杏MAP导航

Vatican News

Сёння, 7 мая 2025 года, у Ватыкане распачынаецца канкла? па выбары новага Папы, ? лац?нская мова зно? стане цэнтральным элементам гэтай урачыстай падзе?. Хоць на генеральных кангрэгацыях кардынала?, як?м даручана к?раванне Касцёлам падчас "вакантнасц? Апостальскай Стал?цы", прадугледжаны с?нхронны пераклад, у С?кстынскай капэле – ад "Extra omnes" да "Habemus papam" – гало?ную ролю адыгрывае менав?та лац?нская мова як аф?цыйная мова Катал?цкага Касцёла.

Ад Extra omnes да Habemus Papam: лац?нская мова – захавальн?ца традыцы?

"Гэта традыцыйныя тэрм?ны, як?я нарадз?л?ся ? выкарысто?ваюцца на лац?нскай мове; яны захавал?ся на працягу стагоддзя? для дакладнага рэгулявання ? вызначэння гэтых ключавых моманта? у жыцц? Касцёла", - тлумачыць ксёндз Дав?дэ П?рас, як? з'я?ляецца часткай каманды “scriptores” ватыканскага Аддзела лац?нскай карэспандэнцы? (Ufficio Lettere Latine).

Увесь цырыман?ял уваходу на канкла?, кал? кардыналы-выбаршчык? рухаюцца працэс?яй з Па?л?нскай у С?кстынскую капэлу пад спе? Л?тан?? да ?с?х святых, за як?м ?дзе "Veni Creator Spiritus", да формулы прысяг? на Евангелл? кожнага кардынала, ? потым да "Extra omnes” – запрашэння пак?нуць памяшканне тым, хто не мае дазволу на прысутнасць, пазначаны лац?нск?м? формулам?, устано?леным? ? "Ordo rituum conclavis".

Момант абвяшчэння абрання Яна Па?ла ??

Лац?нск?я словы, як?я мяняюць г?сторыю

Нават выбарчы бюлетэнь, як? выкарысто?ваецца ? С?кстынскай капэле, згодна з канстытуцыяй "Universi Dominici Gregis", пав?нен мець на верхняй частцы лац?нск?я словы: "Eligo in Summum Pontificem" (Выб?раю Вярхо?нага Пантыф?ка), у той час як у н?жняй палове пак?даецца месца для ?мя выбранага.

Кал? пасля падл?ку галасо? трое кардынала?, адказных за падл?к галасо? (cardinali scrutatori), канстатуюць, што адз?н з кандыдата? атрыма? прынамс? дзве трэц? галасо?, выбары Папы л?чацца канан?чна сапра?дным?.

Кардынал-дэкан або першы з кардынала? па чыне ? старшынству прос?ць згоды выбранага зно? жа па-лац?нску: "Acceptasne electionem de te canonice factam in Summum Pontificem?" (Ц? прымаеш ты канан?чна здзейснены выбар цябе на Вярхо?нага Пантыф?ка?), ? пасля стано?чага адказу, дадае: "Quo nomine vis vocari?" (Як?м ?мем жадаеш называцца?), на што выбраны адказвае сва?м пантыф?кальным ?мем.

Бэнэдыкт XVI пасля выбару на Пасад Пятра

Затым першаму з кардынала?-дыякана?, протадыякану – для гэтага канклава, кардынал Дам?н?к Мамбэрц? – будзе даручана, згодна з пунктам 74 "Ordo Rituum Conclavis", абвясц?ць з “Лоджы? Благасла?лення” ватыканскай баз?л?к? аб здзейсненым выбары ? ?мя новага Пантыф?ка, як? адразу пасля гэтага ?дзел?ць благасла?ленне "Urbi et Orbi".

"Лац?нск? тэкст так званага "Habemus papam", – тлумачыць ксёндз П?рас, – часткова натхнёны другой главой Евангелля паводле Лук?, якая перадае словы Анёла, як? абвяшчае пастухам нараджэнне Мес??. Прыняцце гэтай формулы, безумо?на, папярэдн?чае 1484 году, кал? яна, як вядома, была выкарыстана для выбрання Джаван? Батыста Чыба, як? прыня? ?мя ?накенц?я VIII".

По?ная формула ?ключае лац?нск?я словы: "Annuntio vobis gaudium magnum: habemus Papam! Eminentissimum ac Reverendissimum Dominum, Dominum (тут ?дзе хроснае ?мя выбранага ? в?навальным склоне), Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem (тут ?дзе прозв?шча выбранага, не перакладзенае на лац?нскую мову), qui sibi nomen imposuit (? тут ?дзе папскае ?мя, за як?м ?дзе магчымы парадкавы нумар)". Формула, якую можна перавесц? на беларускую мову: "Абвяшчаю вам вял?кую радасць: у нас ёсць Папа! Гэта найвялебнейшы ? найдастойнейшы пан, пан ..., кардынал Святога Рымскага Касцёла ..., як? выбра? сабе ?мя ...".

Мова, якая аб'ядно?вае стагоддз? ? верн?ка?

Як паведамляе ? сва?м артыкуле Фаб?а Калаграндэ з ?тальянскай рэдакцы? “Vatican News”, выбар лац?нскага склону, у як?м абвяшчаецца ?мя Папы, не з'я?ляецца адназначным. За апошняе стагоддзе ?мя новага Папы абвяшчалася як у в?навальным склоне (Pio XII, Paolo VI ? Francesco), так ? ? родным склоне (Giovanni XXIII, Giovanni Paolo I, Giovanni Paolo II ? Benedetto XVI).

"Гэта выбар, як? роб?цца ? момант абвяшчэння ? як? характарызуе г?старычныя падзе?, як?я застаюцца ? калекты?най памяц? веруючых ? няверуючых. Моманты, у як?х лац?нская мова пацвярджае сябе не тольк? як "скарб веда? ? думк?", як сказа? Папа Франц?шак, але ? як гало?ны герой жыцця Касцёла з яго традыцыйнай урачыстасцю ? прыгажосцю", - падкрэсл?вае Фаб?а Калаграндэ.