杏MAP导航

1 Podczas spotkania przed kilkoma tygodniami skupili?my nasz? uwag? na tym fragmencie 1 Listu do Koryntian, w którym ?w. Pawe? nazywa cia?o ludzkie ??wi?tyni? Ducha ?wi?tego”. Pisze: ?Czy? nie wiecie, ?e cia?o wasze jest ?wi?tyni? Ducha ?wi?tego, który w was jest, a którego macie od Boga, i ?e ju? nie nale?ycie do samych siebie? Za [wielk?] bowiem cen? zostali?cie nabyci” (1 Kor 6,19-20); ?Czy? nie wiecie, ?e cia?a wasze s? cz?onkami Chrystusa?” (1 Kor 6,15). Aposto? wskazuje na tajemnic? ?odkupienia cia?a” dokonan? przez Chrystusa jako ?ród?o szczególnej powinno?ci moralnej, które zobowi?zuje chrze?cijan do czysto?ci, do tego, co w innym miejscu ten?e sam Pawe? okre?la jako powinno?? utrzymania cia?a ?w ?wi?to?ci i we czci” (1 Tes 4,4).

2 Nie ods?oniliby?my jednak?e do końca bogactwa my?li zawartej w tekstach Paw?owych, gdyby?my nie dostrzegli, ?e tajemnica odkupienia owocuje w cz?owieku równocze?nie na sposób charyzmatyczny. Duch ?wi?ty, który — wedle s?ów Aposto?a — obiera cia?o ludzkie na swoj? ??wi?tyni?”, przebywa w nim, dzia?aj?c przez swoje duchowe dary. W?ród tych darów, znanych teologii jako siedem darów Ducha ?wi?tego (por. Iz 11,2 wed?ug Septuaginty i Wulgaty), szczególnie bliski cnocie czysto?ci wydaje si? dar ?czci” (eusébeia, donum pietatis). Je?li czysto?? dysponuje cz?owieka do ?utrzymania cia?a w ?wi?to?ci i we czci”, jak czytamy w 1 Li?cie do Tesaloniczan (4,4), to owa cze??, która jest darem Ducha ?wi?tego, zdaje si? szczególnie s?u?y? czysto?ci, uwra?liwiaj?c ludzki podmiot na ow? godno??, jaka cia?u ludzkiemu jest w?a?ciwa na mocy tajemnicy stworzenia i odkupienia. Poprzez dar czci Paw?owe s?owa: ?Czy? nie wiecie, ?e cia?o wasze jest ?wi?tyni? Ducha ?wi?tego, który w was jest […], i ?e ju? nie nale?ycie do samych siebie?”, nabieraj? wymowy do?wiadczalnej i staj? si? ?yw? i prze?ywan? prawd? czynów. Otwieraj? te? one najpe?niejszy dost?p do do?wiadczenia oblubieńczego sensu cia?a oraz zwi?zanej z nim wolno?ci daru, w której ods?ania si? g??bokie oblicze czysto?ci oraz jej organiczny zwi?zek z mi?o?ci?.

3 Chocia? utrzymanie cia?a ?w ?wi?to?ci i we czci” kszta?tuje si? na drodze powstrzymania ?po??dliwej nami?tno?ci” — i droga taka jest nieodzowna — to przecie? owocuje ono zawsze w g??bszym do?wiadczeniu tej mi?o?ci, która w ca?? istot? cz?owieka, a wi?c tak?e w jego cia?o, wpisana jest ?od pocz?tku” wedle obrazu i podobieństwa samego Boga. Dlatego te? ?w. Pawe? kończy swój wywód z 1 Listu do Koryntian (6,13-20) znamiennym wezwaniem: ?Chwalcie wi?c Boga w waszym ciele!” Czysto?? jako cnota, czyli umiej?tno?? ?utrzymania cia?a ludzkiego w ?wi?to?ci i we czci”, sprzymierzona z darem czci jako owocem zamieszkania Ducha ?wi?tego w ??wi?tyni” cia?a, sprawia tak? pe?ni? jego godno?ci we wzajemnym odniesieniu ludzi, w której uwielbiony jest sam Bóg. Czysto?? jest chwa?? cia?a ludzkiego przed Bogiem. Jest chwa?? Boga w tym ciele cz?owieka, przez które ujawnia si? jego m?sko?? i kobieco??. Z niej te? p?ynie owo szczególne pi?kno, które przenika w ka?d? sfer? wzajemnego obcowania ludzi, pozwalaj?c wyrazi? w tym prostot? i g??bi?, serdeczno?? i niepowtarzalny autentyzm osobowego zawierzenia. Mo?e znajdzie si? jeszcze pó?niej sposobno??, a?eby szerzej wypowiedzie? si? na ten temat. Zwi?zek czysto?ci z mi?o?ci? — a tak?e zwi?zek tej?e czysto?ci w mi?o?ci z tym darem Ducha ?wi?tego, którym jest dar czci — to ma?o znany w?tek teologii cia?a, a równocze?nie w?tek, który zas?uguje na szczególne pog??bienie. B?dzie to mo?na uczyni? jeszcze w ramach analiz dotycz?cych sakramentalno?ci ma??eństwa.

4 A teraz jeszcze kilka s?ów nawi?zania do Starego Testamentu. Paw?owa nauka o czysto?ci jako ??yciu wed?ug Ducha”, zdaje si? wykazywa? pewn? ci?g?o?? w stosunku do Ksi?g ?m?dro?ciowych” Starego Testamentu. Spotykamy si? w nich z tak? na przyk?ad pro?b? o czysto?? w my?lach, s?owach i uczynkach: ?Panie, Ojcze i Bo?e mego ?ycia […]. Niech nie panuj? nade mn? ??dze zmys?owe i grzechy cielesne, nie wydawaj mnie bezwstydnej nami?tno?ci” (Syr 23,4-6). Czysto?? bowiem jest warunkiem znajdowania m?dro?ci i post?powania w niej, jak czytamy w tej?e samej Ksi?dze: ?Skierowa?em ku niej (tj. ku m?dro?ci) moj? dusz? i znalaz?em j? dzi?ki czysto?ci” (Syr 51,20). Oprócz tego mo?na by tak?e w jaki? sposób wzi?? pod uwag? znany z liturgii tekst Ksi?gi M?dro?ci (8,21) w brzmieniu Wulgaty: Scivi quoniam aliter non possum esse continens, nisi Deus det; et hoc ipsum erat sapientiae, scire, cuius esset hoc donum2.

Wedle powy?szego uj?cia, nie tyle czysto?? jest warunkiem m?dro?ci, ile m?dro?? by?aby warunkiem czysto?ci jako szczególnego daru Boga. Zdaje si?, ?e ju? w powy?szych tekstach m?dro?ciowych zarysowuje si? owo podwójne znaczenie czysto?ci: jako cnoty i jako daru. Cnota s?u?y m?dro?ci, a m?dro?? dysponuje do przyj?cia daru, który pochodzi od Boga. Dar ten umacnia cnot? i pozwala radowa? si? w m?dro?ci owocami czystego ?ycia i post?powania.

5 O ile Chrystus w swym b?ogos?awieństwie z Kazania na Górze, odnosz?cym si? do ludzi ?czystego serca”, uwydatnia ?ogl?danie Boga” — owoc czysto?ci w perspektywie eschatologicznej — to Pawe? widzi jej promieniowanie w wymiarach doczesno?ci, gdy pisze: ?Dla czystych wszystko jest czyste, dla skalanych za? i niewiernych nie ma nic czystego, lecz duch ich i sumienie s? zbrukane. Twierdz?, ?e znaj? Boga, uczynkami za? temu przecz?” (Tt 1,15 nn.). Te s?owa mog? si? równie? odnosi? do czysto?ci w znaczeniu ogólnym i rodzajowym, jako do charakterystyki wszelkiego dobra moralnego. Dla Paw?owego rozumienia czysto?ci w znaczeniu, o jakim mowa w 1 Li?cie do Tesaloniczan (4,3-5) oraz w 1 Li?cie do Koryntian (6,13-20) — w znaczeniu ??ycia wed?ug Ducha” — podstawow? wydaje si?, jak wida? z ca?o?ci powy?szych rozwa?ań, antropologia nowych narodzin z Ducha ?wi?tego (por. tak?e J 3,5 nn.). Wyrasta ona swoimi korzeniami z rzeczywisto?ci Chrystusowego odkupienia cia?a, którego definitywnym wyrazem jest zmartwychwstanie. Istniej? te? g??bokie racje, a?eby ca?? tematyk? czysto?ci wi?za? z tymi s?owami Ewangelii, w których Chrystus odwo?uje si? do zmartwychwstania (co ma stanowi? przedmiot dalszego etapu naszych rozwa?ań). Tu jednak zwi?zali?my j? przede wszystkim z etosem odkupienia cia?a.

6 Odziedziczony z tradycji Starego Testamentu sposób rozumienia i przedstawiania czysto?ci, znamienny dla Ksi?g ?m?dro?ciowych”, stanowi? z pewno?ci? dalsze, niemniej realne przygotowanie do Paw?owej nauki o czysto?ci jako ??yciu wed?ug Ducha”. Z pewno?ci? te? u?atwia? on wielu s?uchaczom Kazania na Górze zrozumienie tych s?ów Chrystusa, w których, w wyk?adzie przykazania ?Nie cudzo?ó?”, odwo?a? si? on do ?serca” ludzkiego. Ca?okszta?t naszych rozwa?ań móg? w ten sposób ukaza?, w pewnej przynajmniej mierze, jakim bogactwem i g??bi? odznacza si? nauka o czysto?ci w samych swoich biblijnych i ewangelicznych ?ród?ach.

(18.3.1981)