ambayo msingi wake si ushindi bali juu ya haki, ambayo msingi wake ni ukweli, upendo, uhuru na hadhi isiyoweza kukiukwa ya mwanadamu kama jiwe kuu la msingi. Na kisha amani ya kweli lazima itembee katika njia ya maendeleo fungamani ya binadamu kwa sababu “vita hatimaye ni kushindwa kwa siasa na ubinadamu.”
Dini haipotoshi
Katika kiini cha hotuba yake, Askofu Mkuu Gallagher pia alijibu pingamizi ambalo ni maarufu sana katika ulimwengu wa kisasa na kwamba kwa bahati mbaya, nyakati fulani, amepata uthibitisho wa dhahiri katika historia: kwamba dini imesababisha migawanyiko: “Lakini, kama Papa Francisko alivyotukumbusha, sio dini yenyewe, lakini upotovu wake, unaosababisha vurugu. Dini, ikieleweka vizuri, inafunga –( religare, legare )- kuunganisha mtu kwa Mungu na watu binafsi kwa kila mmoja. Haivutii kulazimishwa, bali kwa dhamiri, si kulipiza kisasi bali msamaha. “Moyo wa mwanadamu,- kama Mtakatifu Agostino aliandika, kuwa hauna utulivu hadi utulie kwa Mungu. Na kutotulia huku kunakuwa mzozo wakati mwelekeo wa maadili umepuuzwa.”
Dhidi ya utawala
Kwa hiyo ni muhimu, kutambua kwamba migogoro mingi ya kisasa haiwezi kueleweka “bila kutambua utambulisho wa kidini na tamaa ya kiroho ya watu wanaohusika. Uwepo wa kidiplomasia wa Vatican, uliojikita katika uaminifu wa kimaadili badala ya nguvu za kijeshi, unaruhusu kuzungumza na pande zote, si kwa mantiki ya kutawala, lakini kwa mazungumzo.”
Nguzo za Amani
Nguzo muhimu za kubaliana na amani kimsingi ni nne. Askofu Mkuu Gallagher alizifupishwa kwa namna hii kwamba: "Hadhi ya binadamu: kila maisha ya mwanadamu ni matakatifu. Hakuna amani inayowezekana ikiwa hata maisha ya mmoja yatazingatiwa kuwa yanatumika; manufaa ya wote: amani lazima iwe katika huduma ya wote, sio tu wenye nguvu bali juu ya maskini wote, waliohamishwa, waliosahaulika; mshikamano; sisi si watu wa pekee bali ni familia ya kibinadamu. Amani hukua kwa kutegemeana; maendeleo fungamani ya binadamu: kama Papa Paulo VI alivyosema, "maendeleo ni jina jipya la amani". Lakini sio tu maendeleo yoyote: lazima yawe muhimu, yanayohusisha kila mwelekeo wa mwanadamu na watu wote wa dunia".
