杏MAP导航

1 Teksty Proroków s? ogromnie donios?e dla zrozumienia ma??eństwa jako przymierza osób (na wzór Przymierza Jahwe z Izraelem), w szczególno?ci za? dla zrozumienia owego sakramentalnego przymierza m??czyzny i kobiety w wymiarze znaku. ?Mowa cia?a” wchodzi — jak ju? stwierdzili?my uprzednio — w integraln? struktur? znaku sakramentalnego, którego podmiotem w?a?ciwym jest cz?owiek: m??czyzna i kobieta. S?owa przysi?gi ma??eńskiej ustanawiaj? ten znak, gdy? znajduje w nich wyraz oblubieńcze znaczenie cia?a w jego m?sko?ci i kobieco?ci. To przede wszystkim znacz? s?owa: ?bior? ciebie za ?on? — za m??a”. Co wi?cej: w s?owach tych zostaje potwierdzona zasadnicza ?prawda” mowy cia?a — zostaje te? (przynajmniej po?rednio, implicite) wykluczona zasadnicza ?nieprawda”: ?fa?sz” mowy cia?a. Cia?o bowiem mówi prawd? ?mi?o?ci?, wierno?ci? i uczciwo?ci? ma??eńsk?” — tak jak nieprawd?, czyli fa?sz, wyra?a tym wszystkim, co jest zaprzeczeniem mi?o?ci, wierno?ci i uczciwo?ci ma??eńskiej. Mo?na wi?c powiedzie?, ?e w chwili wypowiadania s?ów przysi?gi ma??eńskiej nowo?eńcy staj? na gruncie tego samego ?profetyzmu cia?a”, którego wyrazicielami byli Prorocy. ?Mowa cia?a” wypowiedziana ustami szafarzy ma??eństwa jako sakramentu Ko?cio?a ustanawia ten sam widzialny znak Przymierza i ?aski, który si?gaj?c swym pocz?tkiem tajemnicy stworzenia, od?ywia si? nieustannie moc? ?odkupienia cia?a”, ofiarowanego przez Chrystusa Ko?cio?owi.

2 W tekstach prorockich cia?o ludzkie mówi ?mow?”, której ono samo nie jest autorem. Autorem jest cz?owiek, który jako m??czyzna i kobieta, oblubieniec i oblubienica, odczytuje prawid?owo sens tej ?mowy”. Odczytuje wi?c owo oblubieńcze znaczenie cia?a jako integralnie wpisane w ca?? struktur? m?sko?ci lub kobieco?ci osobowego podmiotu. Takie prawid?owe odczytanie — odczytanie ?w prawdzie” — jest nieodzownym warunkiem og?oszenia tej prawdy, czyli zarazem ustanowienia widzialnego znaku ma??eństwa jako sakramentu. T? to w?a?nie odczytan? w prawdzie ?mow? cia?a” nowo?eńcy og?aszaj? jako tre?? i zasad? swojego nowego ?ycia w Chrystusie i Ko?ciele. Na gruncie ?profetyzmu cia?a” szafarze sakramentu ma??eństwa dokonuj? aktu o charakterze profetycznym. Potwierdzaj? przez to swoje uczestnictwo w prorockim pos?annictwie Ko?cio?a przej?te od Chrystusa. ?Profeta” — prorok — to ten, kto wypowiada ludzkimi s?owami prawd? pochodz?c? od Boga: kto t? prawd? wypowiada w zast?pstwie Boga, w Jego imieniu poniek?d moc? Jego autorytetu.

3 To wszystko odnosi si? do nowo?eńców, którzy jako szafarze sakramentu ma??eństwa s?owami przysi?gi ma??eńskiej ustanawiaj? widzialny znak, og?aszaj?c odczytan? w prawdzie ?mow? cia?a” jako tre?? i zasad? swojego nowego ?ycia w Chrystusie i Ko?ciele. Owo ?profetyczne” og?oszenie ma charakter z?o?ony. Przysi?ga ma??eńska tylko po?rednio jest podaniem do wiadomo?ci faktu, ?e odt?d oboje b?d? wobec Ko?cio?a i spo?eczeństwa m??em i ?on?. (Takie podanie do wiadomo?ci rozumiemy jako ?og?oszenie” w zwyczajnym tego s?owa znaczeniu.) Jednak?e przysi?ga ma??eńska nade wszystko ma charakter wzajemnego wyznania nowo?eńców, wypowiedzianego wobec Boga. Wystarczy zatrzyma? si? z uwag? nad jej tekstem, aby nabra? przekonania, ?e owo profetyczne og?oszenie odczytanej w prawdzie mowy cia?a jest bezpo?rednio i wprost skierowane od ?ja” do ?ty”: od m??czyzny do kobiety i od niej do niego. Centralne miejsce w przysi?dze ma??eńskiej zajmuj? s?owa wskazuj?ce na osobowy podmiot, zaimki ?ja” i ?ciebie”. Odczytana w prawdzie swego oblubieńczego znaczenia ?mowa cia?a” konstytuuje poprzez s?owa nowo?eńców komunijne zjednoczenie osób. Je?li przysi?ga ma??eńska ma charakter profetyczny, je?li jest og?oszeniem prawdy pochodz?cej od Boga, wypowiedzeniem jej poniek?d w imieniu Boga — to dokonuje si? to nade wszystko w wymiarze mi?dzyosobowej komunii, a tylko po?rednio ?wobec” innych i ?dla” innych. 7’56

4 U pod?o?a s?ów, jakie wypowiadaj? szafarze sakramentu ma??eństwa, znajduje si? odwieczna ?mowa cia?a”, któr? ?zapocz?tkowa?” Bóg stwarzaj?c cz?owieka m??czyzn? i kobiet? — mowa, któr? odnowi? Chrystus. Ta odwieczna ?mowa cia?a” niesie w sobie ca?e bogactwo i g??bi? tajemnicy: naprzód stworzenia, z kolei odkupienia. Oblubieńcy, ustanawiaj?c widzialny znak ma??eństwa s?owami swej ma??eńskiej przysi?gi, wyra?aj? w niej ?mow? cia?a” w jedno?ci z ca?? g??bi? tajemnicy stworzenia i odkupienia (liturgia sakramentu ma??eństwa tworzy dla tego bogaty kontekst). Odczytuj?c w ten sposób ?mow? cia?a”, zawieraj? w s?owach przysi?gi ma??eńskiej nie tylko podmiotow? pe?ni? wyznania, nieodzown? do ustanowienia znaku w?a?ciwego dla tego sakramentu, ale trafiaj? niejako do samych ?róde?, z których ów znak za ka?dym razem czerpie sw? prorock? wymow? i sw? moc sakramentaln?. Nie wolno zapomina?, ?e ?mowa cia?a” — zanim zostanie wypowiedziana ustami oblubieńców: szafarzy ma??eństwa jako sakramentu Ko?cio?a — zosta?a wypowiedziana s?owem Boga ?ywego, poczynaj?c od Ksi?gi Rodzaju, poprzez Proroków Starego Przymierza, a? po autora Listu do Efezjan.

5 Pos?ugujemy si? tutaj wielokrotnie wyra?eniem ?mowa cia?a”, nawi?zuj?c do tekstów prorockich. W tekstach tych cia?o ludzkie mówi ?mow?”, której ono samo nie jest autorem we w?a?ciwym tego s?owa znaczeniu. Autorem jest cz?owiek — m??czyzna i kobieta — który odczytuje prawdziwy sens ?mowy”, wydobywaj?c na jaw oblubieńcze znaczenie cia?a jako integralnie wpisane w sam? struktur? m?sko?ci lub kobieco?ci osobowego podmiotu. Takie odczytanie ?w prawdzie” mowy cia?a ju? samo z siebie nadaje charakter profetyczny s?owom przysi?gi ma??eńskiej, przez które m??czyzna i kobieta ustanawiaj? widzialny znak ma??eństwa jako sakramentu Ko?cio?a. Jednak?e s?owa te zawieraj? w sobie co? wi?cej ani?eli tylko samo odczytanie w prawdzie owej mowy, jak? przemawia kobieco?? i m?sko?? nowo?eńców w ich wzajemnym odniesieniu: ?bior? ciebie za ?on? — za m??a”. W s?owach przysi?gi ma??eńskiej zawiera si? postanowienie, decyzja i wybór. Oboje decyduj? si? na to, ?e b?d? post?powa? zgodnie z odczytan? w prawdzie mow? cia?a. Je?li cz?owiek: m??czyzna oraz kobieta — jest autorem tej mowy, to przede wszystkim o tyle, o ile swemu post?powaniu, swym dzia?aniom, chce nadawa? i nadaje znaczenie zgodne z odczytan? w prawdzie wymow? m?sko?ci i kobieco?ci w ich wzajemnym odniesieniu ma??eńskim.

6 Cz?owiek w tej dziedzinie jest sprawc? dzia?ań, które maj? same z siebie okre?lone znaczenia. Jest przeto sprawc? dzia?ań, a zarazem autorem znaczeń. Suma tych znaczeń sk?ada si? poniek?d na ca?okszta?t ?mowy cia?a”, któr? decyduj? si? rozmawia? ze sob? oblubieńcy jako szafarze sakramentu ma??eństwa. Znak, który ustanawiaj? poprzez s?owa przysi?gi ma??eńskiej, nie jest znakiem dora?nym i przej?ciowym — jest znakiem trwa?ym i perspektywicznym (?a? do ?mierci”). W tej perspektywie maj? wype?ni? ów znak wielorak? tre?ci? wspólnoty ma??eńskiej i rodzinnej komunii osób — w?ród tego równie? t? tre?ci?, jaka wyrasta z odczytywanej stale w prawdzie ?mowy cia?a”. W taki sposób ?prawda”, istotna dla znaku, pozostanie organicznie zwi?zana z etosem ma??eńskiego post?powania. W t? prawd? znaku, a tak?e w etos ma??eńskiego post?powania, w??cza si? perspektywicznie rodzicielskie znaczenie cia?a — a wi?c ojcostwo i macierzyństwo, jak o tym by?a ju? mowa uprzednio. Na pytanie: ?Czy chcecie przyj?? i po chrze?cijańsku wychowa? potomstwo, którym Bóg was obdarzy?” — m??czyzna i kobieta odpowiadaj?: ?Chcemy”.

Dalsze zg??bienie tego tematu odk?adamy do nast?pnych spotkań.

(19.1.1983)