MAP

2024.08.06 Diana Abgar la prima donna armena diplomatica

«Սահմաններից այն կողմ» - Դիանա Աբգար. առաջին կին դիւանագէտը

Դիանա Աբգարի ժառանգութիւնը բազմակողմանի է. որպէս դիւանագէտ՝ նա նոր հիմքեր բացեց կանանց համար միջազգային յարաբերութիւններում՝ ցոյց տալով, որ նուիրուածութիւնն ու իրաւասութիւնը կարող են յաղթահարել դարաշրջանի գենդերային խոչընդոտները: Նրա մարդասիրական ջանքերը փրկեցին անթիւ կեանքեր՝ փրկութիւն ապահովելով նրանց, ովքեր կորցրել էին ամեն ինչ: Որպէս գրող և փաստաբան, նա ձևակերպեց խաղաղութեան և արդարութեան տեսլականը, որը արդիական է մնում այսօր:
Ունկնդրէ հաղորդաշարը

Դիանա Աբգարը, ծնուել է 1859 թուականի հոկտեմբերի 12-ին, Ռանգունում, Բիրմա (ներկայիս Յանգոն, Մյանմա), հայ ռահվիրայ դիւանագէտ, հեղինակ և մարդասեր։ Նա 20-րդ դարի առաջին կին դիւանագէտներից մեկն է, և նրա կեանքն ու աշխատանքը մնայուն ազդեցութիւն թողեցին հայոց պատմութեան և միջազգային յարաբերութիւնների վրայ:

Աբգարը ծնուել է Բիրմայում բարեկեցիկ հայ ընտանիքում, որտեղ նրա հայրը յաջողակ գործարար էր։ Նա ստացել է համապարփակ կրթութիւն, որն այն ժամանակ հազուադէպ էր կանանց համար՝ նպաստելով նրա ինտելեկտուալ զարգացմանը և զինելով նրան այն հմտութիւններով, որոնք հետագայում կսահմանէին նրա փայլուն կարիերան: Հայազգի Միքայէլ Աբգարեանի հետ ամուսնանալուց յետոյ 1890-ականներին նա տեղափոխուեց Ճապոնիա, որտեղ ամուսնու մահից յետոյ շարունակեց բիզնեսը:

Ապրելով Ճապոնիայում՝ Դիանա Աբգարը խորապէս ներգրաւուեց հայ համայնքի և մարդասիրական գործունութիւն մէջ, մասնաւորապէս՝ ի պատասխան 1915 թուականի Հայոց ցեղասպանութեան: Նա անխոնջ աշխատում էր օգնելու Օսմանեան կայսրութեան վայրագութիւններից փախած հայ փախստականներին՝ ապահովելով նրանց ապաստան, սնունդ և օգնութիւն վերաբնակեցման հարցում։

Նրա մարդասիրական աշխատանքը գրաւեց նորաստեղծ Հայաստանի Հանրապետութեան ուշադրութիւնը և 1919 թուականին նշանակուեց Ճապոնիայում Հայաստանի պատուաւոր հիւպատոս։ Այս նշանակումը նրան դարձրեց աշխարհի առաջին կին դիւանագէտներից մէկը, ինչը ուշագրաւ ձեռքբերում էր՝ հաշուի առնելով դարաշրջանի գերակշռող գենդերային նորմերը: Իր դերում նա վճռորոշ դեր խաղաց Հայաստանի և Ճապոնիայի միջև դիւանագիտական ​​յարաբերութիւնների հաստատման, հայկական շահերի պաշտպանութեան և փախստականներին իր աջակցութիւնը շարունակելու գործում:

Դիանա Աբգարը իր դիւանագիտական ​​և մարդասիրական գործունութեան հետ մէկտեղ բեղուն գրող էր։ Նա մի քանի գրքերի և յօդուածների հեղինակ է, որոնք կենտրոնացած են հայերի ծանր վիճակի, միջազգային քաղաքականութեան և գլոբալ խաղաղութեան և փոխ ըմբռնման անհրաժեշտութեան վրայ: Նրա աշխատանքները, ինչպիսիք են «Խաղաղութեան հիմնահարցեր» և «Հազար ու մի պատմութիւններ», իւրայատուկ հեռանկար են տալիս 20-րդ դարի սկզբի աշխարհաքաղաքականութեան և ճանաչման և արդարութեան համար հայոց պայքարի վերաբերեալ:

Աբգարի գրուածքներին բնորոշ էր յստակութիւնը, կրքոտութիւնը, բարոյական համոզմունքը։ Նա օգտագործեց իր գրական տաղանդը՝ միջազգային ուշադրութիւնը հրաւիրելու հայկական հարցի վրայ՝ պնդելով հայկական տառապանքների ճանաչման և ապագայ վայրագութիւնները կանխելու համար համաշխարհային համագործակցութեան անհրաժեշտութեան մասին: Նրա շահերի պաշտպանութիւնը տարածւում էր նրա գրածից դուրս, քանի որ նա համագործակցում էր դիւանագէտների, պետական ​​պաշտօնեաների և համախոհ մարդասերների հետ՝ աջակցելու Հայաստանին:

Դիանա Աբգարի ժառանգութիւնը բազմակողմանի է. որպէս դիւանագէտ՝ նա նոր հիմքեր բացեց կանանց համար միջազգային յարաբերութիւններում՝ ցոյց տալով, որ նուիրուածութիւնն ու իրաւասութիւնը կարող են յաղթահարել դարաշրջանի գենդերային խոչընդոտները: Նրա մարդասիրական ջանքերը փրկեցին անթիւ կեանքեր՝ փրկութիւն ապահովելով նրանց, ովքեր կորցրել էին ամեն ինչ: Որպէս գրող և փաստաբան, նա ձևակերպեց խաղաղութեան և արդարութեան տեսլականը, որը արդիական է մնում այսօր:

Ամփոփելով, Դիանա Աբգարի կեանքը վկայում է կարեկցանքի, տոկունութեան և մարդասիրական սկզբունքներին նուիրուածութեան ուժի մասին: Նրա նուաճումները դիւանագիտութեան մէջ, փախստականներին օգնելու նրա ջանքերը և նրա գրական ներդրումները շարունակում են ոգեշնչել և արձագանքել՝ ընդգծելով պատմութեան մէջ նրա նշանակալի տեղը՝ որպէս արդարութեան հետախուզող և ջատագով:

Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ

06/08/2024, 08:05