杏MAP导航

Dorota Abdelmoula-Viet – Watykan

To bardzo dobra okazja, do przyjrzenia si? mechanizmowi naprawiania wszelkich trudno?ci w relacjach mi?dzy państwem a Ko?cio?em – mówi w rozmowie z Radiem Watykańskim biskup senior diecezji gliwickiej Jan Kopiec, profesor teologii i specjalista w dziedzinie historii relacji pomi?dzy Polsk? a Stolic? Apostolsk?. Nawi?zuj?c do przypadaj?cej 10 lutego 100. rocznicy podpisania konkordatu, wskazuje na niektóre aspekty, które do dzi? mog? by? inspiracj? w my?leniu o wzajemnych relacjach państwa i Ko?cio?a

Konkordat – poszukiwaniem wspólnego dobra

Odwo?uj?c si? do ?ród?os?owu nazwy ?konkordat” (?ac. concordatum: uzgodniony) bp Kopiec wskazuje, ?e by? on efektem dwustronnego poszukiwania pojednania, a nawet kompromisu, w zakresie realizowania swoich kompetencji przez Ko?ció? i państwo. ?Bowiem oba te podmioty maj? swoje drogi realizowania tego, co powinno by? jak najbardziej korzystne dla spo?eczeństwa” – przypomina, zaznaczaj?c, ?e to w?a?nie wspólne dobro, a nie partykularne interesy stoj? u podstaw tego dokumentu. Tak?e w sytuacjach konfliktowych konkordat jest ?ród?em, do którego nale?y si? odwo?a?, poszukuj?c pokojowego rozwi?zania.

Przenikaj?ce si? kwestie doczesne i duchowe

Jak przypomina hierarcha, ju? od czasów ?redniowiecznych w?adcy zabiegali o podpisanie konkordatu, bowiem regulowa? on szereg spraw, które najogólniej mo?na by?o podzieli? na kategorie doczesnych, duchowych i mieszanych.

?Sprawy doczesne, to g?ównie b?d? kwestie uprawnień na forum materialnym Ko?cio?a, czyli finansowanie Ko?cio?a, maj?tki, które mog? stanowi? o niezale?no?ci o samodzielno?ci, nieskr?powanym dzia?aniu i poszczególnych jego instytucji – wyja?nia – Z kolei kwestie duchowe, które maj? tak?e oddzia?ywanie na sfer? zewn?trzn?, to, np. uznanie ?wi?t ko?cielnych za ?wi?ta państwowe, ró?nego rodzaju honory liturgiczne dla przedstawicieli państwa i odpowiedni szacunek ze strony państwa wobec przedstawicieli Ko?cio?a, czy immunitety dla miejsc ?wi?tych”. Cho? znaczna cz??? tych zagadnień ma dzi? wymiar historyczny, ich znajomo?? pomaga zrozumie?, jak, na przestrzeni wieków, kszta?towa?a si? wspó?praca mi?dzy Ko?cio?em a państwem.   

Bp Kopiec wspomina te? o trzeciej kategorii, tzw. spraw mieszanych, istniej?cych do dzi?. Sk?adaj? si? na nie m.in. prawodawstwo ma??eńskie, szkolne i kompetencje s?dów odno?nie do osób duchownych. ?S? one obecne do dzi? i pokazuj?, ?e potrzeba zawierania konkordatów jest jak najbardziej zrozumia?a” – mówi.

Wyraz zrozumienia dla spraw Polski

Znawca historii polskich relacji z Watykanem podkre?la bezpo?redni wp?yw papie?a Piusa XI na kszta?t i proces podpisania konkordatu z 1925 r. ?By? on przecie? pierwszym nuncjuszem w Polsce po odzyskaniu niepodleg?o?ci przez Polsk?. Rozumia? polskie potrzeby, podobnie, jak rozumia?o je tak?e spo?eczeństwo polskie” – podkre?la bp Kopiec. Przypomina, ?e spu?cizna trzech zaborów pozostawi?a na ziemiach polskich niejednolite przepisy i stany prawne, które wymaga?y ujednolicenia – tak?e w kwestii organizacji ko?cielnej, czy cho?by terytoriów parafii i ich sposobu funkcjonowania. ?To wszystko rozumiano i Naczelnik Państwa nawet je?li sam dystansowa? si? do religii, to, patrz?c historycznie, uwa?a?, ?e Ko?ció? w Polsce powinien by? Ko?cio?em i silnym i mocnym i mie? swoje zagwarantowane miejsce” – mówi.

Wzór budowania relacji mi?dzy państwem a Ko?cio?em

?Ten konkordat by? bardzo wa?ny, dzi? z perspektywy czasu powiedzie?, ?e ten konkordat, który dawa? Ko?cio?owi bardzo jasne umocowanie w systemie prawnym ówczesnej Rzeczypospolitej, powodowa?, ?e wiele problemów i napi?? mo?na by?o przewidzie? i umiej?tnie rozwi?za?” – mówi bp Kopiec. Zwraca uwag?, ?e do końca istnienia mi?dzywojennej wolnej Polski przyniós? on wiele korzy?ci, a jego zerwanie przez Tymczasowy Rz?d Jedno?ci Narodowej by?o ?niejako zemst? za to, ?e mo?na by?o normalnie, w cywilizowany sposób uk?ada? relacje mi?dzy państwem i Ko?cio?em w Polsce”.

Jak dodaje biskup senior diecezji gliwickiej, historia zarówno konkordatu z 1925 r, jak te? tego, podpisanego w 1993 r. i ratyfikowanego w 1998 r. s? zach?t? do nieustannego podejmowania wspólnych wysi?ków na rzecz szukania wspólnych dróg przez Ko?ció? i państwo, pomimo zmieniaj?cych si? czasów i uwarunkowań.