杏MAP导航

Andrea Tornielli 鈥� Watykan

Dzieci kap艂anów przez wiele lat by艂y tematem tabu, w konsekwencji czego dzieci te, przede wszystkim w przesz艂o艣ci, wzrasta艂y bez ojca. Kwesti臋 t臋 nale偶y odró偶ni膰 od problemu, którym zajmowano si臋 w ubieg艂ym tygodniu w Watykanie, koncentruj膮c si臋 na nadu偶yciach wzgl臋dem nieletnich. W ostatnich dniach by艂 obecny w Rzymie psychoterapeuta Vincent Doyle, syn irlandzkiego ksi臋dza katolickiego i za艂o偶yciel stowarzyszenia Coping International, które zajmuje si臋 ochron膮 praw dzieci ksi臋偶y katolickich na ca艂ym 艣wiecie. Doyle chce wydoby膰 je z anonimowo艣ci i pomóc psychologicznie 鈥瀟ak wielu osobom, które narodzi艂y si臋 w relacji pomi臋dzy kobiet膮 i kap艂anem w ró偶nych regionach 艣wiata鈥�. W niedawnych wywiadach dla ró偶nych mediów irlandzki psychoterapeuta mówi艂 o dokumencie Kongregacji ds. Duchowie艅stwa 鈥� w istocie do u偶ytku wewn臋trznego, b艂臋dnie nazywanym tajnym 鈥� dotycz膮cym postawy, jak膮 nale偶y przyj膮膰 w takich przypadkach. Istnienie tych wewn臋trznych wytycznych, które sam Doyle zna od 2017 r., i ogólnego kryterium post臋powania w sprawie ochrony dzieci, zosta艂o potwierdzone przez tymczasowego dyrektora Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej Alessandra Gisottiego.

Na ten temat Andrea Tornielli, dyrektor wydawniczy Mediów Watyka艅skich rozmawia z kard. Beniaminem Stell膮, prefektem Kongregacji ds. Duchowie艅stwa, która zajmuje si臋 tym aspektem 偶ycia kap艂anów.

Jakimi kryteriami nale偶y si臋 kierowa膰 przy podejmowaniu decyzji w przypadku kap艂anów maj膮cy dzieci?

Dykasteria kieruje si臋 praktyk膮 przyj臋t膮 za czasów, kiedy prefektem by艂 kard. Claudio Hummes, czyli od kilkunastu lat. To on jako pierwszy zwróci艂 uwag臋 Ojca 艢wi臋tego 鈥� by艂 nim wtedy Benedykt XVI 鈥� na przypadki kap艂anów poni偶ej 40 roku 偶ycia, którzy posiadaj膮 potomstwo. Zaproponowa艂, by udziela膰 im dyspensy bez czekania na osi膮gni臋cie 40 roku 偶ycia, jak to przewidywa艂y ówczesne normy. G艂ównym celem tej decyzji by艂a troska o dobro ich potomstwa, czyli prawo dzieci, by u ich boku by艂 równie偶 ojciec, a nie tylko matka. Równie偶 Papie偶 Franciszek, który opowiada艂 si臋 za tym ju偶 jako kardyna艂 i arcybiskup Buenos Aires w dialogu z rabinem Abrahamem Skork膮, opublikowanym w ksi膮偶ce 鈥濶iebo i ziemia鈥�, by艂 w tej sprawie kategoryczny: priorytetow膮 uwag臋 taki kap艂an musi po艣wi臋ca膰 swemu potomstwu.

Co to znaczy 鈥瀠waga鈥�?

Na pewno nie odnosi si臋 to jedynie do wsparcia ekonomicznego, cho膰 ono jest niezb臋dne. Dziecku w jego rozwoju powinna towarzyszy膰 przede wszystkim mi艂o艣膰 rodziców, odpowiednie wychowanie, a zatem to wszystko, co nale偶y do rzeczywistego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, zw艂aszcza w pierwszych latach 偶ycia.

Czy mo偶e Ksi膮dz Kardyna艂 powiedzie膰, na czym polega wewn臋trzny dokument, o którym by艂a mowa?

Jest to tekst zatytu艂owany: 鈥濶ota odno艣nie do praktyki Kongregacji ds. Duchowie艅stwa w sprawie duchownych posiadaj膮cych potomstwo鈥�. Ujmuje on i uporz膮dkowuje praktyk臋, któr膮 od lat stosuje si臋 w tej dykasterii. Jak ju偶 zosta艂o wyja艣nione, chodzi tu o dokument roboczy, do którego mo偶na si臋 odnie艣膰, kiedy pojawiaj膮 si臋 takie sytuacje, to tekst 鈥瀟echniczny鈥� dla wspó艂pracowników dykasterii, którym maj膮 si臋 kierowa膰. Tylko z tego wzgl臋du nie zosta艂 on opublikowany. Sk膮din膮d pan Doyle mia艂 wgl膮d do tego tekstu dwa lata temu. Tekst ten jest zazwyczaj prezentowany i wyja艣niany przez kongregacj臋 konferencjom episkopatów i poszczególnym biskupom, którzy zajmuj膮 si臋 tym tematem i pytaj膮, jak maj膮 post臋powa膰.

Czy mo偶e Ksi膮dz Kardyna艂 wyja艣ni膰, jak dzi艣 post臋puje dykasteria w takich przypadkach?

Obecno艣膰 dzieci w dokumentacji dotycz膮cej dyspensy z obowi膮zków kap艂a艅skich by艂a praktycznie traktowana 鈥瀉utomatycznie鈥� jako powód do szybkiego przedstawienia Ojcu 艢wi臋temu przypadku w celu przyznania dyspensy. Usi艂uje si臋 zatem zrobi膰 wszystko, co mo偶liwe, aby dyspensa z obowi膮zków kap艂a艅skich zosta艂a przyznana w jak najkrótszym terminie 鈥� w ci膮gu kilku miesi臋cy 鈥� tak aby kap艂an, móg艂 towarzyszy膰 matce w wychowaniu dzieci. Tego typu sytuacja jest uwa偶ana za 鈥瀗ieodwracaln膮鈥� i wymaga od kap艂ana odej艣cia ze stanu duchownego, nawet je艣li on sam uwa偶a si臋 za zdolnego do pe艂nienia pos艂ugi. W przybli偶eniu szacuje si臋, 偶e 80 proc. wniosków o dyspens臋 jest zwi膮zana z obecno艣ci膮 dzieci, które jednak cz臋sto zosta艂y pocz臋te ju偶 po porzuceniu kap艂a艅skiej pos艂ugi.

Czy t臋 regu艂臋 stosuje si臋 zawsze i wsz臋dzie? Czy stosuje si臋 j膮 równie偶 w przypadku ksi臋偶y z dzie膰mi, którzy nie chc膮 poprosi膰 o zwolnienie z pos艂ugi?

Niekiedy zdarza si臋, 偶e biskupi i prze艂o偶eni zakonni zg艂aszaj膮 sytuacje kap艂anów, którzy nie zamierzaj膮 prosi膰 o dyspens臋, nawet je艣li maj膮 dzieci, zw艂aszcza w sytuacji, gdy wygas艂a wi臋藕 uczuciowa z ich matk膮. W takich przypadkach s膮 niestety biskupi i prze艂o偶eni, którzy s膮dz膮, 偶e zabezpieczywszy pod wzgl臋dem ekonomicznym potomstwo i po przeniesieniu na inne miejsce kap艂an taki mo偶e kontynuowa膰 sw膮 pos艂ug臋. W膮tpliwo艣ci w tej materii wynikaj膮 zatem z oporu samych kap艂anów, którzy nie chc膮 prosi膰 o dyspens臋, z braku relacji uczuciowej z kobiet膮, a niekiedy równie偶 z woli niektórych ordynariuszy, by da膰 skruszonemu i pokutuj膮cemu kap艂anowi drug膮 szans臋 w pos艂udze kap艂a艅skiej. Kiedy zgodnie z os膮dem biskupa lub kompetentnego prze艂o偶onego sytuacja wymaga, aby kap艂an wzi膮艂 na siebie obowi膮zki wynikaj膮ce z jego ojcostwa, lecz nie chce prosi膰 o dyspens臋, taki przypadek jest zg艂aszany do kongregacji z wnioskiem o usuni臋cie takiego kap艂ana ze stanu duchownego. Oczywi艣cie dziecko jest zawsze darem Boga, bez wzgl臋du na to, w jakich okoliczno艣ciach si臋 narodzi艂o. Pozbawia si臋 stanu duchownego, bo z odpowiedzialno艣ci rodzicielskiej wynika ca艂a seria trwa艂ych zobowi膮za艅, które w prawie Ko艣cio艂a 艂aci艅skiego nie umo偶liwiaj膮 sprawowania pos艂ugi kap艂a艅skiej.

Czy ta zasada jest ogólna i obowi膮zuje zawsze, czy te偶 ka偶dy przypadek jest traktowany inaczej?

Oczywi艣cie ka偶dy przypadek trzeba rozpatrywa膰 indywidualnie i w swojej specyfice. Wyj膮tki s膮 w istocie bardzo rzadkie. Na przyk艂ad w przypadku noworodka, który jest dzieckiem kap艂ana, ale który z okre艣lonych powodów zostaje przyj臋ty do ustabilizowanej rodziny, w której inny rodzi膰 podejmuje si臋 wzgl臋dem niego roli ojca. Albo te偶 w sytuacji kap艂anów w podesz艂ym ju偶 wieku, którzy maj膮 doros艂e dzieci, w wieku 20, 30 lat. Kap艂ani, którzy mieli w m艂odo艣ci bolesne do艣wiadczenia uczuciowe i zapewnili swym dzieciom pomoc ekonomiczn膮, moraln膮 i duchow膮, a dzi艣 gorliwie i z zaanga偶owaniem pe艂ni膮 sw膮 pos艂ug臋, przezwyci臋偶ywszy minion膮 niestabilno艣膰 uczuciow膮. W takich sytuacjach dykasteria nie zobowi膮zuje biskupów, by sk艂aniali kap艂anów do sk艂adania wniosków o dyspens臋. Chodzi tu, jak s膮dz臋, o przypadki, w których dykasteria zaleca bardziej elastyczne rozeznanie w ramach rygorystycznej praktyki i wytycznych kongregacji.

Jak odpowie Ksi膮dz Kardyna艂 tym, którzy twierdz膮, 偶e istnienie dzieci kap艂anów jest argumentem za wprowadzeniem dobrowolnego celibatu dla ksi臋偶y Ko艣cio艂a 艂aci艅skiego?

Fakt, 偶e niektórzy 办补辫艂补苍颈 mieli relacje i wydali na 艣wiat dzieci nie wp艂ywa na kwesti臋 celibatu, który jest cennym darem dla Ko艣cio艂a 艂aci艅skiego i o którego wci膮偶 aktualnej warto艣ci wypowiadali si臋 ostatni papie偶e, od 艣w. Paw艂a VI a偶 po Franciszka. Podobnie te偶 rozbicie rodzin i porzucanie dzieci nie kwestionuje nieprzemijaj膮cej warto艣ci ma艂偶e艅stwa chrze艣cija艅skiego. Wa偶ne jest, aby kap艂an w obliczu takiej rzeczywisto艣ci by艂 w stanie zrozumie膰, jaka spoczywa na nim odpowiedzialno艣膰 wzgl臋dem w艂asnego dziecka. Jego dobro i opieka nad nim musz膮 si臋 znajdowa膰 w centrum zainteresowania Ko艣cio艂a, aby dzieciom nie zabrak艂o nie tylko tego, co jest niezb臋dne do 偶ycia, ale przede wszystkim wychowawczej i uczuciowej roli ojca.