杏MAP导航

1 Tekst Listu do Efezjan (5,21-33) mówi o sakramentach Ko?cio?a — w szczególno?ci o chrzcie i Eucharystii — ale mówi o nich w sposób tylko po?redni i poniek?d aluzyjny, rozwijaj?c analogi? ma??eństwa w odniesieniu do Chrystusa i Ko?cio?a. I tak czytamy naprzód, ?e Chrystus, który ?umi?owa? Ko?ció? i wyda? za niego samego siebie” (Ef 5,25), dokona? tego, ?aby go u?wi?ci?, oczy?ciwszy obmyciem wod?, któremu towarzyszy s?owo” (Ef 5,26). Chodzi tu niew?tpliwie o sakrament chrztu, tak jak z ustanowienia Chrystusa bywa on od pocz?tku udzielony tym, którzy si? nawracaj?. S?owa przytoczone ukazuj? bardzo plastycznie, jak swe istotne znaczenie i moc sakramentaln? czerpie chrzest z owej oblubieńczej mi?o?ci Odkupiciela, poprzez któr? konstytuuje si? przede wszystkim sakramentalno?? samego Ko?cio?a: sacramentum magnum. To samo mo?na odnie?? i do Eucharystii, na któr? zdaj? si? wskazywa? dalsze s?owa o ??ywieniu w?asnego cia?a”, które ka?dy cz?owiek ??ywi i piel?gnuje, jak i Chrystus — Ko?ció?, bo jeste?my cz?onkami Jego Cia?a” (Ef 5,29-30). Otó? Chrystus ?ywi Ko?ció? swoim Cia?em w?a?nie przez Eucharysti?.

2 Wida? jednak?e, ?e nie mo?emy mówi? w jednym i drugim wypadku o bardziej rozbudowanej sakramentologii. Nie mo?na o niej mówi? tak?e, gdy chodzi o sakrament ma??eństwa jako jeden z sakramentów Ko?cio?a. List do Efezjan, wyra?aj?c oblubieńczy stosunek Chrystusa do Ko?cio?a, pozwala zrozumie?, ?e sam Ko?ció? dzi?ki temu jest ?wielkim sakramentem”, nowym znakiem Przymierza i ?aski, wyrastaj?cym z g??bin sakramentu odkupienia — podobnie jak z g??bin sakramentu stworzenia wy?oni?o si? ma??eństwo: najpierwotniejszy znak Przymierza i ?aski. Autor Listu do Efezjan g?osi, ?e ów najpierwotniejszy sakrament urzeczywistnia si? w nowy sposób w sakramencie Chrystusa i Ko?cio?a. Na tej te? podstawie Aposto? zwraca si? w tym?e samym ?klasycznym” tek?cie Ef 5,21-33 do ma??onków, a?eby — ?wzajemnie sobie poddani w boja?ni Chrystusowej” (Ef 5,21) — kszta?towali swe ?ycie ma??eńskie na gruncie sakramentu, ustanowionego na pocz?tku przez Stwórc?, który w oblubieńczym przymierzu ?aski Chrystusa i Ko?cio?a odnalaz? swoj? ostateczn? wielko?? i ?wi?to??.

3 Chocia? wi?c List do Efezjan nie mówi wprost i bezpo?rednio o ma??eństwie jako jednym z sakramentów Ko?cio?a, to jednak sakramentalno?? ma??eństwa zostaje w nim w sposób szczególny potwierdzona i pog??biona. W ?wielkim sakramencie” Chrystusa i Ko?cio?a ma??onkowie chrze?cijańscy s? wezwani do kszta?towania swego ?ycia i powo?ania na sakramentalnym fundamencie.

4 Po dokonanej analizie ?klasycznego” tekstu Ef 5,21-33, który zaadresowany jest do ma??onków chrze?cijańskich, g?osz?c im ?wielk? tajemnic?” (sacramentum magnum) oblubieńczej mi?o?ci Chrystusa i Ko?cio?a — wypada wróci? do owych znamiennych s?ów z Ewangelii, jakie wcze?niej jeszcze poddali?my analizom, widz?c w nich wypowiedzi kluczowe dla teologii cia?a. Chrystus wypowiada owe s?owa niejako z Bo?ej g??bi ?odkupienia cia?a” (por. Rz 8,23). Wszystkie one maj? podstawowe znaczenie dla cz?owieka w?a?nie o tyle, o ile jest on ?cia?em” — o ile jest m??czyzn? lub kobiet?. Maj? znaczenie dla ma??eństwa, w którym m??czyzna i kobieta ??cz? si? ze sob? tak ?ci?le, ?e ?staj? si? jednym cia?em” (wedle wyra?enia z Rdz 2,24) — chocia? równocze?nie s?owa Chrystusa wskazuj? tak?e na powo?anie do ?bez?enno?ci dla królestwa niebieskiego” (por. Mt 19,12).

5 Na ka?dej z tych dróg ?odkupienie cia?a” jest nie tylko wielkim oczekiwaniem tych, którzy ?posiadaj? pierwsze dary Ducha” (por. Rz 8,23), ale tak?e sta?ym ?ród?em nadziei, ?e stworzenie ?zostanie wyzwolone z niewoli zepsucia, by uczestniczy? w wolno?ci i chwale dzieci Bo?ych” (Rz 8,21). S?owa Chrystusa, wypowiedziane z Bo?ej g??bi tajemnicy odkupienia: ?odkupienia cia?a” — nios? w sobie zaczyn tej w?a?nie nadziei. Otwieraj? jej perspektyw? zarówno w wymiarze eschatologicznym, jak te? w wymiarze dnia powszedniego. S?owa bowiem skierowane do bezpo?rednich s?uchaczy, zaadresowane zosta?y równocze?nie do cz?owieka ?historycznego” ró?nych czasów i miejsc. W?a?nie ten cz?owiek, który ?posiad? pierwsze dary Ducha”, ?wzdycha, oczekuj?c […] odkupienia cia?a” (Rz 8,23). Na nim te? skupia si? ?kosmiczna” nadzieja ca?ego stworzenia, które w nim: w cz?owieku, ?z upragnieniem oczekuje objawienia si? synów Bo?ych” (Rz 8,19).

6 Chrystus rozmawia z faryzeuszami, którzy pytaj?: ?Czy wolno oddali? swoj? ?on? z jakiegokolwiek powodu?” (Mt 19,3) — pytaj? za? w taki sposób, gdy? prawo przypisywane Moj?eszowi dopuszcza?o tzw. ?list rozwodowy” (Pwt 24,1). Odpowied? Chrystusa brzmi: ?Czy nie czytali?cie, ?e Stwórca od pocz?tku stworzy? ich jako m??czyzn? i kobiet?? I rzek?: Dlatego opu?ci cz?owiek ojca i matk? i z??czy si? ze swoj? ?on?, i b?d? oboje jednym cia?em. A tak ju? nie s? dwoje, lecz jedno cia?o. Co wi?c Bóg z??czy?, niech cz?owiek nie rozdziela” (Mt 19,4-6). Je?li za? chodzi o ?list rozwodowy”, Chrystus odpowiada tak: ?Przez wzgl?d na zatwardzia?o?? serc waszych pozwoli? wam Moj?esz oddala? wasze ?ony; lecz od pocz?tku tak nie by?o. A powiadam wam: Kto oddala swoj? ?on? — chyba w wypadku nierz?du — a bierze inn?, pope?nia cudzo?óstwo. I kto oddalon? bierze za ?on?, pope?nia cudzo?óstwo” (Mt 19,8-9).

7 Horyzont ?odkupienia cia?a” otwiera si? w tych s?owach, które s? odpowiedzi? na konkretne pytanie z dziedziny prawno-moralnej — otwiera si? przede wszystkim przez to, ?e Chrystus staje na gruncie owego sakramentu najpierwotniejszego, który Jego rozmówcy dziedzicz? w sposób szczególny, skoro dziedzicz? tak?e objawienie tajemnicy Stworzenia zawarte w pierwszych rozdzia?ach Ksi?gi Rodzaju. Równocze?nie s?owa te zawieraj? odpowied? uniwersaln?, skierowan? do cz?owieka ?historycznego” wszystkich czasów i miejsc, skoro o ma??eństwie i jego nierozerwalno?ci orzekaj?, odwo?uj?c si? do tego, kim jest cz?owiek jako m??czyzna i kobieta, kim sta? si? w sposób nieodwracalny poprzez fakt stworzenia go na obraz i podobieństwo Boga, kim nie przestaje by? równie? po grzechu pierworodnym, chocia? ten pozbawi? go pierwotnej niewinno?ci i sprawiedliwo?ci. Chrystus, który w odpowiedzi na pytanie faryzeuszów odwo?uje si? do ?pocz?tku”, zdaje si? w ten sposób szczególnie uwydatnia?, ?e przemawia z g??bi tajemnicy odkupienia, odkupienia cia?a. Odkupienie oznacza bowiem poniek?d ?nowe stworzenie” — oznacza podj?cie wszystkiego, co stworzone, a?eby wyrazi? w stworzeniu pe?ni? sprawiedliwo?ci, godziwo?ci i ?wi?to?ci zamierzonej przez Boga. Wyrazi? t? pe?ni? przede wszystkim w cz?owieku, stworzonym jako m??czyzna i kobieta na podobieństwo Boga.

Poprzez pryzmat s?ów Chrystusa wypowiedzianych do faryzeuszów na temat tego, czym by?o ma??eństwo ?od pocz?tku”, odczytujemy równie? ?klasyczny” tekst Listu do Efezjan (5,21-33) jako ?wiadectwo sakramentalno?ci ma??eństwa na gruncie ?wielkiej tajemnicy” Chrystusa i Ko?cio?a.

(27.10.1982)