杏MAP导航

Krzysztof Bronk - Watykan

Bazylika zosta艂a konsekrowana w 537 r. Dedykowano j膮 Chrystusowi, Boskiej M膮dro艣ci. Do czasu wybudowania nowej Bazyliki 艣w. Piotra w Rzymie by艂a najwi臋ksz膮 艣wi膮tyni膮 chrze艣cija艅sk膮 na 艣wiecie. Przez ponad 900 lat by艂a g艂ówn膮 bazylik膮 wschodniego chrze艣cija艅stwa. W meczet zosta艂a przekszta艂cona dopiero w 1453 r. po zdobyciu Konstantynopola przez Turków. W 1934 r. Mustafa Kemal Atatürk, twórca laickiej i zorientowanej na Europ臋 Turcji, przekszta艂ci艂 Hagia Sophia w muzeum.

Formalnie rzecz bior膮c o ponowne przekszta艂cenie chrze艣cija艅skiej bazyliki w meczet ubiega si臋 pozarz膮dowa organizacja muzu艂ma艅ska, która wyst膮pi艂a do s膮du o uniewa偶nienie decyzji z 1934 r. Wa偶niejsze jest jednak to, 偶e na ponownej islamizacji Hagia Sophia bardzo zale偶y prezydentowi Erdoganowi. O艣wiadczy艂 on, 偶e decyzja Atatürka by艂a wielkim b艂臋dem i zapewni艂, 偶e zrobi wszystko, by wyegzekwowa膰 decyzj臋 trybuna艂u. Dla tureckiego prezydenta oddanie bazyliki muzu艂manom by艂oby wydarzeniem o wielkim znaczeniu symbolicznym. Umacnia艂o by islamski charakter Turcji, stanowi艂oby swoist膮 zemst臋 na Europie, która odrzuci艂a unijne aspiracje Turcji, a zarazem by艂oby to te偶 symboliczne odci臋cie si臋 od dziedzictwa Atatürka, jego laickiej wizji pa艅stwa.

Erdogan zdaje sobie jednak spraw臋, 偶e Hagia Sophia to jedna z g艂ównych atrakcji turystycznych Stambu艂u. Dlatego prawdopodobnie b臋dzie on optowa艂 za rozwi膮zaniem hybrydowym, polegaj膮cym na tym, 偶e bazylika pozostanie dost臋pna dla turystów przez wszystkie dni z wyj膮tkiem pi膮tku, kiedy to b臋d膮 si臋 w niej odbywa膰 modlitwy muzu艂ma艅skie. Jednak偶e i takie rozwi膮zanie b臋dzie wymaga艂o ponownego zakrycia wszystkich chrze艣cija艅skich wizerunków, które znajduj膮 si臋 w 艣wi膮tyni. Za tak膮 opcj膮 opowiada si臋 73 proc. Turków, a za bezwzgl臋dnym przekszta艂ceniem 艣wi膮tyni w meczet 47 proc.

Ostateczna decyzja s膮du w sprawie Hagia Sophia mia艂a zapa艣膰 ju偶 wczoraj. Przypuszcza si臋, 偶e jej od艂o偶enie o kolejnych pi臋tna艣cie dni zosta艂o spowodowane mi臋dzynarodow膮 presj膮 na Erdogana. Przed przekszta艂caniem bazylik w meczet przestrzeg艂 w ostatniej chwili, 1 lipca, szef ameryka艅skiej dyplomacji Mike Pompeo. Jeszcze wi臋ksze znaczenie mog艂yby mie膰 naciski ze strony rosyjskiej. Hagia Sophia do dzi艣 bowiem pozostaje ko艣cio艂em macierzystym Cerkwi prawos艂awnej, bazylik膮 Nowego Rzymu. W jej obronie wyst膮pi艂 zarówno patriarcha Bart艂omiej, jak Patriarchat Moskiewski.