Teologia cia?a: 98. Ma??e¨½stwo w integralnym dziedzictwie Przymierza
1 W poprzednim rozwa?aniu starali?my si? ¡ª w ?wietle Listu do Efezjan ¡ª g??biej zrozumie? sakramentalny ?pocz?tek¡± cz?owieka i ma??e¨½stwa w stanie pierwotnej sprawiedliwo?ci (niewinno?ci).
Wiadomo jednak, i? dziedzictwo ?aski zosta?o wyparte z serca ludzkiego wraz ze z?amaniem pierwszego przymierza ze Stwórc?. Zamiast dziedzictwa pierwotnej ?aski perspektywa rodzenia (prokreacji) zosta?a obci??ona dziedzictwem pierworodnego grzechu. Mo?na powiedzie?, ?e ma??e¨½stwo jako najpierwotniejszy sakrament zosta?o pozbawione tej nadprzyrodzonej skuteczno?ci, jak? w momencie ustanowienia czerpa?o z ca?ego sakramentu stworzenia. A jednak równie? w tym stanie: w stanie dziedzicznej grzeszno?ci cz?owieka ¡ª ma??e¨½stwo nie przesta?o by? figur? owego sakramentu, o którym czytamy w Li?cie do Efezjan (5,21-33), i który autor tego listu nie waha si? nazwa? ?wielk? tajemnic?¡±. Czy nie mo?emy wnioskowa?, ?e pozosta?o ono t? p?aszczyzn? urzeczywistnienia si? odwiecznych zamierze¨½ Boga, na której ?sakrament stworzenia¡± przybli?y? ludzi i przygotowa? ich do ?sakramentu odkupienia¡±, na której wprowadzi? ich w wymiar dzie?a odkupienia? Analiza Listu do Efezjan, a w szczególno?ci klasycznego tekstu 5,21-33, zdaje si? przemawia? za takim wnioskiem.
2 Kiedy autor Listu do Efezjan w wierszu 31 powo?uje si? na s?owa ustanowienia ma??e¨½stwa z Ksi?gi Rodzaju (2,24): ?Dlatego to m??czyzna opuszcza ojca swego i matk? swoj? i ??czy si? ze sw? ?on? tak ?ci?le, ?e staj? si? jednym cia?em¡±, a zaraz potem stwierdza: ?tajemnica to wielka, a ja mówi?: w odniesieniu do Chrystusa i do Ko?cio?a¡± (Ef 5,32) ¡ª zdaje si? wskazywa? nie tylko na to?samo?? tajemnicy ukrytej odwiecznie w Bogu, ale tak?e na t? ci?g?o?? urzeczywistniania si? jej, jaka zachodzi pomi?dzy sakramentem najpierwotniejszym zwi?zanym z nadprzyrodzonym obdarowaniem cz?owieka w samym stworzeniu, a tym ponownym obdarowaniem, kiedy ?Chrystus umi?owa? Ko?ció? i wyda? za niego samego siebie, aby go u?wi?ci?¡± (Ef 5,25-26) ¡ª obdarowaniem, które mo?na w ca?o?ci okre?li? jako ?sakrament odkupienia¡±. W owym odkupie¨½czym wydaniu samego siebie ?za¡± Ko?ció? zawiera si? równocze?nie, wedle my?li Paw?owej, oddanie si? Chrystusa Ko?cio?owi na podobie¨½stwo stosunku oblubie¨½czego, który ??czy m??a i ?on? w ma??e¨½stwo. W ten sposób sakrament odkupienia przyobleka si? poniek?d w figur? i kszta?t najpierwotniejszy sakramentu. Ma??e¨½stwu pierwszego m??a i pierwszej ?ony jako znakowi nadprzyrodzonego obdarowania cz?owieka w sakramencie stworzenia, odpowiada ma??e¨½stwo ¡ª lub przynajmniej analogia ma??e¨½stwa ¡ª Chrystusa i Ko?cio?a jako podstawowy ?wielki¡± znak nadprzyrodzonego obdarowania cz?owieka w sakramencie odkupienia ¡ª obdarowania, w którym odnawia si? w sposób definitywny Przymierze ?aski wybrania, naruszone na ?pocz?tku¡± przez grzech.
3 Obraz z Listu do Efezjan (5,21-33) zdaje si? mówi? przede wszystkim o sakramencie odkupienia jako o definitywnym urzeczywistnieniu tajemnicy ukrytej odwiecznie w Bogu. To w?a?nie w tym mysterium magnum urzeczywistnia si? ostatecznie wszystko to, o czym mówi ten?e sam List do Efezjan w pierwszym rozdziale. Mówi bowiem ¡ª jak pami?tamy ¡ª nie tylko: ?w Nim [tzn. w Chrystusie] [¡] wybra? nas [Bóg] przed za?o?eniem ?wiata, aby?my byli ?wi?ci i nieskalani przed Jego obliczem¡± (Ef 1,4), ale mówi tak?e: ?w Nim [tj. w Chrystusie] mamy odkupienie przez Jego krew ¡ª odpuszczenie wyst?pków, wed?ug bogactwa Jego ?aski. Szczodrze j? na nas wyla?¡± (Ef 1,7-8). Owo nowe nadprzyrodzone obdarowanie cz?owieka w sakramencie odkupienia jest te? nowym urzeczywistnieniem tajemnicy odwiecznie ukrytej w Bogu ¡ª nowym w stosunku do sakramentu stworzenia. W tym momencie jest ono poniek?d ?nowym stworzeniem¡±. Od sakramentu stworzenia ró?ni si? wszak?e tym, ?e zwi?zane ze stworzeniem cz?owieka pierwotne obdarowanie nadprzyrodzone konstytuowa?o tego cz?owieka ?od pocz?tku¡± przez ?ask? w stanie pierwotnej niewinno?ci i sprawiedliwo?ci ¡ª natomiast nowe obdarowanie w sakramencie odkupienia przynosi mu przede wszystkim ?odpuszczenie grzechów¡±. Jednak?e równie? na tej drodze mo?e ?zaobfitowa? ?aska¡±, jak gdzie indziej wyra?a si? ?w. Pawe?: ?Gdzie jednak wzmóg? si? grzech, tam jeszcze obficiej rozla?a si? ?aska¡± (Rz 5,20).
4 Sakrament odkupienia ¡ª owoc mi?o?ci odkupie¨½czej Chrystusa ¡ª staje si? na podstawie Jego oblubie¨½czej mi?o?ci do Ko?cio?a trwa?ym wymiarem ?ycia tego? Ko?cio?a, wymiarem podstawowym i ?yciodajnym. Jest to mysterium magnum Chrystusa i Ko?cio?a: odwieczna tajemnica urzeczywistniona przez Chrystusa, który ?wyda? siebie samego za Ko?ció?¡± (Ef 5,25) ¡ª i stale si? urzeczywistniaj?ca w Ko?ciele, dlatego, ?e ?Chrystus umi?owa? Ko?ció?¡± (tam?e), wi???c si? z nim mi?o?ci? nierozerwaln? ¡ª tak?, jak? ??cz? si? ma??onkowie ¡ª m?? z ?on? w ma??e¨½stwie. W ten sposób Ko?ció? ?yje z sakramentu odkupienia i ¡ª od swej strony ¡ª dope?nia ten sakrament, podobnie jak moc? mi?o?ci oblubie¨½czej ?ona dope?nia swego ma??onka, co w jaki? sposób zosta?o ju? uwydatnione ?na pocz?tku¡±, kiedy w pierwszej kobiecie pierwszy m??czyzna znalaz? ?pomoc sobie podobn?¡± (por. Rdz 2,20). A jakkolwiek analogia z Listu do Efezjan tego nie dopowiada, mo?emy doda?, ?e Ko?ció? zespolony z Chrystusem, podobnie jak ?ona ze swym ma??onkiem, czerpie te? z sakramentu odkupienia ca?? swoj? duchow? p?odno?? i swoje duchowe macierzy¨½stwo. ?wiadcz? o tym w jaki? sposób s?owa ?w. Piotra: ?Jeste?cie bowiem ponownie do ?ycia powo?ani nie z gin?cego nasienia, ale z niezniszczalnego, dzi?ki s?owu Boga, które jest ?ywe i trwa¡± (1 P 1,23). W ten sposób tajemnica ukryta odwiecznie w Bogu, która na ?pocz?tku¡±, w sakramencie stworzenia, sta?a si? rzeczywisto?ci? widzialn? poprzez jedno?? pierwszego m??czyzny i kobiety skierowan? ku ma??e¨½stwu ¡ª staje si? w sakramencie odkupienia rzeczywisto?ci? widzialn? w nierozerwalnym zjednoczeniu Chrystusa i Ko?cio?a, które autor Listu do Efezjan przedstawia jako oblubie¨½cze zjednoczenie ma??onków: m??a i ?ony.
5 Sacramentum magnum (w tek?cie greckim: to mystérion toúto mega estín) z Listu do Efezjan mówi o nowym i zarazem definitywnym ¡ª z punktu widzenia ziemskiej historii zbawienia ¡ª urzeczywistnieniu tajemnicy ukrytej odwiecznie w Bogu. Mówi tak?e o jej ?uwidzialnianiu¡±: o widzialno?ci Niewidzialnego. Widzialno?? ta nie sprawia, ?e tajemnica przestaje by? tajemnic?. Odnosi?o si? to do ma??e¨½stwa ustanowionego na ?pocz?tku¡± w stanie niewinno?ci pierwotnej, w kontek?cie sakramentu stworzenia. Odnosi si? to równie? do zjednoczenia Chrystusa z Ko?cio?em jako ?tajemnicy wielkiej¡± sakramentu odkupienia. Widzialno?? Niewidzialnego nie oznacza ¡ª je?li tak mo?na si? wyrazi? ¡ª ca?kowitej przejrzysto?ci tajemnicy. Pozostaje ona jako przedmiot wiary os?oni?ta tak?e i tym, w czym w?a?nie si? wyra?a i urzeczywistnia. Widzialno?? Niewidzialnego nale?y wi?c do porz?dku znaku ¡ª a ?znak¡± tylko wskazuje na rzeczywisto?? tajemnicy, lecz jej nie ?ods?ania¡±. Tak jak znakiem odwiecznej tajemnicy by? ?pierwszy Adam¡± ¡ª cz?owiek: m??czyzna i kobieta, stworzony w stanie pierwotnej niewinno?ci i powo?any w tym stanie do jedno?ci ma??e¨½skiej (w tym znaczeniu mówimy o sakramencie stworzenia) ¡ª tak te? ostatecznym znakiem tej samej odwiecznej tajemnicy jest ?drugi Adam¡±: Chrystus ¡ª poprzez sakrament odkupienia zjednoczony z Ko?cio?em w?z?em nierozerwalnym na podobie¨½stwo nierozerwalnego przymierza ma??onków. Tak wi?c ¡ª skoro mówimy o urzeczywistnianiu si? odwiecznej tajemnicy, mówimy zarazem o tym, ?e staje si? ona widzialna widzialno?ci? znaku. I dlatego te? mówimy o sakramentalno?ci ¡ª poniek?d w odniesieniu do ca?ego dzie?a stworzenia i odkupienia, a tym bardziej w odniesieniu do ma??e¨½stwa ustanowionego w kontek?cie sakramentu stworzenia, jak te? w odniesieniu do Ko?cio?a jako Oblubienicy Chrystusa, obdarowanej w ma??e¨½skim jakby z Nim przymierzu ca?ym dziedzictwem sakramentu odkupienia.
(13.10.1982)
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.
