Партрэт Калегіі кардыналаў: 135 выбаршчыкаў перад канклавам
Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
Калегія кардыналаў, якая сфарміравалася ў 1150 годзе, пачыналася як сход духоўных асоб Рыма: прэзбітэраў 25 тытулярных касцёлаў, 7 рэгіянальных дыяканаў і 6 дыяканаў, якія служылі непасрэдна пры папскім Латэранскім палацы і выконвалі функцыі, звязаныя з папскай курыяй, а таксама 7 субурбікарных біскупаў. З 1059 года кардыналы з'яўляюцца выключнымі выбаршчыкамі Папы.
Цікава, што ў XIII-XV стагоддзях колькасць кардыналаў звычайна не перавышала 30 чалавек. У 1586 годзе папа Сікст V усталяваў ліміт у 70, які дзейнічаў да часоў Яна XXIII, які змяніў гэтую норму ў 1958 годзе і ўстанавіў, што ўсе кардыналы павінны мець біскупскую годнасць.
Рэформа Паўла VI і яе наступствы
Рэвалюцыйныя змены ў структуру калегіі ўнёс Павел VI, выдаўшы ў 1970 годзе Motu Proprio "Ingravescentem aetatem", згодна з якім кардыналы, якія дасягнулі 80-гадовага ўзросту, губляюць права выбіраць Рымскага Пантыфіка. У 1973 годзе ён жа ўстанавіў максімальную колькасць кардыналаў-выбаршчыкаў у 120 чалавек.
Пантыфікі і іх уплыў на Калегію
Аналіз паказвае, што кожны Папа пакінуў свой след у фарміраванні сённяшняй Калегіі. З 252 цяперашніх кардыналаў 21 быў прызначаны Янам Паўлам II, 24 – Бэнэдыктам XVI, астатнія – Францішкам падчас яго дзесяці кансісторыяў. Апошні з іх адбыўся 7 снежня 2024 года.
Ян Павел II, Бэнэдыкт XVI і Францішак неаднаразова адыходзілі ад абмежавання ў 120 выбаршчыкаў. Ян Павел II павялічваў іх колькасць да 135, Бэнэдыкт XVI – да 125, а Францішак таксама перавышаў гэты ліміт.
Узроставы спектр: ад маладосці да сталасці
Сярод кардыналаў-выбаршчыкаў найстарэйшы – кардынал Андэрс Арбарэліюс (Anders Arborelius) са Швецыі, які нарадзіўся 24 верасня 1949 года, а самы малады – 45-гадовы кардынал Мікола Бычок з Аўстраліі (нарадзіўся 13 лютага 1980 года), які належыць да Украінскай Грэка-Кааталіцкай Царквы.
Найстарэйшым кардыналам увогуле з'яўляецца 99-гадовы Эмануэль Вамала з Уганды (нарадзіўся 15 снежня 1926 года).
Геаграфічнае размеркаванне: глабальны Касцёл
Сучасная Калегія кардыналаў адлюстроўвае глабальны характар Каталіцкага Касцёла. Тут ёсць прадстаўнікі з усіх кантынентаў, у тым ліку такіх аддаленых рэгіёнаў, як Манголія (кардынал Джорджа Марэнга, нар. 1974), Папуа-Новая Гвінея (кардынал Джон Рыбат, нар. 1957), Тымор-Лестэ (кардынал Віргіліа Да Карма Да Сільва, нар. 1967), Тонга (кардынал Соанэ Паціта Паіні Мафі, нар. 1961) і Паўднёвы Судан (кардынал Стэфан Амею Марцін Мула, нар. 1964).
Еўрапейскія кардыналы па-ранейшаму складаюць значную частку Калегіі, але з кожным новым прызначэннем узрастае колькасць прадстаўнікоў з Азіі, Афрыкі і Лацінскай Амерыкі, што адлюстроўвае глабальны характар Касцёла ў XXI стагоддзі.
Унікальныя выпадкі ў Калегіі
Сярод 252 кардыналаў ёсць таксама Джавані Анджэла Бэчу, які з 24 верасня 2020 года адмовіўся ад правоў, звязаных з кардынальскай годнасцю, і таму не будзе ўдзельнічаць у канклаве. Гэта рэдкі выпадак у гісторыі Касцёла.
Кіраўнічая структура і роля кардыналаў
У цяперашні час Калегіяй кіруе дэкан, кардынал Джавані Батыста Рэ, а яго намеснікам з'яўляецца кардынал Леанарда Сандры. Кардыналы падзяляюцца на тры ступені: біскупскую, прэзбітэрскую і дыяканскую.
Камерленга Калегіі, кардынал Кэвін Джозэф Фарэл, адыгрывае ключавую ролю падчас вакантнасці папскага пасада (Sede Vacante). Яго намеснік – арцыбіскуп Ілсан дэ Жэсус Мантанары.
Кардыналы з манаскіх ордэнаў
Асобную групу складаюць кардыналы, якія належаць да розных манаскіх ордэнаў і кангрэгацый, што дадае дадатковае вымярэнне разнастайнасці ў Калегіі. Сярод іх асаблівую ўвагу прыцягваюць постаці кардыналаў Цімаці Пітэра Джозэфа Радкліфа (нар. 1945) з Вялікабрытаніі, Аквіліна Бакас Мэрына (нар. 1938) з Іспаніі і Франсуа-Ксаўе Бустыла (нар. 1968) з Францыі, якія прадстаўляюць розныя духоўныя традыцыі.
Перспектывы будучага канклаву
Пры аналізе дынамікі Калегіі відавочна, што Францішак значна абнавіў яе склад, прызначыўшы больш за 200 кардыналаў. Гэтыя прызначэнні адлюстроўваюць яго бачанне будучыні Касцёла як больш глабальнай і інклюзіўнай супольнасці.
Цяперашні склад Калегіі, з яго ўсебаковай разнастайнасцю, вызначыць кірунак Каталіцкага Касцёла праз выбар новага Пантыфіка. Гэта асабліва важна ў кантэксце сучасных выклікаў, з якімі сутыкаецца Касцёл у XXI стагоддзі.
Калегія кардыналаў, з яе шматвяковай гісторыяй і сучаснай дынамікай, застаецца адным з найважнейшых інстытутаў Каталіцкага Касцёла, які забяспечвае пераемнасць і стабільнасць, нягледзячы на зменлівыя гістарычныя абставіны.
