杏MAP导航

R.SH. - Vatikan

Festa e së Lumes Mari Virgjër e Malit Karmel, që kremtohet më 16 korrik, ndër shqiptarë njihet si festa e Zojës Karmë. Ky emërtim me të cilin Zoja e Bekuar nderohet në Kishë lidhet me Malin Karmel në Palestinë. Emri Karmel vjen nga aramaishtja e do të thotë “办辞辫蝉丑迟”. Është një kopsht natyror i Galilesë, shumë i gjelbër me pyetje të bukura e një lartësi prej 546 metrash. Është “kopshti” i shpirtit që Elia profet kishte zgjedhur për vete, si vend e simbol i lartësimit drejt Zotit dhe beteje kundër meshtarëve të zotit Baal.

Mbi historinë e lashtë të rrëfyer nga Bibla në Librin e Dytë të Mbretërve, zhytën rrënjët shpirtërore të Malit Karmel. Mbi këtë mal në shekullin e XII pas Krishtit, ekzistonte një grup murgjish oshënarë e asketë, që i kushtoheshin lutjes e meditimit të Fjalës së Zotit, të cilëve Patriku latin i Jerusalemit në vitin 1208 u dha rregulloren e jetës murgare, e cila më vonë u miratua nga Papa Onorio II më 1226.

Prania e murgjve oshënarë mbi Malin Karmel, siç përmendem, lidhet me traditën e përshpirtërisë që ka zanafillën e vet në shekullin e IX para Krishtit, në epokën e Profetit Elia dhe Elizeut si dhe të “bijve të profetëve”. Në mënyrë të posaçme përshpirtëria e nderimi ndaj Zojës së Bekuar mbi Malin Karmel, kultivuar nga murgjit oshënarët e mistik të Karmelit dhe nga ata e përhapur, lidhet me vegimin e resë së vogël që Elia profet, pati në atë vend, si shenjë paralajmëruese të reve që do të sjellnin shiun kaq të dëshiruar e të frytshëm, pas tri vjet thatësie.

Ja si e përshkruan Libri i Parë i Mbretërve: “Elia u ngjit në majë të Karmelit, u ul për tokë dhe fshehu fytyrën ndërmjet gjunjëve, e i tha djaloshit të vet “ngjitu lart e shiko drejt detit”. Ky u ngjit, e hodhi shikimin e tha : “asgjë nuk hetoj”. Përsëri i tha: “kthehu shtatë herë!”. Të shtatën herë djaloshi tha: “Ja, një re e vogël, pothuaj sa dora e njeriut, po ngjitet nga deti”. Atëherë Elia i tha: “Ngjitu e thuaj Akabit: Mbërthe e zbrit që të mos zërë shiu!” Menjëherë u terratis qielli e prej resh ra një shi i rëndë. Dora e Zotit ishte mbi Elinë..( I Mbret 18,44).

Kjo re që solli shiun shpëtimprurës në kohën e Elisë profet, ishte simboli i Marisë që solli Jezusin e pritur dhe Shpëtimtarin e dëshiruar me gjithë shpirt. Karmeli nuk ishte larg nga Nazareti, ku Maria pati jetuar, duke e ruajtur në zemër, kujtimet e jetës të Jezusit, Djalit të saj Hyjnor, duke i mishëruar kujtimet në vepra e virtyte ungjillore: në lutje të pareshtur e të flaktë, në shërbim, përvujtëri, pastërti e flijim. 

Pas miratimit nga Papa Onori II dhe braktisjes përfundimtare të Palestinës, Urdhri murgar i oshënarëve, mes shumë vështirësish e problemeve, u përhap në vende të ndryshme të Evropës. I rrethuar me vështirësi e ngushtica të mëdha, më 1245 eprori i përgjithshëm i Urdhrin të Karmelitanëve, anglezi Simon Stock iu drejtua me dashuri e besim të posaçëm Virgjërës Mari, duke kërkuar ndihmë.

E Zoja e Bekuar, sipas të dhënave, më 16 korrik të vitin 1251 iu shfaq eprorit të përgjithshëm të murgjve të malit Karmel, Simon Stock. Gjatë këtij vegimi, Zoja e Bekuar kishte në dorë “skapolarin” e urdhrit të Karmelit e duka ia ofruar shenjtit i tha: ”Për ty e për të gjithë Karmelitanët ky do të jetë një privilegj: kushdo që do të vdes me këtë, nuk do ta vuajë dënimin e amshuar”.

Ishte premtimi i dhuratës së veçantë, ai i ruajtjes përfundimtare nga dënimi i përjetshëm, për ata që e bartnin skapolarin e Karmelit. Këtij premtimi të Virgjërës Mari, u shtua edhe një tjetër, i njohur me emrin “privilegji i së shtunës”, që do të thotë premtimi i shpëtimit nga ferri, për të gjithë ata besimtarë që do ta bartnin skapolarin dhe lirimi nga dënimi i Purgatorit, të shtunën pas vdekjes. Ky privilegj u shpall zyrtarisht nga Papa Gjoni XXII në Avinjon më 1322. E qenë pikërisht Papët ata, të cilët gjatë historisë, me ndërhyrjet e tyre vlerësuan privilegjin e hireve të Zotit, që besimtarët fitojnë përmes ndërmjetësimit të Zojës Karmelit, vlerë që askush nuk mund ta nënvlerësojë. 

Papa Benedikti XVI, pikërisht në Lë Kombë, gjatë lutjes së Engjëllit të Tënzot më 16 korrik të vitit 2006 me tjerash nënvizoi vlerën e kundrimit që buron nga feja e pastër në Zotin dhe përmendi figurat e njohura që ka dhënë Urdhri i Karmelitanëve e Karmelitaneve: “Më i famshmi ndër këta njerëz të Zotit qe profeti i madh Elia, që në shekullin e IX para Krishtit, mbrojti trimërisht e në mënyrë të paepur nga kontaminimi ( ndotja e infektimi) i kultit të idhujve, pastërtinë e fesë në një Zot të vetëm e të vërtetë. Pikërisht duke u frymëzuar nga figura e Elisë, lindi Urdhri kundrues i ‘Karmelitanëve’, familja rregulltare që pati ndër anëtarët e vet shenjtorë të mëdhenj si Tereza e Aviles, Gjoni i Kryqit, Tereza e Jezusit Fëmijë e Tereza Benedikta e Kryqit ( në shekull, Edith Stein)”.

E duke nënvizuar lidhjen e ngushtë të Karmelitanëve me Zojën e Bekuar, Benedikti XVI theksoi: “Karmelitanët e kanë përhapur në popullin e krishterë devocionin ndaj së Lumes Mari Virgjëra të Malit Karmel, duke e paraqitur atë si shembull të lutjes, të kundrimit e të përkushtimit ndaj Hyjit. Maria, vërtet, e para e në mënyrë të pakalueshme, pati besuar e përjetuar se Jezusi, Fjala e Zotit e mishëruar, është kulmi, maja e takimit të njeriut me Zotin. Duke e pranuar plotësisht Fjalën, që i ‘mbërrini hareshëm nga bjeshka e shenjtë’, jetoi përgjithmonë, në shpirt e në trup, me Zotin”.

Kujtojmë se Skapolari, ashtu si Rruzarja, është një ndër devocionet më të lashta e më universale të Kishës. Vet Zoja e Bekuar në Fatima të Portugalisë, gjatë vegimit përfundimtar të 13 tetorit të vitit 1917, u paraqit si Zoja e Karmelit me ‘Skapolarin’ e Shenjtë. E motra Luçie, vegimtarja e Zojës Bekuar në Fatima, pati thënë: “Veshja, shenjë dalluese e bijve të Marisë, është shenjë e mbrojtjes së Nënës Qiellore, e Nënës së Mëshirshme, është qortim e thirrje për një jetë të denjë e të shenjtë, në përkim me mësimet Ungjillore. Zoja e Bekuar donë që të gjithë ta bartin Skapolarin e Karmelit”, që të gjithë njerëzit të shpëtohen në Jezu Krishtin Shëlbues.

E tani dy fjalë mbi domethënien e "skapolarit". Fjala skapolar vjen nga latinishtja e do të thotë shpatull. Skapolari është pjesë e petkut të disa Urdhrave rregulltarë e është një lloj shalli: përbëhet nga dy copa stofi, që varen përgjatë trupit, para e mbrapa, me një të çarë në mes për të përshkuar kokën. Ngjyra e tyre, varet nga urdhri fetar të cilit i përket rregulltari. Për Karmelitanët, skapolari është ngjyrë gështenjë. 

Ky petk ka edhe formën e vet simbolike: dy copa të vogla stofi, lidhur me dy shirita, gjithnjë me ngjyrën e urdhrit, që varen në qafë poshtë veshjeve të zakonshme. Petku ka një rëndësi të madhe në lindje. Është shenjë e ndryshimit të gjendjes, të kushteve shoqërore e fetare. Atëherë kuptohet pse Virgjëra Mari, sipas traditës karmelitane - ia pati dhënë skapolarin Shën Simon Stokut, duke i premtuar se kush do ta vishte këtë petk, do të kishte ndihmën e saj në jetë e në vdekje. Por, të mos harrojmë, të vishesh me skapolarin do të thotë të vishesh me Krishtin, të hysh, siç thotë Shën Pali Apostull, në gjallërinë e jetës së Krishtit, në stilin marian të përshpirtërisë, të kesh një zemër, e cila kundron misterin e Krishtit.

O Virgjër Mari, Nënë e Mbretëreshë e Karmelit, po të bekoj e po të falënderoj, sepse më do e më deshe në të gjitha ditët e jetës sime; e më veshe me Skapolarin tënd, me petkun, që më siguron gjithnjë se jam nën mbrojtjen Tënde!

O Zëmbaku i Bardhë i Karmelit! Më merr për dore në shtigjet e përpjeta të jetës. Do të ec mbas teje gjithnjë, si shërbëtor besnik! Ma jep, të lutem, çdo hir, që më ndihmon ta jetoj thirrjen time të krishterë e jetën time, ashtu si e do Zoti.

Sidomos, o Virgjëra Mari, ndërmjetëso për mua pranë Atit qiellor, që të jem gjithnjë plot me mëshirën e Tij, për ta përfunduar një ditë shtegtimin e jetës tokësore, në  viset e jetës së pasosur! Ku më pret Ti, Nënë e Mbretëreshë e Karmelit!