杏MAP导航

1 Zajmujemy si? w dalszym ci?gu duchowo?ci? ma??eńsk? w ?wietle encykliki Humanae vitae.

Wedle nauki zawartej w encyklice, zgodnie z wymow? ?róde? biblijnych oraz ca?ej tradycji, mi?o?? jest — podmiotowo ujmuj?c — ?moc?”, czyli sprawiedliwo?ci? ducha ludzkiego o charakterze ?teologicznym” (czy raczej ?teologalnym”). Jest to wi?c dana cz?owiekowi moc uczestniczenia w tej mi?o?ci, jak? mi?uje sam Bóg w tajemnicy stworzenia i odkupienia. Jest to owa mi?o??, która ?raduje si? z prawdy” (por. 1 Kor 13,6), czyli — w której wyra?a si? duchowa rado?? (augustyńskie frui) z ka?dej prawdziwej warto?ci: rado?? na podobieństwo rado?ci samego Stwórcy, który na pocz?tku widzia?, ?e ?wszystko by?o bardzo dobre” (Rdz 1,31).

O ile moce po??dliwo?ci usi?uj? oderwa? ?mow? cia?a” od tej prawdy, czyli j? zafa?szowa?, o tyle moc mi?o?ci umacnia j? w tej prawdzie na nowo. W ten sposób owocuje w niej tajemnica Odkupienia cia?a.

2 Ta sama bowiem mi?o??, która umo?liwia i sprawia, ?e dialog ma??eński dokonuje si? wedle pe?nej prawdy ?ycia ma??onków, jest równocze?nie moc?, czyli sprawno?ci? o charakterze moralnym, nastawion? czynnie na pe?ni? dobra, a tym samym na ka?de prawdziwe dobro. I dlatego te? jej zadaniem jest ??czy? prawid?owo ow? ?podwójn? funkcj? znaku”, o jakiej mowa w encyklice, czyli zabezpiecza? zarówno warto?? prawdziwej jedno?ci ma??onków (czyli zjednoczenia osobowego), jak te? warto?? odpowiedzialnego rodzicielstwa (czyli rodzicielstwa w postaci dojrza?ej i godnej cz?owieka).

3 Mówi?c j?zykiem tradycyjnym, mi?o?? jako nadrz?dna ?moc” koordynuje dzia?ania osób, m??a i ?ony, w zakresie celów ma??eństwa. Chocia? ani konstytucja soborowa, ani encyklika poruszaj?c ten temat nie przemawia tradycyjnym j?zykiem, to jednak zarówno jeden, jak i drugi dokument dotyczy tego, do czego odnosz? si? owe tradycyjne okre?lenia.

Mi?o?? jako nadrz?dna moc, któr? m??czyzna i kobieta otrzymuj? od Boga wraz ze swoist? ?konsekracj?” sakramentu ma??eństwa, niesie ze sob? prawid?ow? koordynacj? tych celów, wedle których w tradycyjnym nauczaniu Ko?cio?a kszta?tuje si? moralny (a raczej ?teologalino-moralny”) ?ad ?ycia ma??eńskiego.

Nauka konstytucji Gaudium et spes, jak te? encykliki Humanae vitae okre?la ten?e sam ?ad moralny, odwo?uj?c si? do mi?o?ci jako nadrz?dnej mocy, która nadaje w?a?ciw? tre?? i warto?? dzia?aniom ma??eńskim wedle prawdy podwójnego znaku: jedno?ci i rodzicielstwa, w poszanowaniu ich nierozerwalno?ci.

Tradycyjna nauka o celach ma??eństwa (ich hierarchia) zosta?a w tym nowym uj?ciu potwierdzona, a zarazem pog??biona od strony ?ycia wewn?trznego ma??onków — czyli od strony ma??eńskiej i rodzicielskiej duchowo?ci.

4 Zadaniem mi?o?ci, która ?rozlana jest w sercach” (Rz 5,5) oblubieńców jako zasadnicza duchowa moc ich ma??eńskiego przymierza, jest — jak powiedzieli?my — zabezpiecza? zarówno warto?? prawdziwego zjednoczenia ma??onków, jak te? warto?? rodzicielstwa odpowiedzialnego. Moc mi?o?ci: autentyczna w znaczeniu teologicznym i etycznym, wyra?a si? w tym, ?e mi?o?? ??czy prawid?owo ow? ?podwójn? funkcj? znaku”, wykluczaj?c nie tylko w teorii, ale nade wszystko w praktyce, zachodz?c? w tej dziedzinie ?sprzeczno??”. ?Sprzeczno??” t? zarzuca si? najcz??ciej encyklice Humanae vitae oraz nauczaniu Ko?cio?a. Potrzeba bardzo gruntownej analizy nie tylko teologicznej, ale tek?e antropologicznej (starali?my si? przeprowadzi? j? w ca?ym niniejszym studium), aby wykaza?, ?e nie nale?y tutaj mówi? o ?sprzeczno?ci”, ale tylko o ?trudno?ci”. Owszem encyklika sama podkre?la t? ?trudno??” na wielu miejscach.

Trudno?? pochodzi st?d, ?e moc mi?o?ci zostaje zaszczepiona w cz?owieku po??dliwo?ci: mi?o?? napotyka w ludzkich podmiotach na troist? po??dliwo?? (por. 1 J 2,16), w szczególno?ci na po??dliwo?? cia?a, która zniekszta?ca prawd? mowy cia?a. I dlatego te? mi?o?? nie mo?e si? urzeczywistni? w prawdzie mowy cia?a inaczej, jak tylko przezwyci??aj?c po??dliwo??.

5 Je?li elementem kluczowym duchowo?ci ma??eńskiej i rodzicielskiej — ow? g?ówn? ?moc?”, jak? ma??onkowie maj? stale czerpa? z sakramentalnej ?konsekracji” — jest mi?o??, to mi?o?? ta, jak wynika z tekstu encykliki, pozostaje organicznie sprzymierzona z czysto?ci?, która przejawia si? jako opanowanie, czyli wstrzemi??liwo?? — mi?dzy innymi tak?e jako tzw. wstrzemi??liwo?? okresowa. W j?zyku biblijnym na to zdaje si? wskazywa? autor Listu do Efezjan, gdy w swym ?klasycznym” tek?cie wzywa ma??onków, aby ?byli sobie wzajemnie poddani w boja?ni Chrystusowej” (por. Ef 5,21).

Mo?na powiedzie?, i? encyklika Humanae vitae jest rozwini?ciem tej w?a?nie biblijnej prawdy o chrze?cijańskiej duchowo?ci ma??eńskiej i rodzinnej. Aby to jednak sta?o si? bardziej oczywistym, trzeba podj?? gruntowniejsz? analiz? cnoty wstrzemi??liwo?ci czyli opanowania (?ac. temperantia) oraz jej szczególnego znaczenia dla prawdziwo?ci wzajemnej ?mowy cia?a” w obcowaniu ma??eńskim (po?rednio: w ca?ej rozleg?ej sferze wzajemnych odniesień pomi?dzy m??czyzn? a kobiet?).

Tak? analiz? zajmiemy si? podczas nast?pnych ?rodowych rozwa?ań.

(10.10.1984)