杏MAP导航

Ks. Waldemar Turek

Piazza Navona to jeden z najpi?kniejszych placów Rzymu. Pe?no tu restauracji, s? t?umy turystów, pi?kne fontanny. Za?ywaj?c tam relaksu ma?o kto zapewne zdaje sobie spraw?, ?e jest to równie? miejsce m?czeństwa ?wi?tej Agnieszki, jednej z najbardziej czczonych ?wi?tych w chrze?cijańskiej staro?ytno?ci.

Pi?kna i czysta

O jej ?yciu i ?mierci wiemy jedynie z pó?niejszych tradycji i przekazów. Nie ma jednak w?tpliwo?ci zarówno co do historyczno?ci tej postaci, jak i jej m?czeństwa. 

Urodzi?a si? w Rzymie oko?o 290 r., w zamo?nej rodzinie, by?a wykszta?cona i niezwykle pi?kna. O jej r?k? ubiega? si? syn wp?ywowego prefekta miasta. Kiedy spotka? si? ze stanowcz? odmow? ze strony Agnieszki, domy?li? si?, ?e jest ona chrze?cijank? i ?e z?o?y?a ?lub czysto?ci. 

Próbowa? j? zmusi? do zmiany zdania gro?bami tortur, a gdy to na nic si? zda?o oddano j? do domu publicznego. Dziewczyna - wówczas mo?e 12-13 letnia - budzi?a taki szacunek, ?e nikt nie odwa?y? si? jej dotkn??. Wtedy prefekt, wbrew ówczesnemu prawu, które zabrania?o egzekucji dziewic, wyda? j? na ?ci?cie. Wcze?niej, ca?kowicie obna?ona, zosta?a pokazana zgromadzonym t?umom; jej cia?o w cudowny sposób okry?o si? p?aszczem w?osów.

M?czeństwo na stadionie Domicjana

M?czeństwo m?odziutkiej rzymianki dokona?o si? najprawdopodobniej na stadionie Domicjana, tam, gdzie dzisiaj znajduje si? Piazza Navona. 

W staro?ytno?ci odbywa?y si? w tym miejscu igrzyska, gry i zawody. W ?redniowieczu urz?dzano tu przedstawienia i zabawy. W okresie baroku po?rodku placu umieszczono s?ynn? fontann? Czterech Rzek, zaprojektowan? przez Gian Lorenzo Berniniego, z egzotycznymi zwierz?tami, palmami, w??ami i delfinami. 

Splendoru Piazza Navona dodaj? jeszcze dwie inne fontanny, zdecydowanie mniejsze; jedna z nich jest równie? dzie?em wspomnianego genialnego rze?biarza.

Piazza Navona (s. Amata J. Nowaszewska CSFN)

Ko?ció? w miejscu m?czeństwa

Ko?ció? ?w. Agnieszki przylega bezpo?rednio do placu i dodaje mu niema?o uroku. Powsta? w miejscu, w którym – wedle ?róde? i tradycji – dokona?o si? m?czeństwo dziewicy. 

W jednym z bocznych o?tarzy mo?na zobaczy? figur? przedstawiaj?c? ?w. Agnieszk? w p?omieniach. W kaplicy po lewej stronie, za o?tarzem g?ównym, w srebrnym relikwiarzu przechowywana jest g?owa ?wi?tej. Pi?kna srebrna figura ukazuje m?czennic? patrz?c? ku górze, z lew? r?k? na sercu, w prawej trzymaj?c? baranka. 

W podziemiach jest krypta znajduj?ca si?, wedle tradycji, dok?adnie na miejscu m?czeństwa. Cia?o Agnieszki zosta?o jednak pochowane gdzie indziej.

Miejsce pochówku

Bazylika ?w. Agnieszki za Murami, w pó?nocnej cz??ci Rzymu, znajduje si? pomi?dzy wczesnochrze?cijańskimi budowlami, które obejmowa?y ruiny cmentarza, rozleg?e katakumby i krypt?, w której pochowano cia?o zam?czonej Agnieszki. 

W absydzie uwag? przyci?ga mozaika pochodzenia bizantyjskiego z VII wieku, która przedstawia na z?otym tle ?w. Agnieszk? z narz?dziami m?czeństwa. W ?uku triumfalnym Pietro Gagliardi przedstawi? m?czeństwo ?wi?tej, a w o?tarzu g?ównym dostrzegamy baldachim z czterema porfirowymi kolumnami. Pod nim znajduje si? pos?g ?wi?tej autorstwa Nicoli Cordiera. Pod o?tarzem z?o?ono szcz?tki ?w. Agnieszki.

Baranki ?w. Agnieszki dla papie?a

S?owo ?Agnieszka” pochodzi od greckiego przymiotnika hagne, które oznacza ?czysta”, ?dziewicza”, ?nieskalana”. Etymologia imienia Agnieszka wi??e si? tak?e z ?acińskim rzeczownikiem agnus, czyli baranek.

Nic wi?c dziwnego, ?e w?ród wielu atrybutów ?wi?tej najcz?stszym jest w?a?nie baranek, symbol niewinno?ci i ?agodno?ci. 

Ka?dego roku 21 stycznia, we wspomnienie liturgiczne ?w. Agnieszki, w bazylice pod jej wezwaniem za murami Rzymu odbywa si? szczególny obrz?d po?wi?cenia dwóch baranków, sk?adanych pó?niej w darze papie?owi. Ich we?na s?u?y potem do tkania paliuszy (bia?e we?niane pasy noszone na ramionach przez metropolitów, nak?adane na ornat). 

Siostry k?pi? zwierz?ta, czesz? je i ozdabiaj? wianuszkami, bia?ym i czerwonym (dziewictwo i m?czeństwo), i przygotowuj? je do przekazania do bazyliki ?w. Agnieszki za Murami. Tam w czasie Mszy ?wi?tej baranki zostaj? po?wi?cone, a pó?niej s? przewo?one do papie?a: Ojciec ?wi?ty je b?ogos?awi, dotyka ich i odmawia modlitw?. Wykonane z ich we?ny paliusze s? wr?czane przez papie?a metropolitom w dniu 29 czerwca, czyli w ?wi?to aposto?ów Piotra i Paw?a.

Patronka na nasze czasy

Imi? Agnieszka nale?y do najpopularniejszych w Polsce i pojawi?o si? na naszej ojczystej ziemi wraz z chrze?cijaństwem. ?wi?ta Agnieszka, m?czennica rzymska jest spo?ród innych ?wi?tych o tym imieniu najbardziej czczona i najcz??ciej przedstawiana w sztuce i w literaturze. 

Przyczynili si? do tego z pewno?ci? tak?e staro?ytni pisarze chrze?cijańscy, którzy, ukazuj?c jej m?ody wiek, g??bok? wiar? i odwag? w obronie czysto?ci, dawali j? za przyk?ad swoim wspó?czesnym wiernym, zw?aszcza m?odym, nie zawsze potrafi?cym odnale?? swoj? ?yciow? drog? i zaakceptowa? ró?nego rodzaju wyrzeczenia.

Opracowane na podstawie artyku?u ks. prof. Waldemara Turka w czasopi?mie ?Idziemy“ oraz jego ksi??ki ?Rzym. Miasto wiecznej nadziei. Rok ?wi?ty 2025“. Wydawnictwo Jedno??.