杏MAP导航

Andrea Tornielli i Andrea Monda 鈥� Watykan

Po spotkaniu z ambasadorem Rosji przy Stolicy Apostolskiej kard. Matteo Zuppi zatrzyma艂 si臋 w siedzibie Radia Watyka艅skiego, aby udzieli膰 mediom watyka艅skim wywiadu, którego g艂ównym tematem by艂 pokój. Rozmowa rozpocz臋艂a si臋 od s艂ów, jakie Papie偶 Leon XIV wypowiedzia艂 17 czerwca podczas spotkania z Konferencj膮 Episkopatu W艂och, w których chcia艂 przekaza膰 precyzyjne wskazówki, dramatycznie aktualne w dzisiejszych czasach, prosz膮c wszystkie diecezje o rozwijanie duszpasterstwa na rzecz pokoju.

Papie偶 mówi艂 o znaczeniu inicjatywy szkó艂 pokoju, do艣wiadczenia, które jest ju偶 znane w niektórych diecezjach, ale zaznaczy艂, 偶e jest to równie偶 pilna sprawa dla wszystkich. Jak zosta艂y odebrane te s艂owa Papie偶a i jakie konkretne dzia艂ania zostan膮 podj臋te, aby je wprowadzi膰 w 偶ycie?

Wa偶ne jest 鈥� i za to wam dzi臋kuj臋 鈥� aby znale藕膰 czas na dyskusj臋, aby móc rozmawia膰 na te tematy, które s膮 dzi艣 decyduj膮ce i dramatyczne. Nie mo偶na bowiem ogranicza膰 si臋 do akademickiej dyskusji na temat pokoju, która ostatecznie by艂aby dialogiem tych, którym si臋 dobrze powodzi i którzy dyskutuj膮 o tym, jak 偶y膰 jeszcze lepiej. Nie, to jest tragiczna dyskusja, która dotyczy wielu wojen, straszliwej przemocy, logiki zbroje艅, czyli podsycania wojen, logiki my艣lenia, 偶e bro艅 jest jedyn膮 drog膮 do unikni臋cia wojny lub doprowadzenia do pokoju. Powiedzia艂bym wi臋c, 偶e zach臋ta Papie偶a zderza si臋 z sytuacj膮, któr膮 tylko nieodpowiedzialni ludzie mog膮 uzna膰 za zrównowa偶on膮. Czasami wydaje mi si臋, 偶e s膮 tacy nieodpowiedzialni, którzy na przyk艂ad zawsze my艣l膮, 偶e wszystko b臋dzie dobrze, 偶e nie mierz膮 si臋 z rzeczywisto艣ci膮. By艂oby wi臋c nieodpowiedzialne nie zadawa膰 sobie pytania o pokój, podczas gdy Papie偶, jako osoba odpowiedzialna, poprosi艂 nas, aby艣my uczynili ka偶d膮 wspólnot臋 鈥瀌omem pokoju鈥�. U偶y艂 tego bardzo konkretnego i bardzo skutecznego wyra偶enia: dom pokoju. Jakie jest zatem zobowi膮zanie? Przede wszystkim modlitwa. Jako sta艂a rada CEI w tej kwestii wskazali艣my na uroczysto艣膰 Zes艂ania Ducha 艢wi臋tego, i od tego momentu na potrzeb臋 znalezienia innych okazji do zaanga偶owania wszystkich naszych wspólnot. Zes艂anie Ducha 艢wi臋tego jest bowiem momentem spotkania si臋 wszystkich narodów zjednoczonych duchem 鈥� co jest dok艂adnym przeciwie艅stwem wie偶y Babel 鈥� i chcieli艣my, aby ten moment sta艂 si臋 wielk膮 modlitw膮 o pokój. A wi臋c modlitwa, a nast臋pnie go艣cinno艣膰 i solidarno艣膰. W go艣cinno艣ci bowiem tkwi antidotum na przemoc, na wojn臋, a z drugiej strony solidarno艣膰 jest niezb臋dna, aby pomóc tym, którzy zostali dotkni臋ci burz膮 wojny. Podam przyk艂ad, który zaanga偶owa艂 wiele oddzia艂ów Caritas, przynosz膮c du偶o rado艣ci zarówno tym, którzy zostali przyj臋ci, jak i tym, którzy przyj臋li: dzieci, które przyby艂y z Ukrainy, aby sp臋dzi膰 czas w pokoju, chwil臋 spokoju od wojny. My艣l臋 tu w szczególno艣ci o tych, którzy zostali przyj臋ci i ugoszczeni przez dzieci z watyka艅skich pó艂kolonii 鈥濫state Ragazzi鈥�. Jest to pi臋kna inicjatywa dla dzieci pracowników Watykanu, która istnieje ju偶 od lat dzi臋ki pracy ks. Franco Fontany. Nie przypadkiem prezydent Wo艂odymyr Ze艂enski podzi臋kowa艂 Papie偶owi za to przyj臋cie.

Parafia jako dom pokoju, który mo偶e by膰 równie偶 鈥瀞zko艂膮 pokoju鈥�: czy zatem podstawow膮 drog膮 do budowania pokoju, której nie mo偶na pomin膮膰, jest edukacja?

Z pewno艣ci膮, jest to pi臋kne przes艂anie dnia pokoju: edukacja jako 鈥瀒mi臋 pokoju鈥�. Tym bardziej, 偶e dzi艣, niestety, istnieje równie偶 wychowanie do wojny 鈥� takie, które uczy przemocy, nienawi艣ci, ignorancji, uprzedze艅鈥� My艣l臋 o 鈥瀕wach klawiatury鈥� 鈥� moim zdaniem jest to forma 鈥瀉lfabetyzacji鈥�, edukacji do wojny. Wojna bowiem nigdy nie jest czym艣, co pojawia si臋 nagle, nie spada jak grom z jasnego nieba, a je艣li ju偶, to tylko dlatego, 偶e wcze艣niej atmosfera zosta艂a ju偶 nagrzana, naelektryzowana 鈥� nie by艂o edukacji do pokoju, która jest czym艣 innym: poznawaniem, budowaniem wi臋zi, okazywaniem szacunku, uwag膮, tworzeniem sieci spotka艅. Uwa偶am, 偶e dla domu pokoju bardzo wa偶ne jest codzienne wykonywanie drobnych 膰wicze艅, aby przeciwdzia艂a膰 procesowi, który prowadzi do powstawania 鈥瀕wów klawiatury鈥�, i zamiast tego uruchamia膰 odwrotne procesy w szko艂ach, w 艣wietlicach i parafiach. My艣l臋 o pi臋knych przyk艂adach wielu 艣wietlic i wielu szkó艂 j臋zyka w艂oskiego. Wiele parafii, wiele wspólnot organizuje takie zaj臋cia, poniewa偶 j臋zyk jest równie偶 pierwszym sposobem, by poczu膰 si臋 jak w domu, by da膰 do r臋ki klucz do domu. My艣l臋 te偶 o tych dzieciach i m艂odzie偶y, którzy paradoksalnie s膮 nadal uwa偶ani za obcych, cho膰 s膮 przecie偶 kolegami naszych dzieci 鈥� a zatem naszym naturalnym obowi膮zkiem powinno by膰 wspieranie ich, chronienie, pomaganie im nadrabia膰 zaleg艂o艣ci tam, gdzie maj膮 trudno艣ci, wynikaj膮ce oczywi艣cie z sytuacji 偶yciowej ich rodzin. Te sygna艂y, które dostrzegam w wielu miejscach, uwa偶am za pocz膮tek 鈥瀉lfabetyzacji鈥� niezb臋dnej do stworzenia szkó艂 pokoju. S膮 to rzeczywisto艣ci, które sprzyjaj膮 spotkaniom, poznaniu tego, co si臋 naprawd臋 dzieje, poniewa偶 w rzeczywisto艣ci wci膮偶 jest bardzo du偶o ignorancji, a przez to 鈥� du偶o polaryzacji. Musimy zatem naciska膰 na edukacj臋, wiedz臋, a tym samym dobre informowanie.

Wojna nie jest gromem z jasnego nieba, nie zaczyna si臋 od poci膮gni臋cia za spust, ale znacznie wcze艣niej 鈥� zaczyna si臋 w sercu cz艂owieka i ma zwi膮zek w艂a艣nie z narastaj膮c膮 nienawi艣ci膮, która jest podsycana. W tym sensie szko艂y pokoju otwieraj膮 mo偶liwo艣ci dialogu, spotkania, braterstwa, wzajemnej go艣cinno艣ci, otwieraj膮 na postaw臋 woln膮 od l臋ku przed drugim cz艂owiekiem, krótko mówi膮c, wszystkie mo偶liwe drogi do pokoju. Papie偶 Leon XIV, mówi膮c o pokoju, wkroczy艂 w obszar, który odwo艂uje si臋 do spo艂ecznej nauki Ko艣cio艂a. Czasami s艂yszy si臋 krytyk臋 tych, którzy twierdz膮, 偶e zamiast zajmowa膰 si臋 tymi tematami, nale偶y zajmowa膰 si臋 g艂oszeniem Ewangelii, mówi膰 o Bogu 鈥� jakby zajmowanie si臋 tymi kwestiami i anga偶owanie si臋 w nie oznacza艂o odebranie czysto艣ci wierze i g艂oszeniu. My艣l臋 o zaanga偶owaniu papie偶y, encyklikach papie偶a Franciszka Laudato si鈥� i Fratelli tutti, na temat 艣rodowiska 鈥� o którym Papie偶 Leon przypomnia艂 nam bardzo mocno w艂a艣nie w tych dniach 鈥� a które s膮 postrzegane jako 鈥瀘pcjonalne鈥� aspekty, którymi Ko艣ció艂 mo偶e si臋 zajmowa膰, ale nie musi. Czy w ten sposób nie sprowadza si臋 wiary do czego艣 oderwanego od 偶ycia? Czy nie pomija si臋 wtedy g艂臋boko ewangelicznych korzeni ca艂ego tego zaanga偶owania?

Korzenie s膮 jasne i polegaj膮 na tym, 偶e Ewangelia wkracza w histori臋 i nie wyprowadza nas z niej. Co Ko艣ció艂 ma robi膰? Co robi? G艂osi Chrystusa. Co robi艂 papie偶 Franciszek? Nie robi艂 nic innego, jak tylko g艂osi艂 Chrystusa 鈥� mówi艂 o tym od samego pocz膮tku, w Evangelii Gaudium, gdzie ju偶 pierwsze s艂owo wskazuje na kerygmat, czyli g艂oszenie Chrystusa. A mówienie o Chrystusie oznacza wkraczanie w histori臋, poniewa偶 istnieje bardzo 艣cis艂y zwi膮zek mi臋dzy ewangelizacj膮 a promocj膮 ludzk膮, mi臋dzy sto艂em eucharystycznym a sto艂em ubogich, mi臋dzy przygotowaniem sto艂u eucharystycznego a nakrywaniem sto艂ów troski o innych. Tego po艂膮czenia mi艂o艣ci i prawdy, ewangelizacji i troski o cz艂owieka nie mo偶e nigdy zabrakn膮膰. Czasem to w艂a艣nie pomoc cz艂owiekowi przychodzi jako pierwsza 鈥� i dopiero wtedy rozumiesz Ewangeli臋. Innym razem najpierw s艂yszysz Ewangeli臋 i otwieraj膮 ci si臋 oczy 鈥� mówisz sobie: musz臋 kocha膰 najmniejszego brata, zrozumie膰, 偶e Jezus jest w nim, to jego mam odwiedzi膰, przyj膮膰, okry膰 i stara膰 si臋 usun膮膰 przyczyn臋, przez któr膮 jest nagi. Mi臋dzy tymi dwoma dzia艂aniami istnieje g艂臋boka jedno艣膰. Czasem ten rytm nie jest idealnie zsynchronizowany i trzeba go dopasowa膰, ale te dwa 鈥瀋zasy鈥� s膮 jak dwa uderzenia serca 鈥� skurcz i rozkurcz: id膮 razem. Mi艂o艣膰 i prawda, ewangelizacja i promocja cz艂owieka to dwa uderzenia serca Ko艣cio艂a.

Min臋艂y dwa miesi膮ce od wyboru Papie偶a Leona XIV 鈥� wyboru, który pod wieloma wzgl臋dami by艂 zaskakuj膮cy. Nawet z laickiego punktu widzenia trzeba uczciwie przyzna膰, 偶e w tym wydarzeniu jest co艣, co wymyka si臋 ludzkiemu rozumowi i jest niewyt艂umaczalne. Pojawia si臋 bowiem pytanie, jak to mo偶liwe, 偶e 133 osoby pochodz膮ce z ró偶nych krajów, mówi膮ce ró偶nymi j臋zykami, z których wi臋kszo艣膰 nigdy wcze艣niej si臋 nie spotka艂a, w mniej ni偶 24 godziny wybra艂y Biskupa Rzymu znaczn膮 wi臋kszo艣ci膮 g艂osów. Wychodz膮c od tego historycznego faktu, porozmawiajmy równie偶 o tych pierwszych dwóch miesi膮cach pontyfikatu.

Podzielam t臋 refleksj臋, mówi膮c 偶artobliwie: nasz 鈥瀉lgorytm鈥� jest zawsze najlepszy, nie ma sobie równych 鈥� to Duch jest tym algorytmem, który podsumowuje wszystkie inne. Powiedzia艂bym, 偶e bez w膮tpienia wybór ten by艂 藕ród艂em wielkiej rado艣ci, poniewa偶 uda艂o si臋 odpowiedzie膰 na oczekiwanie w bardzo krótkim czasie. Te dwa miesi膮ce wydaj膮 mi si臋 naznaczone ogromn膮 艂agodno艣ci膮, determinacj膮 i pragnieniem, by podj膮膰 na nowo drog臋 鈥� tak jak to si臋 zawsze dzieje w czasie zmian. Tradycja w Ko艣ciele jest czym艣 niezwyk艂ym, poniewa偶 zawsze udaje jej si臋, tak jak powinno by膰, przekaza膰 to, co si臋 ma, w ci膮g艂o艣ci, ale jednocze艣nie, oczywi艣cie, tak偶e w ró偶nicach charakterystycznych dla ka偶dego papie偶a, powiedzia艂bym, dla ka偶dej osoby 鈥� to, co dotyczy ka偶dego z nas, dotyczy równie偶 ka偶dego papie偶a. Dlatego wydaje mi si臋, 偶e s膮 to naprawd臋 wa偶ne miesi膮ce, które wpisuj膮 si臋 mi臋dzy innymi w wydarzenia Roku 艢wi臋tego, tego czasu pe艂nego intensywnych chwil dzielenia si臋, spotka艅, podczas których mo偶emy by膰 razem równie偶 fizycznie, wznawiaj膮c wspóln膮 drog臋. W tym kontek艣cie towarzyszymy Papie偶owi Leonowi nasz膮 przyja藕ni膮, przede wszystkim nasz膮 modlitw膮 i pos艂usze艅stwem. Poniewa偶 kiedy mówi臋, 偶e papie偶owi nale偶y by膰 pos艂usznym, mówi臋 co艣 prawdziwego i istotnego. B臋d膮 te偶 tacy, którzy maj膮, jakby to powiedzie膰, nieco szczególne pos艂usze艅stwo, którzy mówi膮: tak, zgadzam si臋, ale tylko z tym, co ja mówi臋 鈥� ale tak nie mo偶e by膰. Papie偶owi nale偶y by膰 pos艂usznym zawsze. By膰 pos艂usznym i pozostawa膰 z nim, okazuj膮c mu blisko艣膰, szczególnie teraz, w czasie Jubileuszu, aby wykorzysta膰 okazj臋 do zrozumienia pi臋kna naszej drogi, tego Jubileuszu, który przygotowuje nadziej臋, który przynosi nam nadziej臋. My艣l臋, 偶e w dzisiejszym 艣wiecie Rok 艢wi臋ty jest naprawd臋 wielk膮 szans膮 鈥� Jubileusz Nadziei, który mo偶emy prze偶ywa膰 wraz z Papie偶em Leonem