Нью-Ёрк: новая фрэска ? катэдры – дан?на памяц? м?грантам
Ян Гл?нск?
“Гэта дан?на паваг? гораду, пабудаванаму м?грантам?”, - сказа? кардынал Ц?мац? Долан у ?нтэрв’ю New Yok Times.
За магчымасць рэал?заваць заказ у 2023 годзе спаборн?чал? шэсць мастако?. Кардынал Долан, кам?тэт мастацк?х кансультанта? ? ахвярада?ца? выбрал? прапанову брукл?нскага мастака Адама Цв?янов?ча, якая адрозн?валася ад ?ншых “рэал?стычным стылем”.
У якасц? назвы да манументальнай фрэск?, вышыня якой складае прыбл?зна 6,4 метра, а?тар выбра? словы з папулярнай песн? Элв?са Кастэла: “Што такога смешнага ? м?ры, любов? ? ?заемаразуменн?”.
Кал? м?грацыя стала гарачай тэмай, манументал?ст меркава?, што арх?дыяцэз?я змен?ць рэкамендацы? адносна праекта. Аднак з боку заказчыка ён пачу?: “Мы хочам увайсц? ? гэта цалкам”.
Акрамя сцэн м?грацы?, а?тар увекавечы? падзею, асабл?ва бл?зкую сэрцу кардынала ? ?с?х катол?ка? ?рландскага паходжання, – аб’я?ленне Мары? ? Ноку, што на па?ночным захадзе ?рланды?. У 1879 годзе пятнаццаць жыхаро? гэтай ?рландскай вёск? бачыл? на сцяне параф?яльнага касцёла Панну Марыю, святых Яна ? Юзафа, а таксама Баранка Божага – с?мвал Езуса Хрыста. Аб’я?ленне працягвалася каля дзвюх гадз?н.
На правай панэл?, побач з гало?ным? дзвярыма касцёла, знаходз?цца выява групы ?рландск?х ?м?гранта? XIX стагоддзя ? адзенн? той эпох?, як?я высаджваюцца з карабля. На адной з ф?гур намаляваны твар мац? кардынала Долана. Над ?м? лунаюць Панна Марыя, святы Юзаф ? святы Ян Евангел?ст.
Злева ад дзвярэй намаляваны сучасныя м?гранты: лац?наамерыканцы, аз?яты ? афраамерыканцы. Яны сядзяць на сва?м багажы, гледзячы ? розныя бак?. Сярод ?х святая Франчэска Ксаверыя Кабрын? (1850-1917), вядомая як Мац? Кабрын?, ?тальянка, якая заснавала дз?цячыя дамы ? бальн?цы для м?гранта? у ЗША. За ёй ста?ць Слуга Божы айцец Фел?кс Варэла (1788-1853), куб?нск? патрыёт, як? ?цёк у Нью-Йорк ? ад 1820-х гадо? засно?ва? касцёлы для м?гранцк?х супольнасця? у Н?жн?м Манхэтэне. Над ус?м? ?м?, на алтары, знаходз?цца выява Баранка Божага.
А?тар па ?ласнай ?н?цыятыве дада? таксама святую Кацярыну (Катэры) Тэкакв?та – ?ндзейку племен? мага?к-алганк?на? XVII стагоддзя, якая прыняла катал?цкую веру ? стала першай карэннай па?ночнаамерыканкай, далучанай да л?ку святых. “Пакольк? мы гаворым пра м?гранта?, то пав?нны ?шанаваць ? тых, хто бы? тут раней. Таму што гэтая зямля не была пустой”, - патлумачы? мастак.
На пытанне New York Times, ц? разгляда? кардынал Долан магчымасць пазбегнуць патэнцыйнай пал?тычнай спрэчк?, якая можа ?зн?кнуць з нагоды адкрыцця фрэск?, ?ерарх адказа?, што н?кол? не вага?ся. “Некал? м?грацыя была аб’ядно?ваючым прынцыпам. ? цяпер я маю надзею, што гэты твор касцёльнага мастацтва дапаможа людзям аб’яднацца”, - падкрэсл?? кардынал Долан.
Фрэска ? саборы Святога Патрыка стане непарушнай спадчынай кардынала Долана. У лютым 2025 года ?ерарху спо?н?лася 75 гадо?, ? ён сышо? з пасады арцыб?скупа Нью-Йорка. За тыдзень да свайго дня нараджэння кардынал рэзка раскрытыкава? заяву В?цэ-прэз?дэнта ЗША Джэймса Вэнса аб тым, што катал?цк?я б?скупы падтрымл?ваюць м?грацыю дзеля прыбытку.
