杏MAP导航

1 W poprzednim rozwa?aniu (ubieg?ej ?rody) poda?em tekst pi?tego rozdzia?u Listu do Efezjan (w. 21-33).

Wypada teraz, po wst?pnym spojrzeniu na ów ?klasyczny” tekst, przyjrze? si?, jak ten fragment — tak wa?ny zarówno dla tajemnicy Ko?cio?a, jak i dla sakramentalno?ci ma??eństwa — jest osadzony w bezpo?rednim kontek?cie ca?ego Listu do Efezjan.

Przyjmuj?c do wiadomo?ci szereg kwestii dyskutowanych po?ród biblistów odno?nie do adresatów, autorstwa, a tak?e daty powstania, wypada stwierdzi?, ?e List do Efezjan posiada bardzo znamienn? struktur? tre?ciow?. Autor przedstawia w nim od pocz?tku odwieczny Bo?y plan zbawienia cz?owieka w Jezusie Chrystusie.

?Bóg i Ojciec Pana naszego […] z mi?o?ci przeznaczy? nas dla siebie jako przybranych synów przez Jezusa Chrystusa, wed?ug postanowienia swej woli, ku chwale majestatu swej ?aski, któr? obdarzy? nas w Umi?owanym. W Nim mamy odkupienie przez Jego krew — odpuszczenie wyst?pków, wed?ug bogactwa Jego ?aski […] dla dokonania pe?ni czasów, aby wszystko na nowo zjednoczy? w Chrystusie jako G?owie” (Ef 1,3-7.10).

Przedstawiwszy w s?owach pe?nych dzi?kczynienia ten plan, który odwiecznie jest w Bogu, a zarazem ju? si? urzeczywistnia w ?yciu ludzko?ci, autor Listu do Efezjan modli si? równocze?nie o to, a?eby ludzie (a bezpo?rednio adresaci listu) poznali Chrystusa jako G?ow?: ?Jego samego ustanowi? nade wszystko G?ow? dla Ko?cio?a, który jest Jego Cia?em, Pe?ni? Tego, który nape?nia wszystko wszelkimi sposobami” (Ef 1,22-23). Grzeszna ludzko?? jest powo?ana do nowego ?ycia w Chrystusie, w którym poganie i ?ydzi maj? zjednoczy? si? w jedn? ?wi?tyni? (por. Ef 2,11-21). Aposto? jest g?osicielem misterium Chrystusa w?ród pogan, do których zwraca si? przede wszystkim w swoim li?cie, ?zginaj?c swoje kolana przed Ojcem” i prosz?c, aby sprawi? w nich ?przez Ducha swego wzmocnienie si?y wewn?trznego cz?owieka” (por. Ef 3,14.16).

2 Po tym — jak?e g??bokim i sugestywnym — ods?oni?ciu misterium Chrystusa w Ko?ciele, autor przechodzi w drugiej cz??ci listu do bardziej szczegó?owych wskazań, które maj? na celu okre?li? ?ycie chrze?cijańskie jako powo?anie p?yn?ce z przedstawionego uprzednio planu Bo?ego — czyli misterium Chrystusa w Ko?ciele. Tutaj te? dotyka autor ró?nych spraw, zawsze wa?nych dla ?ycia chrze?cijańskiego. Wzywa do zachowania jedno?ci, podkre?laj?c równocze?nie, ?e jedno?? ta buduje si? na wielo?ci i rozmaito?ci darów Chrystusowych. Ka?demu przys?uguje inny dar, ale wszyscy musz? by? jako chrze?cijanie nowym cz?owiekiem, ?stworzonym wed?ug Boga, w sprawiedliwo?ci i prawdziwej ?wi?to?ci” (por. Ef 4,24). Z tym ??czy si? kategoryczne wezwanie do przezwyci??ania wad i zdobywania cnót odpowiadaj?cych temu powo?aniu, jakie wszyscy otrzymali w Chrystusie (por. Ef 4,25-32). Autor pisze: ?B?d?cie wi?c na?ladowcami Boga jako dzieci umi?owane i post?pujcie drog? mi?o?ci, bo i Chrystus was umi?owa? i samego siebie wyda? za nas w ofierze” (Ef 5,1-2).

3 W obr?bie pi?tego rozdzia?u listu wezwania te staj? si? jeszcze bardziej szczegó?owe. Autor surowo wyst?puje przeciw nadu?yciom pogańskim — pisze: ?Niegdy? bowiem byli?cie ciemno?ci?, lecz teraz jeste?cie ?wiat?o?ci? w Panu: post?pujcie jak dzieci ?wiat?o?ci” (Ef 5,8). ?Nie b?d?cie przeto nierozs?dni, lecz usi?ujcie zrozumie?, co jest wol? Pana”. I dalej: ?A nie upijajcie si? winem, […] ale nape?niajcie si? Duchem, przemawiaj?c do siebie wzajemnie w psalmach i hymnach, i pie?niach pe?nych ducha, ?piewaj?c i wys?awiaj?c Pana w waszych sercach” (Ef 5,17-19). Autor listu stara si? zobrazowa? w tych s?owach, jaki powinien by? klimat ?ycia duchowego ka?dej chrze?cijańskiej wspólnoty. W tym miejscu przechodzi do wspólnoty domowej, czyli do rodziny. Pisze: ?Dzi?kujcie zawsze za wszystko Bogu Ojcu w imi? Pana naszego Jezusa Chrystusa! B?d?cie sobie wzajemnie poddani w boja?ni Chrystusowej!” (Ef 5,20-21). I oto wchodzimy w ten w?a?nie fragment listu, który ma by? tematem naszej szczególnej analizy. Stwierdzimy bez trudno?ci, ?e zasadnicza tre?? owego ?klasycznego” tekstu wy?ania si? na drodze spotkania dwóch g?ównych my?li przewodnich ca?ego Listu do Efezjan: pierwszej — o tajemnicy (mysterium) Chrystusa, która jako odwieczny Bo?y plan zbawienia cz?owieka urzeczywistnia si? w Ko?ciele, i drugiej — o powo?aniu chrze?cijańskim jako formie ?ycia poszczególnych wyznawców i wspólnot, odpowiadaj?cej tajemnicy (mysterium) Chrystusa, czyli Bo?emu planowi zbawienia cz?owieka.

4 W najbli?szym kontek?cie autor listu stara si? wskaza?, jak poj?te w ten sposób powo?anie chrze?cijańskie ma si? urzeczywistnia? i uwidacznia? w stosunkach pomi?dzy wszystkimi cz?onkami jednej rodziny — a wi?c nie tylko pomi?dzy m??em i ?on? (co wchodzi w ?cis?e ramy wybranego przez nas tekstu Ef 5,21-33), ale tak?e pomi?dzy rodzicami a dzie?mi. Pisze: ?Dzieci, b?d?cie pos?uszne w Panu waszym rodzicom, bo to jest sprawiedliwe. Czcij ojca twego i matk? — jest to pierwsze przykazanie z obietnic? — aby ci by?o dobrze i aby? by? d?ugowieczny na ziemi. A [wy], ojcowie, nie pobudzajcie do gniewu waszych dzieci, lecz wychowujcie je stosuj?c karcenie i napominanie Pańskie” (Ef 6,1-4). W dalszym ci?gu mowa jest o obowi?zkach s?ug w stosunku do panów i wzajemnie: panów w stosunku do s?ug, czyli niewolników (por. Ef 6,5-9), co tak?e nale?y zaliczy? do wskazań dla szeroko poj?tej rodziny. Stanowili j? nie tylko rodzice i dzieci (wedle nast?pstwa pokoleń), ale przynale?eli do niej — w szerszym znaczeniu — tak?e i s?udzy obojga p?ci: niewolnicy i niewolnice.

5 Tak wi?c tekst z Listu do Efezjan, który wypada nam uczyni? przedmiotem najbardziej szczegó?owej analizy, znajduje si? w bezpo?rednim kontek?cie pouczenia o obowi?zkach moralnych spo?eczno?ci rodzinnej (tzw. Haustafeln, czyli tabele norm domowych, wedle okre?lenia Lutra). Podobne pouczenia znajdujemy te? w innych listach (np. Kol 3,18 – 4,1 i 1 P 2,13 – 3,7). Co wi?cej — ów najbli?szy kontekst samego Listu do Efezjan wchodzi w analizowany przez nas fragment, o ile sam nasz ?klasyczny” tekst mówi równie? o obowi?zkach wzajemnych m??ów i ?on. Nale?y jednak zauwa?y?, ?e sam z siebie ów tekst Ef 5,21-33 koncentruje si? wy??cznie na ma??onkach i ma??eństwie. To, co dotyczy rodziny w znaczeniu ?cis?ym i szerszym, znajduje si? ju? w kontek?cie. Zanim przejdziemy do ?cis?ej analizy samego tekstu, wypada jeszcze doda?, ?e ca?y list kończy si? (w rozdziale szóstym) wspania?? zach?t? do walki duchowej (6,10-20), wraz z krótkimi zaleceniami (6,21-22) oraz b?ogos?awieństwem (6,23-24). Owo wezwanie do walki duchowej zdaje si? by? logicznie ugruntowane w wywodach ca?ego listu. Jest to jakby wyraziste zamkni?cie g?ównych jego my?li przewodnich.

Maj?c przed oczyma tak? struktur? tre?ciow? ca?ego Listu do Efezjan, postaramy si? w najbli?szej analizie wyja?ni?, co znacz? s?owa: ?B?d?cie sobie wzajemnie poddani w boja?ni Chrystusowej” (5,21), skierowane do m??ów i ?on.

(4.8.1982)