杏MAP导航

1 Autor Listu do Efezjan, jak widzieli?my, pisze o ?wielkiej tajemnicy” zwi?zanej z najpierwotniejszym sakramentem, ci?g?o?ci? zbawczego planu Boga. I on równie? odwo?uje si? do ?pocz?tku”, podobnie jak Chrystus w rozmowie z faryzeuszami (por. Mt 19,8), przytaczaj?c te same s?owa: ?Dlatego to m??czyzna opuszcza ojca swego i matk? swoj? i ??czy si? ze swoj? ?on? tak ?ci?le, ?e staj? si? jednym cia?em” (Rdz 2,24). Owa ?wielka tajemnica” — to przede wszystkim misterium jedno?ci Chrystusa i Ko?cio?a, któr? Aposto? przedstawia na podobieństwo jedno?ci ma??onków: ?a ja mówi? — w odniesieniu do Chrystusa i do Ko?cio?a” (Ef 5,32).

Znajdujemy si? w obr?bie wielkiej analogii, w której ma??eństwo jako sakrament z jednej strony jest za?o?one, z drugiej strony zostaje odkryte na nowo. Jest za?o?one jako sakrament ludzkiego ?pocz?tku” zwi?zany z tajemnic? stworzenia. Zostaje za? odkryte na nowo jako owoc oblubieńczej mi?o?ci Chrystusa i Ko?cio?a zwi?zany z tajemnic? odkupienia.

2 Autor Listu do Efezjan, zwracaj?c si? wprost do ma??onków, ka?e im kszta?towa? swój wzajemny stosunek na wzór oblubieńczej jedno?ci Chrystusa i Ko?cio?a. Mo?na powiedzie?, ?e — zak?adaj?c sakramentalno?? ma??eństwa w jego najpierwotniejszym znaczeniu — ka?e im uczy? si? tego sakramentu na nowo z samej oblubieńczej jedno?ci Chrystusa i Ko?cio?a: ?M??owie, mi?ujcie ?ony, bo i Chrystus umi?owa? Ko?ció? i wyda? za niego samego siebie, aby go u?wi?ci?” (Ef 5,25-26). Owo wezwanie skierowane przez Aposto?a do chrze?cijańskich ma??onków o tyle ma pe?ne uzasadnienie, o ile przez ma??eństwo jako sakrament otrzymuj? oni udzia? w odkupieńczej mi?o?ci Chrystusa, która wyra?a si? równocze?nie jako Jego oblubieńcza mi?o?? do Ko?cio?a. W ?wietle Listu do Efezjan poprzez udzia? w tej w?a?nie odkupieńczej mi?o?ci Chrystusa potwierdza si? i zarazem odnawia ma??eństwo jako sakrament ludzkiego ?pocz?tku”: sakrament, w którym m??czyzna i kobieta, wezwani do tego, aby sta? si? ?jednym cia?em”, otrzymali udzia? w stwórczej mi?o?ci samego Boga. Otrzymali ten udzia? zarówno przez to, ?e stworzeni na obraz Boga, zostali moc? tego obrazu powo?ani do szczególnej jedno?ci (communio personarum), jak te? przez to, ?e jedno?? ta dozna?a od pocz?tku b?ogos?awieństwa p?odno?ci (por. Rdz 1,28).

3 Ca?y ten pierwotny i odwieczny kszta?t ma??eństwa jako sakramentu tajemnicy stworzenia — wedle ?klasycznego” tekstu z Listu do Efezjan (Ef 5,21-33) — odnawia si? w tajemnicy odkupienia, gdy tajemnica ta przybiera posta? oblubieńczego obdarowania Ko?cio?a ze strony Chrystusa. Odnawia si? ów pierwotny i odwieczny kszta?t ma??eństwa, gdy ma??onkowie przyjmuj? je jako sakrament Ko?cio?a, czerpi?c z nowej g??bi obdarowania cz?owieka przez Boga, jaka ods?oni?a si? i otwar?a wraz z tajemnic? odkupienia: gdy ?Chrystus umi?owa? Ko?ció? i wyda? za niego samego siebie, aby go u?wi?ci?” Odnawia si? ów pierwotny i odwieczny kszta?t ma??eństwa jako sakramentu, gdy ma??onkowie chrze?cijańscy — ?wiadomi w?a?ciwej g??bi ?odkupienia cia?a” — wi??? si? nim ?w boja?ni Chrystusowej” (Ef 5,21).

4 Paw?owy obraz ma??eństwa, wpisany w ?wielk? tajemnic?” Chrystusa i Ko?cio?a, przybli?a wymiar odkupieńczy mi?o?ci do wymiaru oblubieńczego. Poniek?d ??czy te dwa wymiary w jedno. Chrystus sta? si? oblubieńcem Ko?cio?a, za?lubi? Ko?ció? jako sw? Oblubienic? przez to, ?e ?wyda? za niego samego siebie”. Poprzez ma??eństwo jako sakrament (jako jeden z sakramentów Ko?cio?a) oba te wymiary mi?o?ci: oblubieńczy i odkupieńczy wraz z ?ask? sakramentu przenikaj? w ?ycie ma??onków. Oblubieńcze znaczenie cia?a w jego m?sko?ci i kobieco?ci, które ods?oni?o si? po raz pierwszy w tajemnicy stworzenia na tle pierwotnej niewinno?ci cz?owieka — zostaje w obrazie Listu do Efezjan zwi?zane ze znaczeniem odkupieńczym — i w ten sposób potwierdzone: niejako ?stworzone na nowo”.

5 Jest to wa?ne z uwagi na ma??eństwo, na chrze?cijańskie powo?anie m??ów i ?on. Tekst Listu do Efezjan (5,21-33) do nich zwraca si? bezpo?rednio i do nich nade wszystko przemawia. Jednak?e owo zwi?zanie oblubieńczego znaczenia cia?a z jego znaczeniem ?odkupieńczym” jest nie mniej istotne i wa?ne dla hermeneutyki cz?owieka w ogólno?ci: dla podstawowej sprawy jego zrozumienia (i samozrozumienia) w ?wiecie. Wiadomo, ?e nie mo?emy wy??czy? z tej sprawy pytania o sens bycia cia?em, o sens bycia co do cia?a m??czyzn? i kobiet?. Pytania te zosta?y postawione po raz pierwszy w zwi?zku z analiz? ludzkiego ?pocz?tku”. Zosta?y postawione w kontek?cie Ksi?gi Rodzaju. Sam ów kontekst domaga? si? poniek?d ich postawienia. ?Klasyczny” tekst z Listu do Efezjan domaga si? tego równie?. A je?li ?wielka tajemnica” zjednoczenia Chrystusa z Ko?cio?em ka?e nam ??czy? oblubieńcze znaczenie cia?a z jego znaczeniem odkupieńczym — to w po??czeniu takim znajduj? odpowied? na pytanie o sens ?bycia cia?em” nie tylko sami ma??onkowie, chocia? do nich ten tekst listu Aposto?a jest przede wszystkim zaadresowany.

6 Paw?owy obraz ?wielkiej tajemnicy” Chrystusa i Ko?cio?a mówi po?rednio tak?e o ewangelicznej ?bez?enno?ci dla królestwa Bo?ego”, w której oba wymiary mi?o?ci: oblubieńczy i odkupieńczy — ??cz? si? z sob? w inny sposób, niejako wedle innych proporcji ni? w ma??eństwie. Czy? bowiem ta oblubieńcza mi?o??, jak? Chrystus umi?owa? Ko?ció? — swoj? Oblubienic? — wydaj?c zań samego siebie, nie jest równocze?nie najpe?niejszym wcieleniem idea?u ?bez?enno?ci dla królestwa Bo?ego” (por. Mt 19,12)? Czy? nie znajduj? w niej w?a?nie oparcia ci wszyscy — m??czy?ni i kobiety — którzy wybieraj?c ten sam idea?, pragn? w nim po??czy? oblubieńczy wymiar mi?o?ci z wymiarem odkupieńczym wedle wzoru samego Chrystusa? Pragn? oni potwierdzi? swym ?yciem, ?e oblubieńcze znaczenie cia?a, jego m?sko?ci czy kobieco?ci, tak dog??bnie wpisane w istotn? struktur? ludzkiej osoby, zosta?o w nowy sposób otwarte na nadziej? zwi?zan? z odkupieniem cia?a przez Chrystusa, przez wzór Jego ?ycia. Tak wi?c ?aska tajemnicy odkupienia owocuje równie? — owszem, owocuje w sposób szczególny — powo?aniem do bez?enno?ci dla królestwa niebieskiego.

7 Tekst Ef 5,21-33 nie mówi o tym wprost. Jest on zaadresowany do ma??onków — i zbudowany wedle obrazu ma??eństwa, które przez analogi? t?umaczy zjednoczenie Chrystusa z Ko?cio?em: zjednoczenie w mi?o?ci odkupieńczej i oblubieńczej zarazem. Czy jednak?e ta w?a?nie mi?o??, jako ?ywy i ?yciodajny wyraz tajemnicy odkupienia, nie wychodzi poza kr?g adresatów wyznaczonych sam? analogi? ma??eństwa? Czy nie ogarnia ka?dego cz?owieka i poniek?d i ca?ego stworzenia — tak jak na to wskazuje Paw?owy tekst o ?odkupieniu cia?a” z Listu do Rzymian (por. Rz 8,23)? Sacramentum magnum w takim rozumieniu jest po prostu nowym sakramentem cz?owieka w Chrystusie i Ko?ciele: sakramentem ?cz?owieka i ?wiata”, podobnie jak stworzenie cz?owieka m??czyzn? i kobiet? na obraz Bo?y by?o pierwotnym sakramentem cz?owieka i ?wiata. W ten nowy sakrament odkupienia ma??eństwo jest wpisane organicznie, podobnie jak by?o wpisane w pierwotny sakrament stworzenia.

8 Cz?owiek, który ?od pocz?tku” jest m??czyzn? i kobiet?, ma szuka? sensu swego istnienia i sensu swego cz?owieczeństwa, docieraj?c do tajemnicy stworzenia poprzez rzeczywisto?? odkupienia. Równie? zasadnicza odpowied? na pytanie o sens cia?a ludzkiego, o sens m?sko?ci i kobieco?ci cz?owieka, tam si? zawiera. Zjednoczenie Chrystusa z Ko?cio?em pozwala zrozumie?, jak oblubieńcze znaczenie cia?a dope?nia si? znaczeniem odkupieńczym — i to na ró?nych drogach ?ycia i w ró?nych sytuacjach: nie tylko w ma??eństwie oraz dziewictwie czy celibacie, ale tak?e np. w wielorakim ludzkim cierpieniu, co wi?cej: w samych narodzinach i ?mierci cz?owieka. Poprzez ?wielk? tajemnic?” z Listu do Efezjan poprzez nowe przymierze Chrystusa i Ko?cio?a — ma??eństwo zostaje ponownie wpisane w ów wszechobejmuj?cy ?sakrament cz?owieka”, w sakrament cz?owieka i ?wiata, jaki dzi?ki mocom ?odkupienia cia?a” kszta?tuje si? z oblubieńczej mi?o?ci Chrystusa i Ko?cio?a a? do miary ostatecznego wype?nienia w królestwie Ojca.

Ma??eństwo jako sakrament pozostaje ?yw? i ?yciodajn? cz?stk? tego zbawczego procesu.

(15.12.1982)