«Սահմաններից այն կողմ» - Անիթա Քոնթի. Առաջատար ովկիանոսագետը
Անիթա Քոնթին ովկիանոսագիտութեան և ծովային աշխարհում հետախոյզ էր: Լինելով Ֆրանսիայի առաջին կին ովկիանոսագետը, նա իր կեանքն անցկացրել է ուսումնասիրելով ծովի առեղծուածները և պաշտպանելով ծովային էկոհամակարգերը: Նրա աշխատանքը 20-րդ դարում օգնեց ձևաւորել ժամանակակից մօտեցումներ կայուն ձկնորսութեան և ծովային պահպանութեան նկատմամբ՝ դարձնելով նրան տեսլական, շատ աւելի վաղ, երբ աշխարհը կճանաչեր ովկիանոսների պաշտպանութեան կարևորութիւնը:
Անիթա Քոնթին` ծննդեամբ Կարակոտչեանը ծնուել է 1899 թուականին, նա ծագումով հայ էր և մեծացել էր բնութեան և գիտութեան հանդէպ խոր սիրով։ Ծովի հանդէպ նրա կիրքը նրան հանգեցրեց կարիերայի, որն այն ժամանակ գրեթէ ամբողջութեամբ գերիշխում էին տղամարդիկ: Նա բախուեց բազմաթիւ մարտահրաւէրների, բայց նրա վճռականութիւնն ու փորձառութիւնը նրան վաստակեցին ծովային հետազօտութիւններիի ամենայարգուած գործիչների շարքում:
Անիթա Քոնթիի աշխատանքը շատ առումներով բեկումնային էր: Այն ժամանակ, երբ քիչ բան էր յայտնի արդիւնաբերական ձկնորսութեան ազդեցութեան մասին, նա դարձաւ առաջին գիտնականներից մէկը, ով փաստեց գերձկնորսութեան վտանգները: Նա տարիներ է անցկացրել ձկնորսական նաւերի վրայ՝ դիտարկելով և լուսանկարելով ոլորտի դաժան իրողութիւնները: Նրա ուսումնասիրութիւնները ցոյց տուեցին, թէ ինչպէս է չափից աւելի ձկնորսութիւնը սպառում ձկների պոպուլյացիաներին և սպառնում ծովային կեանքի նուրբ հաւասարակշռութիւնը:
Նա լայնածաւալ հետազօտութիւն է հրապարակել այդ թեմայով՝ զգուշացնելով, որ եթէ մարդկութիւնը չփոխի իր ճանապարհը, համաշխարհային ովկիանոսները աղետալի հետևանքներ կունենան: Նրա հեռատեսութիւնը ուշագրաւ էր. 20-րդ դարի կէսերին նրա ընդգծած շատ խնդիրներ այժմ գլոբալ բնապահպանական մտահոգութիւններ են:
Մի դարաշրջանում, երբ կանայք հազուադէպ էին հանդիպում գիտարշաւներում, Քոնթին հակասում էր սոցիալական նորմերին՝ աշխատելով ձկնորսների և նաւաստիների կողքին վտանգաւոր ճանապարհորդութիւնների ժամանակ: Նա շատ է ճամփորդել՝ ներառեալ Ատլանտեան ովկիանոսը, Արկտիկան և Արևմտեան Աֆրիկան՝ կատարելով հետազօտութիւններ և փաստագրելով իր փորձառութիւնները:
Նրա ծովում անցկացրած ժամանակը ոչ միայն գիտութեամբ էր զբաղւում, այլ նաև պատմում էր: Նա լուսանկարել է ովկիանոսի կեանքի ցնցող լուսանկարները՝ աշխարհին հազուագիւտ պատկերացում տալով ձկնորսների ամենօրեայ պայքարին և ծովային էկոհամակարգերի գեղեցկութեանը: Նրա գրքերն ու ֆիլմերը ուշադրութիւն դարձրին մարդկանց և ծովի միջև փխրուն յարաբերութիւններին՝ ոգեշնչելով ծովային կենսաբանների և բնապահպանների ապագայ սերունդներին:
Կոնտիի ամենակարևոր ներդրումներից մէկը կայուն ձկնորսութեան պրակտիկաների պաշտպանութիւնն էր: Նա սերտօրէն համագործակցեց կառավարութիւնների և ձկնորսական արդիւնաբերութեան հետ՝ խթանելու մեթոդներ, որոնք թոյլ կտան վերականգնել ձկների պոպուլացիան: Նա նաև փորձեր արեց ձկների այն մասերի օգտագործման եղանակներով, որոնք սովորաբար դեն էին նետւում՝ նուազեցնելով թափօնները և խթանելով աւելի պատասխանատու մօտեցում ծովամթերքի սպառման նկատմամբ:
Նրա գաղափարները շատ առաջ էին իր ժամանակից: Թէև շատերը մերժեցին նրա նախազգուշացումները, այսօր նրա աշխատանքը համարւում է ժամանակակից կայուն ձկնորսութեան քաղաքականութեան հիմքը: Նա ապացուցեց, որ գիտական հետազօտութիւնները և բնապահպանական գիտակցութիւնը կարող են զուգահեռ լինել տնտեսական զարգացման հետ, մի ուղերձ, որն առաւել քան երբևէ տեղին է:
Անիթա Քոնթիի ազդեցութիւնը ովկիանոսագիտութեան և շրջակայ միջավայրի իրազեկման վրայ շարունակում է զգացուել այսօր: Նա մահացել է 1997 թուականին, սակայն նրա ներդրումը ծովային գիտութեան և պահպանման գործում մնում է ոգեշնչման աղբիւր: Նրա գրքերը, լուսանկարները և հետազօտութիւնները հզօր յիշեցում են բնական աշխարհը յարգելու և պաշտպանելու կարևորութեան մասին:
Այն ժամանակ, երբ կլիմայի փոփոխութիւնը և ծովի աղտոտուածութիւնը սպառնում են մեր մոլորակի առողջութեանը, Անիթա Քոնթիի աշխատանքն աւելի կարևոր է, քան երբևէ։ Նա պարզապէս գիտնական չէր, նա տեսլական էր, պատմող և ովկիանոսների պաշտպան: Նրա ժառանգութիւնը մեզ յիշեցնում է, որ մենք բոլորս պէտք է պատասխանատուութիւն ստանձնենք աշխարհի ջրերի համար և երաշխաւորենք, որ դրանք կեանքի աղբիւր մնան գալիք սերունդների համար:
Հաղորդաշարը պատրաստեց` Ռուզաննա Պետրոսեանը
Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ