Dykasteria ds. Kościołów Wschodnich
Alessandro Di Bussolo – Watykan
Dykasteria ta działa w imieniu Papieża, troszcząc się o wszystkie katolickie Kościoły wschodnie. Jej prefektem jest kard. Claudio Gugerotti, a sekretarzem – abp Michel Jalakh.
Zarys historyczny
W 1573 r. papież Grzegorz XIII ustanowił Congregatio de rebus Graecorum, której zadaniem była troska o życie katolików obrządku bizantyjskiego (greckiego) oraz krzewienie wiary wśród innych chrześcijan Wschodu. W 1862 r. Pius IX powołał w ramach Sacra Congregatio de Propaganda Fide osobną jednostkę – Congregatio de Propaganda Fide pro negotiis ritus orientalis. W 1917 r. papież Benedykt XV, w Motu proprio Dei providentis, powołał do życia Kongregację dla Kościoła Wschodniego. W 1967 r. św. Paweł VI, w Konstytucji Apostolskiej Regimini Ecclesiae Universae, zmienił nazwę na Kongregację ds. Kościołów Wschodnich. W 1964 r. Paweł VI ogłosił dekret Orientalium Ecclesiarum, a w 1990 r. św. Jan Paweł II – Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich. W 2022 r. papież Franciszek, Konstytucją Apostolską Praedicate Evangelium, nadał instytucji obecną nazwę: Dykasteria ds. Kościołów Wschodnich.
Kompetencje
Zgodnie z Praedicate Evangelium, Dykasteria zajmuje się sprawami dotyczącymi katolickich Kościołów wschodnich sui iuris. W przypadku niektórych – zwłaszcza dawnych Kościołów patriarchalnych – Dykasteria rozważa, które kwestie dotyczące ich wewnętrznego zarządzania mogą zostać przekazane innym dykasteriom, w odstępstwie od Kodeksu Kościołów Wschodnich. Sprawuje ona jurysdykcję w sprawach struktur, organizacji, nauczania, uświęcania, rządzenia, a także w sprawach dotyczących osób, ich stanu, praw i obowiązków.
Dykasteria posiada uprawnienia analogiczne do tych, które mają odpowiednie dykasterie wobec Kościoła łacińskiego – w odniesieniu do eparchii, biskupów, duchowieństwa, zakonników i wiernych obrządków wschodnich.
Uważnie śledzi sytuację wspólnot wschodnich znajdujących się na terytoriach Kościoła łacińskiego (tzw. „diaspora”), zapewniając im duszpasterską opiekę – za pośrednictwem wizytatorów, a gdzie to konieczne, również poprzez własną hierarchię. Na terenach tradycyjnie związanych z obrządkami wschodnimi, apostolat i działalność misyjna podlegają wyłącznie tej Dykasterii – nawet jeśli są prowadzone przez misjonarzy Kościoła łacińskiego.
Dykasteria ma kompetencje terytorialne – również wobec wiernych obrządku łacińskiego – na obszarach takich jak: Egipt, Erytrea i północna Etiopia, Bułgaria, Cypr, Grecja, Iran, Irak, Liban, Izrael, Palestyna, Syria, Jordania, Turcja.
W jej strukturze działają:
· Komisja specjalna ds. Liturgii, czuwająca nad dziedzictwem liturgicznym chrześcijańskiego Wschodu,
· Komisja specjalna ds. Studiów nad Chrześcijaństwem Wschodnim,
· Komisja specjalna ds. Formacji Duchowieństwa i Zakonników, promująca kształcenie studentów wschodnich w Rzymie.
Działa tu również ROACO (Riunione Opere Aiuto Chiese Orientali) – komitet zrzeszający agencje-dzieła z wielu krajów, wspierające finansowo m.in. budowę kościołów, stypendia, instytucje edukacyjne i pomoc społeczno-zdrowotną. Przewodniczy jej Prefekt Dykasterii, a wiceprzewodniczy Sekretarz. W jej skład wchodzą m.in. Catholic Near East Welfare Association (CNEWA), Pontificia Missione per la Palestina (USA), a także organizacje z Niemiec, Francji, Szwajcarii, Holandii i Austrii.
Dykasteria promuje również troskę o Ziemię Świętą – co roku kieruje do biskupów okólnik dotyczący zbiórki na rzecz Ziemi Świętej, mającej na celu wsparcie duchowe i materialne wspólnot i instytucji katolickich działających w ojczyźnie Jezusa – dla której nieustannie przyzywany jest dar pokoju.
Odzyskać sens misterium chrześcijańskiego Wschodu
Papież Leon XIV, podczas spotkania z pasterzami i wiernymi Kościołów wschodnich z okazji ich Jubileuszu (14 maja 2025), podkreślił: „Kościół potrzebuje was. Jak wielki jest wkład, który może nam dzisiaj dać Wschód chrześcijański! Jak bardzo potrzebujemy odzyskać poczucie misterium, tak żywe w waszych liturgiach, które angażują całą istotę człowieka, wyśpiewują piękno zbawienia i wzbudzają zdumienie nad wielkością Boga, która ogarnia ludzką małość!”
„I dziękuję wam, dziękuję drodzy bracia i siostry ze Wschodu – na którym «wzeszedł» Jezus, Słońce sprawiedliwości – że jesteście «światłem świata» – zakończył Papież, wyrażając nadzieję, że Kościoły Wschodnie nadal będą „przykładem”, a pasterze będą promować „komunię – zwłaszcza w Synodach Biskupów, aby stały się miejscami kolegialności i autentycznej współodpowiedzialności”.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś ten artykuł. Jeśli chcesz być na bieżąco zapraszamy do zapisania się na newsletter klikając tutaj.
