Партрэт Калег?? кардынала?: 135 выбаршчыка? перад канклавам
Аляксандр Амяльчэня - Vatican News
Калег?я кардынала?, якая сфарм?равалася ? 1150 годзе, пачыналася як сход духо?ных асоб Рыма: прэзб?тэра? 25 тытулярных касцёла?, 7 рэг?янальных дыякана? ? 6 дыякана?, як?я служыл? непасрэдна пры папск?м Латэранск?м палацы ? выконвал? функцы?, звязаныя з папскай курыяй, а таксама 7 субурб?карных б?скупа?. З 1059 года кардыналы з'я?ляюцца выключным? выбаршчыкам? Папы.
Ц?кава, што ? XIII-XV стагоддзях колькасць кардынала? звычайна не перавышала 30 чалавек. У 1586 годзе папа С?кст V усталява? л?м?т у 70, як? дзейн?ча? да часо? Яна XXIII, як? змян?? гэтую норму ? 1958 годзе ? ?станав??, што ?се кардыналы пав?нны мець б?скупскую годнасць.
Рэформа Па?ла VI ? яе наступствы
Рэвалюцыйныя змены ? структуру калег?? ?нёс Павел VI, выда?шы ? 1970 годзе Motu Proprio "Ingravescentem aetatem", згодна з як?м кардыналы, як?я дасягнул? 80-гадовага ?зросту, губляюць права выб?раць Рымскага Пантыф?ка. У 1973 годзе ён жа ?станав?? макс?мальную колькасць кардынала?-выбаршчыка? у 120 чалавек.
Пантыф?к? ? ?х уплы? на Калег?ю
Анал?з паказвае, што кожны Папа пак?ну? свой след у фарм?раванн? сённяшняй Калег??. З 252 цяперашн?х кардынала? 21 бы? прызначаны Янам Па?лам II, 24 – Бэнэдыктам XVI, астатн?я – Франц?шкам падчас яго дзесяц? канс?сторыя?. Апошн? з ?х адбы?ся 7 снежня 2024 года.
Ян Павел II, Бэнэдыкт XVI ? Франц?шак неаднаразова адыходз?л? ад абмежавання ? 120 выбаршчыка?. Ян Павел II павял?чва? ?х колькасць да 135, Бэнэдыкт XVI – да 125, а Франц?шак таксама перавыша? гэты л?м?т.
Узроставы спектр: ад маладосц? да сталасц?
Сярод кардынала?-выбаршчыка? найстарэйшы – кардынал Андэрс Арбарэл?юс (Anders Arborelius) са Швецы?, як? нарадз??ся 24 верасня 1949 года, а самы малады – 45-гадовы кардынал М?кола Бычок з А?страл?? (нарадз??ся 13 лютага 1980 года), як? належыць да Укра?нскай Грэка-Каатал?цкай Царквы.
Найстарэйшым кардыналам увогуле з'я?ляецца 99-гадовы Эмануэль Вамала з Уганды (нарадз??ся 15 снежня 1926 года).
Геаграф?чнае размеркаванне: глабальны Касцёл
Сучасная Калег?я кардынала? адлюстро?вае глабальны характар Катал?цкага Касцёла. Тут ёсць прадста?н?к? з ус?х кантынента?, у тым л?ку так?х аддаленых рэг?ёна?, як Мангол?я (кардынал Джорджа Марэнга, нар. 1974), Папуа-Новая Гв?нея (кардынал Джон Рыбат, нар. 1957), Тымор-Лестэ (кардынал В?рг?л?а Да Карма Да С?льва, нар. 1967), Тонга (кардынал Соанэ Пац?та Па?н? Маф?, нар. 1961) ? Па?днёвы Судан (кардынал Стэфан Амею Марц?н Мула, нар. 1964).
Е?рапейск?я кардыналы па-ранейшаму складаюць значную частку Калег??, але з кожным новым прызначэннем узрастае колькасць прадста?н?ко? з Аз??, Афрык? ? Лац?нскай Амерык?, што адлюстро?вае глабальны характар Касцёла ? XXI стагоддз?.
Ун?кальныя выпадк? ? Калег??
Сярод 252 кардынала? ёсць таксама Джаван? Анджэла Бэчу, як? з 24 верасня 2020 года адмов??ся ад право?, звязаных з кардынальскай годнасцю, ? таму не будзе ?дзельн?чаць у канклаве. Гэта рэдк? выпадак у г?сторы? Касцёла.
К?ра?н?чая структура ? роля кардынала?
У цяперашн? час Калег?яй к?руе дэкан, кардынал Джаван? Батыста Рэ, а яго намесн?кам з'я?ляецца кардынал Леанарда Сандры. Кардыналы падзяляюцца на тры ступен?: б?скупскую, прэзб?тэрскую ? дыяканскую.
Камерленга Калег??, кардынал Кэв?н Джозэф Фарэл, адыгрывае ключавую ролю падчас вакантнасц? папскага пасада (Sede Vacante). Яго намесн?к – арцыб?скуп ?лсан дэ Жэсус Мантанары.
Кардыналы з манаск?х ордэна?
Асобную групу складаюць кардыналы, як?я належаць да розных манаск?х ордэна? ? кангрэгацый, што дадае дадатковае вымярэнне разнастайнасц? ? Калег??. Сярод ?х асабл?вую ?вагу прыцягваюць постац? кардынала? Ц?мац? П?тэра Джозэфа Радкл?фа (нар. 1945) з Вял?кабрытан??, Акв?л?на Бакас Мэрына (нар. 1938) з ?спан?? ? Франсуа-Кса?е Бустыла (нар. 1968) з Францы?, як?я прадста?ляюць розныя духо?ныя традыцы?.
Перспектывы будучага канклаву
Пры анал?зе дынам?к? Калег?? в?давочна, што Франц?шак значна абнав?? яе склад, прызначы?шы больш за 200 кардынала?. Гэтыя прызначэнн? адлюстро?ваюць яго бачанне будучын? Касцёла як больш глабальнай ? ?нклюз??най супольнасц?.
Цяперашн? склад Калег??, з яго ?себаковай разнастайнасцю, вызначыць к?рунак Катал?цкага Касцёла праз выбар новага Пантыф?ка. Гэта асабл?ва важна ? кантэксце сучасных выкл?ка?, з як?м? сутыкаецца Касцёл у XXI стагоддз?.
Калег?я кардынала?, з яе шматвяковай г?сторыяй ? сучаснай дынам?кай, застаецца адным з найважнейшых ?нстытута? Катал?цкага Касцёла, як? забяспечвае пераемнасць ? стаб?льнасць, нягледзячы на зменл?выя г?старычныя абстав?ны.