杏MAP导航

Johana Bronková - Watykan

Oba odnosz? si? do patrona bazyliki i oferuj? uwa?nemu widzowi klucz do interpretacji. Nie tylko s? dzie?em tego samego artysty, Gian Lorenzo Berniniego, ale to sam ich autor ??czy je ze sob?. Od momentu wej?cia do bazyliki wida?, ?e monumentalny baldachim z br?zu obejmuje w perspektywie równie? o?tarz Katedry ?wi?tego Piotra, znajduj?cy si? w absydzie. I nie jest to przypadek: podczas gdy o?tarz papieski nad grobem Aposto?a, na którym - jak na skale - Chrystus obieca? za?o?y? swój Ko?ció? (Mt 16, 18), odwo?uje si? do pocz?tków, do pierwotnego Ko?cio?a, który powsta? ze ?wiadectwa m?czenników - i dlatego nazywany jest równie? o?tarzem konfesji – wyznania. Katedra odwo?uje si? do pierwszego zadania nast?pców Piotra: g?oszenia Ewangelii i nauczania ludu Bo?ego. Przyjrzyjmy si? jednak bli?ej.

Baldachim

Baldachim, staro?ytny znak w?adzy i presti?u, zosta? zaprojektowany przez Berniniego w 1624 roku i by? jego pierwszym zleceniem architektonicznym; zosta? ukończony - najwyra?niej z pomoc? umiej?tno?ci in?ynieryjnych jego przysz?ego rywala, genialnego architekta Francesca Borrominiego - w 1633 roku. Trudno?? zadania powierzonego mu przez papie?a Urbana VIII, którego figury heraldyczne - pszczo?y - wyst?puj? w wielu wariantach w dekoracji baldachimu, polega?a przede wszystkim na tym, ?e jego architektura musia?a pasowa? do monumentalnej skali ?wi?tyni. Aby struktura nie wydawa?a si? zbyt uci??liwa w swoich wymiarach, Bernini zdecydowa? si? na skr?cone kolumny. Co wi?cej, ich kszta?t i dekoracja nawi?zuj? do tak zwanej ?wi?tej Kolumny - obecnie zachowanej w Muzeum Skarbca ?wi?tego Piotra - kolumny wityńskiej, o której przez wieki s?dzono, ?e by?a ?wiadkiem zwiastowania Jezusa w ?wi?tyni Jerozolimskiej i która, wraz z innymi podobnymi kolumnami, z których niektóre mo?emy ogl?da? do dzi? w Loggii Relikwii, nad balkonami w filarach, zdobi?a IV-wieczn? pergul? nad grobem Piotra w staro?ytnej bazylice. 

Baldachim w Bazylice ?w. Piotra

Stoi krzy?, cho? ?wiat si? kr?ci

Pomys?owa kompozycja Berniniego ??czy jednak ide? cyborium jako solidnej struktury architektonicznej z pierwotnym znaczeniem baldachimu jako dekoracyjnej zas?ony nad wa?nym miejscem lub postaci?, ??cz?c br?zowe zas?ony bezpo?rednio z kolumnami i wykorzystuj?c lekk? konstrukcj? zakrzywionych ?eber uzupe?nionych ikonograficznym motywem ga??zek palmowych, które wydaj? si? by? podtrzymywane przez dynamiczne postacie anio?ów. Pofalowane linie barokowej architektury zatrzymuj? si? na krzy?u nad z?otym globem na szczycie baldachimu, jakby na potwierdzenie staro?ytnego powiedzenia: Stat Crux dum vulvitur urbis - Krzy? stoi niewzruszenie, gdy ?wiat si? kr?ci.

Baldachim w Bazylice ?w. Piotra

O?tarz katedry

Okres baroku by? w pewnym sensie bardzo podobny do naszego. We wspó?czesnym j?zyku mogliby?my nazwa? go multimedialnym w jego d??eniu do wykorzystania ró?nych technik artystycznych, aby dotrze? do wszystkich zmys?ów cz?owieka, zaanga?owa? widza do tego stopnia, aby prze?ama? bariery mi?dzy subiektywnym a obiektywnym, i uczyni? go uczestnikiem nowej rzeczywisto?ci, ?ywym elementem ?pi?knego zwi?zku”, wizji wszech?wiata o?ywionego przez Ducha Bo?ego. Przyk?adem, czy wr?cz prototypem tej przemienionej rzeczywisto?ci, która ?wiadoma boskiej obecno?ci wdziera si? w nasz? przestrzeń i jednoczy niebo z ziemi?, jest absyda Bazyliki ?w. Piotra.

Fragment O?tarza Katedry podczas renowacji

Tron przepowiadania

Ca?a tylna ?ciana Bazyliki ?w. Piotra jest prawdziw? scenografi?, w której Bernini rozwija przed naszymi oczami zdumiewaj?c? wizj?. Ju? w czasie prac nad baldachimem nad grobem aposto?a Piotra wspó?cze?ni nazywali architekta ?Micha?em Anio?em naszego stulecia”, a teraz, na zlecenie Aleksandra VII, udowadnia on, ?e s?owa te nie by?y tylko pochlebstwem. Je?li w koncepcji M[ Photo Embed: Tron ?w. Piotra]icha?a Anio?a ?wiat?o w absydzie nowej Bazyliki Watykańskiej odgrywa?o fundamentaln? rol? jako równorz?dny odpowiednik modelowanej masy ?cian, Bernini rozwija t? rze?biarsk? zasad? do perfekcji, komponuj?c wizj? otwartego nieba, z którego wy?ania si? sk?pana w ?wietle go??bica Ducha ?wi?tego, z anio?ami unosz?cymi si? wokó? niej w chmurach. Z tej wizji zst?puje ogromny tron z br?zu, który jednak skrywa inny, znacznie mniejszy tron, na którym, zgodnie z tradycj?, ?w. Piotr mia? g?osi? kazania. Staro?ytny tron, ozdobiony tablicami z ko?ci s?oniowej przedstawiaj?cymi prace Herkulesa, dotar? do Rzymu w IX wieku jako dar króla Franków Karola II ?ysego dla papie?a Jana VIII, ale niektóre elementy, takie jak panele, mo?na prawdopodobnie datowa? na wcze?niejszy okres.

Renowacja O?tarza Katedry

Przypomina? papie?om o ich misji

Niektórzy mog? zatem my?le? o kompozycji Berniniego jako o rodzaju ogromnego relikwiarza, ale by? mo?e nie o to chodzi. W rzeczywisto?ci monumentalna scena, stworzona mi?dzy 1657 a 1666 rokiem, przypomina o niezmienionym zadaniu Nast?pców Piotra, czyli g?oszeniu Chrystusa, interpretowaniu i nauczaniu S?owa Bo?ego. Dlatego nad tronem Piotra unosi si? symbol Ducha ?wi?tego, Ducha, który prowadzi do ca?ej Prawd?, Ducha, który jest Pocieszycielem i Or?downikiem (J 14, 17; 14, 26; 16, 13), ale tak?e podpowiada w?a?ciwe s?owa w chwilach próby (por. ?k 12, 12). 

Po obu stronach tronu znajduj? si? cztery postacie wybitnych teologów, ?w. Ambro?ego i ?w. Augustyna, Ojców Ko?cio?a Zachodniego, oraz ?w. Atanazego i ?w. Jana Chryzostoma, Ojców Ko?cio?a Wschodniego, którzy lekkim skinieniem g?owy, niemal opuszkami palców, zdaj? si? podnosi? tron.