杏MAP导航

1 Mówili?my uprzednio, ?e nauczana przez Ko?ció? (Vaticanum II, Pawe? VI) zasada moralno?ci ma??eńskiej jest wyk?adni? wierno?ci wobec planu Bo?ego.

Stosuj?c si? do tej zasady, encyklika Humanae vitae ?ci?le rozró?nia pomi?dzy tym, co stanowi moralnie niedopuszczalny sposób ograniczania liczebno?ci potomstwa — a ?ci?lej regulowania p?odno?ci — a tym, co jest moralnie dopuszczalne.

Moralnie niedopuszczalne jest naprzód ?bezpo?rednie przerywanie ci??y”, sterylizacja, czyli ?bezpo?rednie obezp?odnienie”, jak wreszcie ?wszelkie dzia?anie, które — b?d? to w przewidywaniu zbli?enia ma??eńskiego, b?d? podczas jego spe?niania, czy w rozwoju jego naturalnych skutków — mia?oby za cel uniemo?liwienie pocz?cia lub stanowi?o ?rodek prowadz?cy do tego celu” — czyli wszelkie metody antykoncepcyjne. Natomiast moralnie dopuszczalne jest korzystanie z okresów niep?odno?ci: ?Je?li istniej? s?uszne powody dla wprowadzenia przerw mi?dzy kolejnymi urodzeniami dzieci, wynikaj?ce b?d? z warunków fizycznych czy psychicznych ma??onków, b?d? z okoliczno?ci zewn?trznych, Ko?ció? naucza, ?e wolno wówczas ma??onkom uwzgl?dnia? naturaln? cykliczno?? w?a?ciw? funkcjom rozrodczym i podejmowa? stosunki ma??eńskie w okresie niep?odno?ci, reguluj?c w ten sposób ilo?? pocz??, bez ?amania zasad moralnych”.

2 Encyklika szczególnie podkre?la to, ?e ?pomi?dzy tymi dwoma sposobami post?powania zachodzi istotna ró?nica” — i to ró?nica natury etycznej: ?W pierwszym wypadku ma??onkowie w sposób prawid?owy korzystaj? z pewnej w?a?ciwo?ci danej im przez natur?. W drugim za? stawiaj? przeszkod? naturalnemu przebiegowi procesów zwi?zanych z przekazywaniem ?ycia”.

Daje to w rezultacie dwa odmienne dzia?ania o ró?nej, wr?cz przeciwstawnej kwalifikacji etycznej: naturalna regulacja pocz?? jest moralnie dopuszczalna, antykoncepcja — moralnie niedopuszczalna. Ta zasadnicza ró?nica zachodzi pomi?dzy dwoma dzia?aniami (sposobami post?powania) ze wzgl?du na ich kwalifikacj? etyczn?, chocia? — przyznaje autor encykliki — ?w obydwu wypadkach ma??onkowie przy obopólnej i wyra?nej zgodzie chc? dla s?usznych powodów unikn?? przekazywania ?ycia”, a nawet pisze: ?chc? mie? pewno??, ?e dziecko nie zostanie pocz?te”. W tych s?owach dokument przyznaje, ?e równie? i ci, którzy stosuj? antykoncepcj?, mog? kierowa? si? ?s?usznymi powodami”, co jednak?e nie zmienia kwalifikacji moralnej, która opiera si? na wewn?trznej strukturze samego stosunku ma??eńskiego.

3 Mo?na by doda? w tym miejscu, ?e z drugiej strony ma??onkowie uciekaj?cy si? do naturalnej regulacji pocz??, mog? by? pozbawieni tych s?usznych powodów, o jakich poprzednio ju? by?a mowa — to jednak tworzy osobne zagadnienie etyczne, gdy chodzi o moralny sens odpowiedzialnego rodzicielstwa.

Zak?adaj?c, ?e ów moralny sens unikania mo?liwego potomstwa jest zachowany, pozostaje sam sposób post?powania w danym wypadku — i sam ten sposób post?powania wyra?a si? w dzia?aniu, które — wedle nauki Ko?cio?a podanej w encyklice — posiada warto?? moraln? pozytywn? lub negatywn?. Pierwsza, pozytywna, odpowiada ?naturalnej” regulacji pocz??; druga, negatywna, wi??e si? ze ?sztuczn?” antykoncepcj?.

4 Ca?y dotychczasowy wywód sprowadza si? przede wszystkim do zreferowania nauki zawartej w encyklice Humanae vitae, z uwydatnieniem charakteru równocze?nie normatywnego i duszpasterskiego tej nauki. W wymiarze normatywnym chodzi o u?ci?lenie oraz wyja?nienie samych moralnych zasad post?powania, w wymiarze duszpasterskim chodzi nade wszystko o wskazanie mo?liwo?ci post?powania wedle tych zasad (?mo?liwo?ci zachowania prawa Bo?ego”).

Wypada teraz przej?? do interpretacji zreferowanej tre?ci encykliki. Innymi s?owy: wypada na t? tre??, t? ca?o?? normatywno-duszpastersk?, spojrze? z kolei w ?wietle owej teologii cia?a, jaka wy?ania si? z analizy tekstów biblijnych.

5 Teologia cia?a nie jest nade wszystko teori?, ale zawiera w sobie swoist?, ewangeliczn? i chrze?cijańsk? pedagogi? cia?a. Wynika to z charakteru Biblii, a nade wszystko Ewangelii, która jako zbawcze or?dzie objawia to, co jest prawdziwym dobrem cz?owieka, aby na miar? tego dobra ukszta?towa? ?ycie ludzkie na ziemi w perspektywie nadziei ?wiata przysz?ego.

Encyklika Humanae vitae, id?c po tej linii, odpowiada na pytanie, co jest prawdziwym dobrem cz?owieka jako osoby, m??czyzny i kobiety: co odpowiada ich godno?ci, gdy chodzi o donios?? spraw? przekazywania ?ycia we wspólnocie ma??eńskiej.

Tej sprawie po?wi?cimy nasze przysz?e rozwa?ania.

(8.8.1984)