MAP

Khor Virap Monastery | Монастырь Хор Вирап

Հայ եկեղեցւոյ Խորհրդոց մատեանի պատմական հոլովոյթը. Հ. Մովսէս Վրդ. Տօնանեանի շաբաթական հաղորդաշարը (46)

Այսօրուայ մեր հաղորդումի ընթացքին պիտի անդրադառնանք Ս. Ներսէս Լամբրոնացիի (1153-1198) կեանքին ու գործին:

ԽԶ. Հաղորդում

Ունկնդրէ լուրը

Այսօրուայ մեր հաղորդումի ընթացքին պիտի անդրադառնանք Ս. Ներսէս Լամբրոնացիի (1153-1198) կեանքին ու գործին:

 

Ս. Ներսէս Լամբրոնացին ծնած է Կիլիկիա 1153-ին, իրենց տոհմի սեփական Լամբրոն բերդին մէջ: Մկրտութեան անունն էր Սմբատ: Հայրը՝ Օշին Բ., Կիլիկիոյ Լամբրոն բերդի տէրն էր, մայրը՝ Շահանդուխտ, Պահլաւունի հռչակաւոր տոհմի ժառանգ էր՝ Գրիգոր Գ. Պահլաւունի (1093-1166 թթ.) և Ներսէս Շնորհալի (1102-1173 թթ.) կաթողիկոսներու եղբօր դուստրը, իսկ Գրիգոր Դ. Տղայ (1133-1193 թթ.) կաթողիկոսը Շահանդուխտի աւագ հօրեղբայր Վասիլ Պահլաւունիի որդին էր: Այսպէս, Լամբրոնացիի սերտ կապերը եկեղեցական ամենաբարձր իշխանութիւններուն հետ պիտի կողմնորոշէին իր հետագայ կեանքն ու գործունէութիւնը: Հրաշապատում դիպուածի մը համաձայն՝ Սմբատի ծնողները իրենց նորածին զաւակը Սկեւռայի Աստուածամօր վանքը տանելով՝ ուխտած էին Աստուծոյ նուիրել: Սակայն երբ երեխան կը ծնի, անոնք կը փոխեն իրենց միտքը, որովհետեւ աւագ որդինին՝ Հեթումը, գերի ինկած էր, և իշխանական տան համար ժառանգ մը պէտք էր:

Ուխտազանցութեան պատճառաւ, նորածին Սմբատը շատ ծանր կը հիւանդանայ, և այլեւս ոչ մէկ փրկութեան յոյս չի մնար: Այն ատեն, մայրը զինք խանձարուրի մէջ փաթաթած՝ կը տանի Սկեւռայի Ս. Աստուածածին եկեղեցին, խորապէս զղջալով, որ իր ուխտը չէր պահած: Քահանան կ'ընդունի զայն, իսկ մանուկը իսկոյն կ'առողջանայ: Այնուհետեւ՝ Սմբատ կը մեծնայ վանական միջավայրի մէջ՝ ստանալով հոգեւոր եկեղեցական խոր կրթութիւն: Թէեւ ան իր ժամանակը մեծաւ մասամբ վանքը կ'անցնէր, այնուամենայնիւ, յաճախ ընտանիքին կ'այցելէր և կը վայելէր մայրական դաստիարակութիւնն ու գորովանքը: Ան փոքր տարիքէն՝ կը տիրապետէ յունարէն լեզուին և այլ օտար լեզուներու:

Իբրեւ առաջին դաստիարակ կ'ունենայ Յովհաննէս Վարդապետը, Սկեւռայի վանքին մէջ: Ապա կ'աշակերտի նաեւ Ստեփանոս Յակոբցի կամ Յակովկացի Եպիսկոպոսին: Սմբատ տասնեւվեց տարեկան էր, երբ հայրը կը մահանայ, որ շատ կը փափաքէր, որ իր որդին դառնար Սկեւռայի եկեղեցւոյ Առաջնորդը: Մայրը Շահանդուխտ՝ զինք կը տանի Հռոմկլա, Ներսէս Շնորհալի Հայրապետին մօտ, և կը խնդրէ, որ Սմբատը կուսակրօն քահանայ ձեռնադրուի: Սմբատ տասնեւվեց տարեկանին քահանայ կը ձեռնադրուի Շնորհալի Հայրապետին ձեռքով Հռոմկլայի մէջ և կը վերակոչուի Ներսէս (1168թ.): Այնտեղ կը ստանայ նաեւ վարդապետական գաւազան: 1175-ին, Գրիգոր Դ. Տղայ Կաթողիկոսէն Տարսոն նահանգի Արքեպիսկոպոս կը կարգուի։

Արդարեւ, Կիլիկեցի հայ մատենագիրներէն ամէնէն նշանաւորներէն է Լամբրոնացին: Ան մշակած է հոգեւոր բնոյթի ծովածաւալ գրական ժառանգութիւն: Ունի ճառեր, նամակներ, շարականներ, տաղեր և մեկնութիւններ: Կատարած է նաեւ շարք մը թարգմանութիւննր յունարէնէ, օտարազագի թարգմանիչներու օժանդակութեամբ. Յիշատակելի են, մեկնութիւններ, օրէնքներ, ծիսական կանոններ, թուղթեր, եւայլն: Կեանքի վերջին տարիներուն պաշտօնավարած է Լեւոն Բ. ի արքունիքին մէջ՝ որպէս ատենադպիր, պալատական խորհրդատու և թարգմանիչ։

Պաշտօնի բերումով՝ բազմիցս ուղարկուած է օտար երկիրներ, կարգաւորելու պետութեան արտաքին գործերը։ Իր մահը պատահած է 1198 Յուլիս 14-ին, երբ տակաւին 46 տարեկան էր, հանկարծամահ ըլլալով քարոզի պահուն և թաղուած է Սկեւռայի վանքին մէջ։ Ներսէս Լամբրոնացիի աշակերտները իրեն ձօնած են երկեր, գրի առած են իր կեանքն ու գործը։ Բնութագրելով իր ուսուցչին` Գրիգոր Սկեւռացին կը գրէ. «Բղխէր իբրեւ զաղբիւր, յառաջէր որպէս զգետ, ծաւալէր իբրև զծով»։ Ն. Լամբրոնացին մեծարուած է, «Սուրբ», «Տիեզերական վարդապետ», «Սիրելի», մակդիրներով և իր ժամանակակիցներէն կոչուած է երկրորդ Պօղոս Տարսոնացի Առաքեալը։

Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ

16/05/2025, 07:45