杏MAP导航

1 Przeprowadzili?my analiz? Listu do Efezjan, a przede wszystkim Ef 5,21-33, pod k?tem sakramentalno?ci ma??eństwa. Usi?ujemy jeszcze spojrze? na ten sam tekst w ?wietle s?ów Ewangelii oraz Paw?owego Listu do Koryntian i do Rzymian.

Jako sakrament zrodzony z tajemnicy odkupienia, zrodzony poniek?d na nowo w oblubieńczej mi?o?ci Chrystusa i Ko?cio?a, jest ma??eństwo skutecznym wyrazem zbawczej mocy Boga, który urzeczywistnia swój odwieczny plan równie? po grzechu — równie? pomimo trojakiej po??dliwo?ci, jaka ukryta jest w sercu ka?dego cz?owieka: m??czyzny i kobiety. Jako sakramentalny wyraz owej zbawczej mocy jest ma??eństwo zarazem s?owem wzywaj?cym do przezwyci??ania po??dliwo?ci (jak o tym mówi? Chrystusowe s?owa z Kazania na Górze). Owocem takiego zwyci?stwa jest jedno?? i nierozerwalno?? ma??eństwa, jest nim ponadto pog??bione poczucie godno?ci kobiety w sercu m??czyzny jak równie? godno?ci m??czyzny w sercu kobiety. I to zarówno w obcowaniu ma??eńskim, jak te? w ka?dym zakresie wzajemnego odniesienia.

2 Ta prawda, ?e ma??eństwo jako sakrament odkupienia jest dane ?cz?owiekowi po??dliwo?ci” jako ?aska — i równocze?nie jest mu zadane jako etos — znalaz?a równie? szczególny wyraz w nauczaniu ?w. Paw?a, zw?aszcza w 7 rozdziale 1 Listu do Koryntian. Porównuj?c ma??eństwo z dziewictwem (czyli ?bez?enno?ci? dla królestwa Bo?ego”) i opowiadaj?c si? za ?wy?szo?ci?” dziewictwa, autor listu stwierdza równocze?nie, ?e ?ka?dy otrzymuje w?asny dar od Boga: jeden taki, a drugi taki” (1 Kor 7,7). Na gruncie tajemnicy odkupienia ma??eństwu odpowiada wi?c szczególny ?dar”, czyli ?aska. W tym samym kontek?cie Aposto?, udzielaj?c rad swoim adresatom, zaleca ma??eństwo ?ze wzgl?du na niebezpieczeństwo rozpusty”, zaleca z kolei ma??onkom wzajemne ?oddawanie sobie powinno?ci ma??eńskiej” (por. 1 Kor 7,2-3). Pisze w dalszym ci?gu: ?Lepiej jest bowiem ?y? w ma??eństwie ni? p?on??” (1 Kor 7,9).

3 Utworzy?o si? wokó? tych Paw?owych wypowiedzi przekonanie, ?e ma??eństwo stanowi swoiste remedium concupiscentiae. Jednak?e autor Listu do Koryntian, który — jak widzieli?my — uczy wyra?nie, ?e ma??eństwu odpowiada szczególny ?dar”: ?e w tajemnicy odkupienia jest ono dane m??czy?nie i kobiecie jako ?aska, wyra?a w swych s?owach zarazem sugestywnych i paradoksalnych t? po prostu my?l, ?e jest ono im zadane jako etos. Je?li wedle s?ów Paw?owych ?lepiej jest ?y? w ma??eństwie ni? p?on??” — to ?p?on??” oznacza nie?ad nami?tno?ci zrodzony z samej po??dliwo?ci cia?a (podobnie przedstawia j? w Starym Testamencie autor Ksi?gi Syracha, por. Syr 23,17) — ?ma??eństwo” natomiast oznacza ?ad etyczny, ?wiadomie wprowadzony w t? dziedzin?. Mo?na powiedzie?, ?e jest ono miejscem spotkania si? ?erosa” i etosu — oraz wzajemnego ich przenikania si? w ?sercu” m??czyzny i kobiety oraz w ca?ym ich wzajemnym odniesieniu.

4 Ta prawda, ?e ma??eństwo, jako sakrament zrodzony z tajemnicy odkupienia, jest dane cz?owiekowi ?historycznemu” jako ?aska, a równocze?nie zadane jako etos, okre?la równie? charakter ma??eństwa jako jednego z sakramentów Ko?cio?a. Jako sakrament Ko?cio?a ma??eństwo posiada znami? nierozerwalno?ci. Jako sakrament Ko?cio?a jest te? ma??eństwo owym s?owem Ducha, wzywaj?cym m??czyzn? i kobiet?, aby kszta?towali ca?e swoje obcowanie, czerpi?c moc z tajemnicy ?odkupienia cia?a”. S? oni w ten sposób wezwani do czysto?ci jako w?a?ciwego dla nich rodzaju ??ycia wed?ug Ducha” (por. Rz 8,4-5; Ga 5,25). Odkupienie cia?a oznacza w tym wypadku równie? ow? ?nadziej?”, któr? mo?na w wymiarze ma??eństwa okre?li? jako nadziej? dnia powszedniego, nadziej? doczesno?ci. Na gruncie takiej to w?a?nie nadziei zostaje przezwyci??ona po??dliwo?? cia?a jako ?ród?o d??enia do egoistycznego zaspokojenia, a samo ?cia?o” w sakramentalnym przymierzu m?sko?ci i kobieco?ci staje si? swoistym ?tworzywem” trwa?ego i nierozerwalnego zjednoczenia osób (communio personarum) w sposób godny osób.

5 Ci, którzy jako ma??onkowie wedle odwiecznego ustanowienia ???cz? si? ze sob? tak ?ci?le”, ?e stanowi? poniek?d ?jedno cia?o”, s? równocze?nie wezwani poprzez sakrament do takiego ??ycia wed?ue Ducha”, jakiemu odpowiada ów ?dar”, który w sakramencie otrzymuj?. W mocy owego ?daru” prowadz?c jako ma??onkowie ??ycie wed?ug Ducha”, zdolni s? odkrywa? owo szczególne obdarowanie, jakie sta?o si? ich udzia?em. O ile ?po??dliwo??” zaciemnia horyzont wewn?trznego widzenia, odbiera sercom przejrzysto?? pragnień i d??eń — o tyle ??ycie wed?ug Ducha” (czyli ?aska sakramentu ma??eństwa) pozwala m??czy?nie i kobiecie odnajdywa? prawdziw? wolno?? daru, zwi?zan? z poczuciem oblubieńczego sensu ?ycia w jego m?sko?ci i kobieco?ci.

6 ?ycie ?wed?ug Ducha” wyra?a si? przeto równie? w owym wzajemnym ?poznaniu” (por. Rdz 4,1), w którym ma??onkowie, staj?c si? ?jednym cia?em”, poddaj? swoj? kobieco?? i m?sko?? b?ogos?awieństwu prokreacji: ?m??czyzna «pozna?» swoj? ?on? Ew?. A ona pocz??a i urodzi?a […], i rzek?a: «Urodzi?am m??czyzn? z pomoc? Jahwe»” (por. Rdz 4,1). ??ycie wedle Ducha” wyra?a si? równie? i tutaj w ?wiadomo?ci obdarowania, któremu odpowiada rodzicielska godno?? samych ma??onków: wyra?a si? w g??bokim poczuciu ?wi?to?ci ?ycia (sacrum), któremu oboje daj? pocz?tek, uczestnicz?c — tak samo jak pierwsi rodzice — w mocach tajemnicy stworzenia. W ?wietle owej nadziei, jaka ??czy si? z tajemnic? odkupienia cia?a (Rz 8,19-23) to nowe ludzkie ?ycie, nowy cz?owiek, pocz?ty i narodzony z ma??eńskiego zjednoczenia swego ojca i matki, otwiera si? ku ?pierwszym darom Ducha” (Rz 8,23), ?by uczestniczy? w wolno?ci i chwale dzieci Bo?ych” (Rz 8,21). A je?li ?ca?e stworzenie a? dot?d j?czy i wzdycha w bólach rodzenia” — to bólom rodz?cej matki towarzyszy szczególna nadzieja: jest to nadzieja ?objawienia si? synów Bo?ych” (Rz 8,19), której cz?stk? przynosi z sob? na ?wiat ka?dy nowo narodzony cz?owiek.

7 Nadzieja ta, która jest ?w ?wiecie”, przenikaj?c — jak uczy ?w. Pawe? — ca?e poniek?d stworzenie, równocze?nie nie jest ?ze ?wiata”. Co wi?cej: musi ona zmaga? si? w sercu cz?owieka z tym, co jest ?ze ?wiata” — z tym, co jest ?na ?wiecie”. ?Wszystko bowiem, co jest na ?wiecie, a wi?c: po??dliwo?? cia?a, po??dliwo?? oczu i pycha tego ?ycia nie pochodzi od Ojca, lecz od ?wiata” (1 J 2,16). Ma??eństwo jako sakrament najpierwotniejszy, a zarazem jako sakrament zrodzony z tajemnicy odkupienia cia?a z oblubieńczej mi?o?ci Chrystusa i Ko?cio?a — ?pochodzi od Ojca”. Nie jest ?ze ?wiata”, ale ?od Ojca”. I st?d te? ma??eństwo jako sakrament stanowi podstaw? nadziei dla cz?owieka: dla m??czyzny i kobiety, dla rodziców i dzieci, dla ludzkich pokoleń. O ile bowiem ??wiat przemija, a z nim jego po??dliwo??” — ten, ?kto wype?nia wol? Bo??, trwa na wieki” (1 J 2,17). Z ma??eństwem jako sakramentem ??czy si? sam pocz?tek cz?owieka w ?wiecie, jest weń jednak wpisana równie? jego przysz?o?? — i to nie tylko w wymiarach historycznych, ale tak?e eschatologicznych.

8 Do tego odnosz? si? s?owa, w których Chrystus odwo?uje si? do zmartwychwstania cia? — s?owa zapisane przez wszystkich trzech synoptyków (por. Mt 22,23-32; Mk 12,16-27; ?k 20,34-39): ?Przy zmartwychwstaniu bowiem nie b?d? si? ani ?eni?, ani za m?? wychodzi?, lecz b?d? jako anio?owie Bo?y w niebie” — tak Mateusz i podobnie Marek. ?ukasz: ?Dzieci tego ?wiata ?eni? si? i za m?? wychodz?. Lecz ci, którzy uznani zostan? za godnych udzia?u w ?wiecie przysz?ym i powstaniu z martwych, ani si? ?eni? nie b?d?, ani za m?? wychodzi?. Ju? bowiem umrze? nie mog?, gdy? s? równi anio?om i s? dzie?mi Bo?ymi, b?d?c uczestnikami zmartwychwstania”. Poddali?my te teksty uprzednio szczegó?owej analizie.

9 Chrystus stwierdza, ?e ma??eństwo — sakrament pocz?tku cz?owieka w doczesnym ?wiecie widzialnym — nie nale?y do eschatologicznej rzeczywisto?ci ??wiata przysz?ego”. Równocze?nie jednak cz?owiek, powo?any do uczestniczenia w tej eschatologicznej przysz?o?ci przez zmartwychwstanie cia?a — jest tym samym cz?owiekiem: m??czyzn? i kobiet?, którego ?pocz?tek” w doczesnym ?wiecie widzialnym ??czy si? z ma??eństwem jako najpierwotniejszym sakramentem samej tajemnicy stworzenia. Co wi?cej: ka?dy z ludzi powo?anych do uczestniczenia w rzeczywisto?ci przysz?ego zmartwychwstania powo?anie to przynosi ze sob? na ?wiat przez to, ?e w tym doczesnym, widzialnym ?wiecie ma swój pocz?tek za spraw? ma??eństwa swych rodziców. Tak wi?c s?owa Chrystusa, które wy??czaj? samo ma??eństwo z rzeczywisto?ci ??wiata przysz?ego”, równocze?nie po?rednio ods?aniaj? znaczenie tego sakramentu dla uczestnictwa synów i córek ludzkich w przysz?ym zmartwychwstaniu.

10 Ma??eństwo, które jest sakramentem najpierwotniejszym — ma??eństwo jako sakrament zrodzony poniek?d na nowo w oblubieńczej mi?o?ci Chrystusa i Ko?cio?a — nie nale?y do ?odkupienia cia?a” w wymiarze nadziei eschatologicznej (por. Rz 8,23). Równocze?nie to samo ma??eństwo dane cz?owiekowi jako ?aska, jako ?dar” od Boga przeznaczony w?a?nie dla ma??onków — i równocze?nie zadany im w s?owach Chrystusa jako etos: to sakramentalne ma??eństwo wype?nia si? i urzeczywistnia w perspektywie nadziei eschatologicznej. Dla ?odkupienia cia?a” w wymiarze tej nadziei posiada ono znaczenie istotne. Pochodzi bowiem ?od Ojca” — Jemu zawdzi?cza swój pocz?tek w ?wiecie. A je?li ten ??wiat przemija”, je?eli wraz z nim przemija równie? po??dliwo?? cia?a, po??dliwo?? oczu i pycha tego ?ycia, która ?pochodzi od ?wiata” — to ma??eństwo jako sakrament nieodmiennie s?u?y temu, a?eby cz?owiek jako m??czyzna i kobieta, przezwyci??aj?c po??dliwo??, wype?nia? wol? Ojca. Kto za? ?wype?nia wol? Bo??, ten trwa na wieki” (por. 1 J 2,17).

11 W tym rozumieniu ma??eństwo jako sakrament nosi w sobie równie? zacz?tek eschatologicznej przysz?o?ci cz?owieka: perspektyw? ?odkupienia cia?a” w wymiarze eschatologicznej nadziei, której odpowiadaj? s?owa Chrystusa o zmartwychwstaniu: ?przy zmartwychwstaniu […] ani nie b?d? si? ?eni?, ani za m?? wychodzi?” (por. Mt 22,30) — zarazem jednak ci, którzy ?b?d?c uczestnikami zmartwychwstania […] s? równi anio?om i s? dzie?mi Bo?ymi”, swój pocz?tek w doczesnym ?wiecie widzialnym zawdzi?czaj? ma??eństwu i rodzicielstwu m??czyzny i kobiety. Ma??eństwo jako sakrament ?pocz?tku”, jako sakrament doczesno?ci cz?owieka historycznego, spe?nia w ten sposób niezast?pion? pos?ug? wobec jego pozadoczesnej przysz?o?ci: wobec tajemnicy ?odkupienia cia?a” w wymiarze nadziei eschatologicznej.

(1.12.1982)