Mё 25 tetor kalendari kujton Shenjtor?t Krispinin e Krispinianin
R.SH. - Vatikan
Dy këpucarë, të lidhur ngushtë me punën: kështu paraqiten Shën Krispini e Krispiniani në historinë e martirizimit të tyre. Prandaj prej shekujsh në shumë vende të Evropës këpucarët i nderojnë si pajtorët e tyre: e me ta, edhe të gjithë lëkurpunuesit: saraçët, dorashkapunuesit, lëkurëregjësit. Kisha i kujton si martirë të mbytur për shkak të fesë në Galinë romake e pikërisht në Augusta Suessionum.
Në variantin e Okserrës të Martiriologut Jeronimian shenjtorët kujtohen më 25 tetor si martirë të Suazon, ku në shekullin VI ekzistonte një bazilikë e ngritur në nderim të tyre, për të cilën flet disa herë Gregori i Turit. Ndërsa në Gesta Regum Anglorum të Gulielmit nga Malmesbëri për të njëjtët martirë shkruhet se u varrosën në bazilikën e Shenjtorëve Gjoni e Pali mbi Çelio në Romë. Ky shënim konsiderohet si shtesë e mëvonshme dhe u përdor si dëshmi për të vërtetuar gjetjen e varreve të Shenjtorëve.
Në historinë e martirizmit të tyre, shkruar nga fundi i shekullit VIII, tregohet se dy shenjtorët, me origjinë romake, shkuan në Gali së bashku me shumë romakë të tjerë në kohën e Dioklecianit e, si u vendosën në Suazon, nisën të ushtronin zanatin e këpucarit, kryesisht për të ndihmuar të varfërit.
Duke qenë të krishterë, filluan menjëherë të predikonin fenë e Krishtit. Sapo e mori vesh këtë, perandori Maksimian dërgoi Riziovarin t’i arrestonte e pastaj, sa me premtime, aq me tortura, t’i detyronte të mohonin fenë. U provuan mbi ta të gjitha mjetet, pa kurrfarë rezultati. Madje Riziovari, në kulmin e zemërimit, duke humbur kontrollin, ra në zjarrin që kishte ndezur për ta e u dogj vetë. Për t’u hakmarrë për ministrin e djegur, Maksimiani i dënoi edhe të dy shenjtorët me vdekje.
Trupat e tyre u mbartën nga dy pleq dhe u mbajtën të fshehur deri në përfundim të persekutimit, kur u varrosën me nderime e mbi reliket e shenjtorëve u ngrit bazilika e Suazon. Pavarësisht nga të dhënat e pakta e kontradiktore, nuk ka asnjë dyshim se Krispini e Krispiniani janë martirë, që flijuan jetën për Krishtin gjatë persekutimit ushtarak në fund të shekullit III në Suazon, ku vijojnë të nderohen si shenjtorë vendas e prej ku disa nga reliket e tyre u mbartën në Romë. Simboli i Martirëve këpucarë, veç palmës, është edhe këpuca.
