杏MAP导航

Publikujemy polskie t?umaczenie Dekretu Dykasterii ds. Duchowieństwa w sprawie przestrzegania przepisów dotycz?cych intencji Mszy ?wi?tych. T?umaczenie z orygina?u w?oskiego: L’Osservatore Romano.

?Secundum probatum Ecclesiae morem, sacerdoti cuilibet Missam celebranti aut concelebranti licei stipem oblatam recipere, ut iuxta certam intentionem Missam applicet” – ?Zgodnie z uznanym przez Ko?ció? zwyczajem, ka?demu kap?anowi celebruj?cemu albo koncelebruj?cemu Msz? ?wi?t? wolno przyj?? ofiar? z?o?on? po to, by odprawi? Msz? ?wi?t? wed?ug okre?lonej intencji” (kan. 945 § 1 KPK).

?Eucharystia, chocia? stanowi pe?ni? ?ycia sakramentalnego, nie jest nagrod? dla doskona?ych, lecz szlachetnym lekarstwem i pokarmem dla s?abych. Przekonania te maj? równie? konsekwencje duszpasterskie, nad którymi powinni?my si? zastanowi? z roztropno?ci? i odwag?. Cz?sto zachowujemy si? jak kontrolerzy ?aski, a nie jak u?atwiaj?cy. Ko?ció? jednak nie jest urz?dem celnym, jest ojcowskim domem, gdzie jest miejsce dla ka?dego z jego nie?atwym ?yciem” [1].

?wiadomi tej ?aski, wierni poprzez ofiar? chc? ?ci?lej zjednoczy? si? z Ofiar? Eucharystyczn?, dodaj?c do niej swoj? w?asn? ofiar? oraz wspó?pracuj?c w zaspokajaniu potrzeb Ko?cio?a, a w szczególno?ci wspieraj?c utrzymanie jego ?wi?tych szafarzy.

W ten sposób wierni ?ci?lej jednocz? si? z Chrystusem, który ofiarowuje samego siebie, i w pewnym sensie, jeszcze g??biej wchodz? w komuni? z Nim. Ten zwyczaj nie tylko jest akceptowany przez Ko?ció?, ale tak?e przez niego promowany [2].

Aposto? Pawe? pisze, ?e ci, którzy s?u?? o?tarzowi, maj? równie? prawo ?y? z o?tarza (por. 1 Kor 9, 13-14; 1 Tym 5, 18; ?k 10, 7). Normy pochodz?ce z pierwszych wieków wskazuj? na dobrowolne dary sk?adane podczas celebracji Eucharystii. Cz??? z nich by?a przeznaczona dla ubogich, cz??? na utrzymanie biskupa (mensa episcopalis) oraz dla tych, którym biskup udzieli? go?ciny, cz??? na kult, a cz??? dla duchownych celebruj?cych lub asystuj?cych, zgodnie z wcze?niej ustalonym kryterium podzia?u [3].

Ci, którzy sk?adali ofiary, byli w ten sposób w szczególny sposób zaanga?owani w Ofiar? Eucharystyczn?. Dary sk?adane podczas Eucharystii, a nast?pnie tak?e poza ni?, by?y uwa?ane za wynagrodzenie ze strony darczyńcy, dar z okazji pos?ugi (occasione servitii) pe?nionej przez kap?ana, ja?mu?n?, ale nigdy za ?cen? sprzeda?y” czego? ?wi?tego; poniewa? taki czyn by?by symoni?.

W tym okresie Msza ?wi?ta by?a ju? odprawiana na pro?b? wiernych w okre?lonej intencji, nawet je?eli nie towarzyszy? jej ?aden dar. Z czasem rozwin?? si? zwyczaj sk?adania ja?mu?ny na celebracj? Mszy ?wi?tej oraz wr?czania darów kap?anowi lub Ko?cio?owi. Ta w?a?nie praktyka jest pierwowzorem ofiary sk?adanej na odprawienie Mszy ?wi?tej. Od końca X wieku, aby prosi? o odprawienie Mszy ?wi?tej w okre?lonej intencji, zacz?to sk?ada? dary pami?tkowe. W tym samym czasie powsta?y fundacje mszalne, czyli obowi?zek odprawiania Mszy ?wi?tych w ustalonych intencjach. Tak zrodzi? si? zwyczaj sk?adania ofiar z okazji Mszy ?wi?tych, zwyczaj, który Ko?ció? nie tylko akceptuje, ale tak?e zaleca i promuje.

Wieloletnia tradycja i dyscyplina Ko?cio?a nakazuj?, aby ka?dej osobnej ofierze odpowiada?o odr?bne odprawienie Mszy ?wi?tej przez kap?ana. Doktryna katolicka, przejawiaj?ca si? tak?e w sensus fidelium, naucza o duchowej korzy?ci i u?yteczno?ci w ekonomii ?aski dla osób i celów, w intencji których kap?an odprawia Msze ?wi?te, jak równie?, w tej samej perspektywie, o warto?ci wielokrotnego odprawiania w intencji tych samych osób lub celów.

Gdy za? chodzi o aplikowanie Mszy ?wi?tej, z racji czego zosta?a przyj?ta ofiara, w znaczeniu wy?ej wskazanym, wielokrotnie wyra?ano zakaz odprawiania jednej Mszy ?wi?tej w wielu intencjach, z racji których przyj?to odpowiednio wi?cej ofiar.

Taka praktyka, jak równie? nieodprawienie Mszy ?wi?tej, w zwi?zku z któr? zosta?a przyj?ta ofiara, zosta?y uznane za sprzeczne ze sprawiedliwo?ci?, co wielokrotnie zosta?o wyra?one w dokumentach ko?cielnych [4].

Niemniej niedozwolone by?oby zast?pienie obiecanego aplikowania Mszy ?wi?tej jedynie ?intencj? modlitewn?” podczas celebracji Liturgii S?owa lub zwyk?ym wspomnieniem w pewnych momentach celebracji eucharystycznej.

Dyscyplina Ko?cio?a w tej kwestii, nawet abstrahuj?c od czysto teologicznych rozwa?ań, opiera si? wyra?nie na dwóch zasadach: sprawiedliwo?ci wobec ofiarodawców, czyli dotrzymaniu danego im s?owa, oraz obowi?zku unikania nawet samej pozornej ?komercjalizacji” rzeczy ?wi?tych (por. kan. 947; 945 § 2 KPK).

W ostatnich czasach pojawi?y si? jednak sytuacje i potrzeby, które zasugerowa?y konieczno?? dostosowania niektórych szczegó?ów dyscypliny, wprowadzaj?c wyj?tek od prawa powszechnego, w?a?nie po to, aby zachowa? to wszystko, co jest istotne.

W?ród tych przyczyn, które stanowi? tylko niektóre z powodów wprowadzenia zmian, nale?y wskaza? na brak duchownych gotowych do spe?nienia licznych pró?b o Msze ?wi?te, obowi?zek unikania ?udaremniania zbo?nego zamys?u wiernych i odwodzenia ich od dobrego postanowienia” [5], a tak?e spostrze?enie, i? gdyby praktyka tak zwanych ?Mszy ?wi?tych zbiorowych”, nadmiernie si? rozpowszechni?a, nale?y j? ?uznawa? za nieprawid?owo??, mo?e ono bowiem zniech?ci? stopniowo wiernych do sk?adania darów na odprawienie Mszy ?w. w okre?lonych intencjach, a tym samym do zaniku wiekowego obyczaju, zbawiennego dla pojedynczych dusz i dla ca?ego Ko?cio?a” [6]. 

W zwi?zku z tym, 22 lutego 1991 roku, ówczesna Kongregacja do Spraw Duchowieństwa wyda?a Dekret Mos iugiter [7].

Dekret, podkre?laj?c kluczowe zasady doktrynalne i fundamentalne normy dyscypliny ju? uznane przez Kodeks Prawa Kanonicznego, przewiduje, ?e pod okre?lonymi warunkami, i tylko w takich przypadkach, kap?an mo?e jednak odprawi? jedn? Msz? ?wi?t? w wielu intencjach, w zwi?zku z którymi otrzyma? odr?bne ofiary.

Sformu?owane warunki mia?y na celu, z jednej strony, zapewnienie sprawiedliwo?ci, czyli dotrzymanie s?owa danego ofiarodawcom, a z drugiej oddalenie ryzyka, czy nawet samego pozoru ?handlu” rzeczami ?wi?tymi.

To w?a?nie ch?? wykluczenia tego niebezpieczeństwa przyczyni?a si? do przyj?cia wspomnianych zmian dyscyplinarnych. Konkretnie, w tym uj?ciu, Dekret stanowi przede wszystkim, ?e jedynie wówczas, gdy ofiarodawcy zostali odpowiednio poinformowani i wyrazili na to zgod? (wyra?n? zgod?), mo?na ??czy? wiele ofiar na jedn? celebracj? Mszy ?wi?tej, i ?e taka celebracja nie mo?e odbywa? si? codziennie, tak by unikn?? zrodzenia si? powszechnej praktyki, oraz by zachowa? jej wyj?tkowy charakter.

Po ponad trzydziestu czterech latach od wej?cia w ?ycie Dekretu Mos iugiter, na podstawie zgromadzonych od tamtego czasu do?wiadczeń, w odpowiedzi na uwagi, pytania i sugestie nap?ywaj?ce z ró?nych stron ?wiata od biskupów, ale tak?e od duchowieństwa, wiernych ?wieckich oraz osób i wspólnot ?ycia konsekrowanego, niniejsza Dykasteria, po dog??bnym rozwa?eniu wszystkich aspektów sprawy i po szerokich konsultacjach z innymi zainteresowanymi Dykasteriami, zarówno ze wzgl?du na materi?, jak i inne powody, dosz?a do wniosku, ?e konieczne s? nowe przepisy reguluj?ce t? kwesti?, odpowiednio j? dostosowuj?c.

Uwzgl?dniaj?c konieczno?? zaktualizowania przepisów, jak równie? bardziej jednoznacznego wykluczenia pewnych niew?a?ciwych praktyk, które pojawia?y si? w ró?nych miejscach, Dykasteria postanowi?a wyda?, i niniejszym wydaje, nast?puj?ce przepisy, uzupe?niaj?ce obecnie obowi?zuj?c? dyscyplin? w tej materii:

Art. 1. § 1. Zachowuj?c w mocy kan. 945 KPK, je?eli synod prowincjalny lub zebranie biskupów prowincji, bior?c pod uwag? takie okoliczno?ci, jak na przyk?ad liczba kap?anów w stosunku do liczby pró?b o intencje czy kontekst spo?eczny i ko?cielny, w granicach swojej jurysdykcji postanowi tak w drodze dekretu, kap?ani mog? przyj?? od ró?nych ofiarodawców wi?cej ofiar, ??cz?c je z innymi i czyni?c im zado?? podczas jednej Mszy ?wi?tej, odprawianej zgodnie z jedn? ?wspóln?” intencj?, je?eli – i tylko wtedy – wszyscy ofiarodawcy zostali o tym poinformowani i dobrowolnie wyrazili zgod?.

§ 2. Takiej woli ofiarodawców nigdy nie mo?na domniemywa?; przeciwnie, w przypadku braku wyra?nej zgody, zawsze zak?ada si?, ?e nie zosta?a ona udzielona.

§ 3. W przypadku, o którym mowa w § 1, celebrans ma prawo zatrzyma? dla siebie ofiar? wynikaj?c? z jednej intencji (por. kan. 950-952 KPK).

§ 4. Ka?da wspólnota wiernych powinna mie? zapewnion? mo?liwo?? odprawiania codziennych Mszy ?wi?tych w indywidualnych intencjach, dla których synod prowincjalny lub zebranie biskupów prowincji ustalaj? okre?lone stypendium (por. kan. 952 KPK).

Art. 2. Z zachowaniem kan. 905 KPK, je?eli kap?an zgodnie z prawem celebruje Eucharysti? wi?cej ni? jeden raz w tym samym dniu, je?eli jest to konieczne i wynika z rzeczywistego dobra wiernych, mo?e odprawia? odr?bne Msze ?wi?te tak?e we ?wspólnych” intencjach, z zastrze?eniem, ?e wolno mu zachowa? dziennie tylko jedn? ofiar? zwi?zan? z jedn? intencj? spo?ród przyj?tych (por. kan. 950-952 KPK).

Art. 3. § 1. Nale?y przede wszystkim uwzgl?dnia? przepisy kan. 848 KPK, który stanowi, ?e szafarz, poza ofiarami okre?lonymi przez w?a?ciw? w?adz?, nie mo?e ??da? niczego za udzielanie sakramentów, unikaj?c zawsze sytuacji, w której najbardziej potrzebuj?cy byliby pozbawieni pomocy sakramentów z powodu ubóstwa. Nale?y równie? przestrzega? tego, co usilnie zaleca kan. 945 § 2 KPK, a mianowicie: ?aby, tak?e nie otrzymawszy ofiary, [kap?ani] odprawiali Msz? ?wi?t? w intencjach wiernych, zw?aszcza ubogich”.

§ 2. W odniesieniu do przeznaczenia ofiar nale?y stosowa? odpowiednio przepisy kan. 951 KPK.

§ 3. Bior?c pod uwag? specyficzne okoliczno?ci Ko?cio?a partykularnego oraz jego duchowieństwa, biskup diecezjalny mo?e, na mocy ustawy partykularnej, zarz?dzi? przeznaczenie takich ofiar na rzecz parafii znajduj?cych si? w potrzebie, w swojej lub innej diecezji, zw?aszcza w krajach misyjnych.

Art. 4. § 1. Do obowi?zków ordynariuszy nale?y pouczenie duchowieństwa i wiernych w sprawie tre?ci i znaczenia tych przepisów oraz czuwanie nad ich w?a?ciwym stosowaniem. Ordynariusze powinni dopilnowa?, aby dok?adnie zapisywano w odpowiedniej ksi?dze liczb? Mszy ?wi?tych do odprawienia, intencje, ofiary oraz fakt odprawienia Mszy ?wi?tej, a tak?e raz w roku sprawdza? te ksi?gi osobi?cie lub przez innych (por. kan. 958 KPK).

§ 2. W szczególno?ci zarówno ordynariusze, jak i inni pasterze Ko?cio?a powinni zadba? o to, aby dla wszystkich by?a wystarczaj?co jasna ró?nica mi?dzy odprawieniem Mszy ?wi?tej w okre?lonej intencji (chocia?by ?wspólnej”), a zwyk?ym wspomnieniem podczas celebracji Liturgii S?owa lub w pewnych momentach celebracji eucharystycznej.

§ 3. Nale?y szczególnie podkre?li?, ?e nak?anianie lub nawet samo przyjmowanie ofiar w odniesieniu do dwóch ostatnich przypadków jest powa?nie niegodziwe; w miejscach, gdzie takie praktyki s? bezprawnie rozpowszechnione, w?a?ciwi ordynariusze nie powinni wyklucza? zastosowania ?rodków dyscyplinarnych i/lub karnych w celu wyeliminowania tego godnego ubolewania zjawiska.

Art. 5. Maj?c na wzgl?dzie warto?ci, tak?e nadprzyrodzone, zwi?zane z chwalebn? i czcigodn? praktyk? przyjmowania ofiar sk?adanych w celu odprawienia Mszy ?wi?tej zgodnie z okre?lon? intencj? (por. kan. 948 KPK), a tak?e dla wspierania godnego pochwa?y zwyczaju przekazywania nadwy?ek intencji Mszy ?wi?tych, wraz z odpowiadaj?cymi im ofiarami, do krajów misyjnych, pasterze dusz powinni odpowiednio zach?ca? wiernych do utrzymania tej praktyki, a tam, gdzie zosta?a os?abiona, do jej wzmocnienia i promowania, równie? poprzez odpowiedni? katechez? na temat spraw ostatecznych oraz communio sanctorum.

Art. 6. W przypadku, gdy synod prowincjalny lub zebranie biskupów prowincji nie podj??yby ?adnych postanowień w tej sprawie, pozostaj? w mocy przepisy Dekretu Mos iugiter z 22 lutego 1991 roku.

Dykasteria do Spraw Duchowieństwa, po up?ywie dziesi?ciu lat od wej?cia w ?ycie niniejszych przepisów, dokona analizy sposobów post?powania oraz obowi?zuj?cych przepisów w tej materii, w celu oceny ich stosowania oraz ewentualnej aktualizacji.

Ojciec ?wi?ty w dniu 13 kwietnia 2025 roku, w Niedziel? Palmow?, zatwierdzi? niniejszy dekret w formie szczególnej i nakaza? jego promulgacj?, ustalaj?c jego wej?cie w ?ycie na dzień 20 kwietnia 2025 roku, w Niedziel? Wielkanocn?, z uchyleniem tego, co powinno by? uchylone oraz pomimo jakichkolwiek przepisów przeciwnych.

Lazzaro Card. You Heung sik, Prefekt

+ Andrés Gabriel Ferrada Moreira, Arcybiskup Tyt. Tiburnia, Sekretarz

[1] Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, 24.11.2013, AAS 105 (2013), s. 1039-1040, n. 47.

[2] Por. Pawe? VI, List apostolski motu proprio Firma in traditione, 13.06.1974, AAS 66 (1974), s. 308; Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, Dekret Mos iugiter, 22.02.1991, AAS 83 (1991), s. 443.

[3] Por. np., Constitutiones Apostolorum (± 380) II.28,5: «Si autem (diaconus) et lector est, accipiat et ipse una cum presbyteris»; VIII.31,2-3: «Eulogias, quae in mysticis oblationibus supersunt, diaconi ex voluntate episcopi aut presbyterorum distribuant clero...», w: F.X. Funk, Didascalia et Constitutiones Apostolorum (Paderborn, 1905; reprint 1964), vol. 1, s. 108-109 i 532-533; Canones Apostolorum (5e eeuw) 41, w: C. Kirch, Enchiridion fontium historiae Ecclesiasticae antiquae (Barcelona, 1965[9]), n. 699.

[4] Por. np. ?w. Oficjum, Dekret, 24.09.1665, n. 10, w: DH 2030; ?wi?ta Penitencjaria Apostolska, instrukcja Suprema Ecclesiae bona, 15.07.1984, w: Enchiridion Vaticanum S1, n. 901-912; Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, dekret Mos iugiter, s. 444, art. 1 § 1.

[5] Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, dekret Mos iugiter, s. 446, art. 5 § 1.

[6] Tam?e, s. 445, art. 2 § 3.

[7] Tam?e, s. 443-444.