杏MAP导航

VATICAN NEWS

Nota Dykasterii Nauki Wiary opublikowana w sobot? 3 lutego nosi tytu? ?Gestis verbisque”. Tekst, omówiony przez niedawne zgromadzenie plenarne dykasterii i zatwierdzony przez Papie?a Franciszka, podkre?la, ?e formu?y i elementy materialne, ustanowione w zasadniczym obrz?dzie sakramentu, nie mog? by? dowolnie zmieniane w imi? kreatywno?ci. Takie post?powanie sprawia w rzeczywisto?ci, ?e sam sakrament jest niewa?ny, a wi?c nigdy nie zaistnia?.

Prezentacja kard. Fernándeza

Prezentuj?c dokument, kardyna? Victor Fernández, prefekt dykasterii, wyja?nia jego genez?, a mianowicie ?mno?enie si? przypadków, gdy zasz?a konieczno?? stwierdzenia niewa?no?ci sprawowanych sakramentów”, ze zmianami, co ?doprowadzi?o z kolei do konieczno?ci odnajdywania osób, których to dotyczy?o, w celu powtórzenia obrz?du chrztu lub bierzmowania, a znaczna liczba wiernych s?usznie wyrazi?a swoje oburzenie”. Jako przyk?ad podano zmian? formu?y chrztu, np. ?Ja ciebie chrzcz? w imi? Stwórcy...” oraz ?W imi? taty i mamy... my ciebie chrzcimy”. Okoliczno?ci te dotyczy?y równie? pewnych kap?anów, którzy, ?b?d?c ochrzczonymi przy u?yciu formu? tego typu, odkryli z bólem niewa?no?? swoich ?wi?ceń oraz sakramentów sprawowanych do tej pory”. Kardyna? wyja?nia, ?e ?podczas gdy w innych obszarach duszpasterskiego dzia?ania Ko?cio?a jest du?o miejsca na kreatywno??”, to w obszarze sprawowania sakramentów taka kreatywno?? ?przekszta?ca si? raczej w 'pragnienie o charakterze manipulacji'”. Na zakończenie kard. Fernández przypomina, ?e ?od nas, szafarzy, wymaga si? si?y do przezwyci??enia pokusy czucia si? w?a?cicielami Ko?cio?a” oraz ?e ?wierni maj? z kolei prawo do przyjmowania sakramentów w taki sposób, w jaki rozporz?dza nimi Ko?ció?”.

Pierwszeństwo Bo?ego dzia?ania

?W ?ci?le powi?zanych wydarzeniach i s?owach – czytamy w nocie doktrynalnej – Bóg objawia i wype?nia swój plan zbawienia wobec ka?dego m??czyzny i ka?dej kobiety”. Niestety, ?nale?y zauwa?y?, ?e celebracje liturgiczne, zw?aszcza sakramentów, nie zawsze odbywaj? si? w pe?nej wierno?ci obrz?dom przepisanym przez Ko?ció?”. Dokument przypomina, ?e ?Ko?ció?, od swoich pocz?tków, w szczególny sposób piel?gnowa? ?ród?a, z których czerpie ?yciodajn? moc dla swojego istnienia i ?wiadectwa: S?owo Bo?e, po?wiadczone przez Pismo ?wi?te i Tradycj?, oraz sakramenty, sprawowane w liturgii, poprzez które jest nieustannie prowadzony do tajemnicy Paschy Chrystusa”. Z tego powodu wypowiedzi Magisterium w materii sakramentalnej ?zawsze by?y motywowane podstawow? trosk? o wierno?? celebrowanemu misterium. Ko?ció? ma bowiem obowi?zek zapewni? pierwszeństwo Bo?ego dzia?ania oraz chroni? jedno?? Cia?a Chrystusa w tych czynno?ciach, które nie maj? sobie równych, poniewa? s? ?wi?te par excellence ze skuteczno?ci? gwarantowan? przez kap?ańskie dzia?anie Chrystusa”. Ko?ció? jest równie? ??wiadomy, ?e udzielanie ?aski Bo?ej nie oznacza przyw?aszczania jej sobie, ale oznacza stawanie si? narz?dziem Ducha ?wi?tego w przekazywaniu daru Chrystusa Paschalnego. Wie w szczególno?ci, ?e jego potestas w odniesieniu do sakramentów zatrzymuje si? w obliczu ich istoty” oraz ?e ?w gestach sakramentalnych musi strzec zbawczych gestów, które powierzy? mu Jezus”.

Materia i forma

Nota wyja?nia nast?pnie, ?e ?materia sakramentu polega na ludzkim dzia?aniu, poprzez które dzia?a Chrystus. Jest w niej obecny czasem element materialny (woda, chleb, wino, olej), a czasem gest o szczególnej wymowie (znak krzy?a, na?o?enie r?k, zanurzenie, polanie, wyra?enie zgody, namaszczenie)”. Chodzi o wymiar cielesny, ?nieodzowny, poniewa? zakorzenia sakrament nie tylko w ludzkiej historii, ale tak?e, w g??bszym wymiarze, w symbolicznym porz?dku Stworzenia, i ??czy go z tajemnic? Wcielenia S?owa oraz dokonanego przez Nie Odkupienia”. Je?li chodzi o form? sakramentu, to ?jest ona ustanowiona przez s?owo, które nadaje materii znaczenie transcendentne, przekszta?caj?c zwyk?e znaczenie elementu materialnego i czysto ludzkie znaczenie dokonywanej czynno?ci. S?owo to w ró?nym stopniu zawsze czerpie natchnienie z Pisma ?wi?tego, zag??bia swoje korzenie w ?ywej Tradycji Ko?cio?a i zosta?o prawomocnie okre?lone przez Magisterium Ko?cio?a”. Dlatego te? materia i forma ?nigdy nie zale?a?y ani nie mog? zale?e? od woli jednostki lub pojedynczej  wspólnoty”.

Nie mo?na zmienia?

Dokument powtarza, ?e ?w przypadku wszystkich sakramentów, w ka?dym przypadku, zachowanie materii i formy zawsze by?o wymagane dla wa?no?ci celebracji, ze ?wiadomo?ci?, ?e arbitralne zmiany jednego i/lub drugiego (zmiany, których ci??ar i moc uniewa?niaj?c? nale?y ka?dorazowo ustali?)  zagra?aj? skutecznemu udzielaniu ?aski sakramentalnej, z oczywist? szkod? dla wiernych”.  To, co znajduje si? w zatwierdzonych ksi?gach liturgicznych, musi by? wiernie przestrzegane bez ?dodawania, usuwania lub zmieniania czegokolwiek”. Je?li bowiem s?owa lub materia zostan? zmienione, sakrament nie zaistnieje. W zwi?zku z tym, w przypisie 34 dokumentu dokonano istotnego rozró?nienia mi?dzy godziwo?ci? a wa?no?ci?, wyja?niaj?c, ?e ?jakakolwiek zmiana formu?y sakramentu jest zawsze aktem powa?nie niegodziwym”, nawet je?li mowa o czym? minimalnym, nie zmieniaj?cym pierwotnego znaczenia i nie czyni?cym sakramentu niewa?nym. Zmiana elementów istotnych dla sprawowania sakramentu wprowadza równie? ?w?tpliwo?? co do rzeczywistej intencji szafarza, uniewa?niaj?c wa?no?? sprawowanego sakramentu”.

Sztuka celebracji

Liturgia pozwala na ró?norodno??, która chroni Ko?ció? przed ?sztywn? jednolito?ci?”, jak czytamy w Konstytucji soborowej Sacrosanctum Concilium. Ale ta ró?norodno?? i kreatywno??, które sprzyjaj? wi?kszej zrozumia?o?ci obrz?du i aktywnemu uczestnictwu wiernych, nie mog? dotyczy? tego, co jest istotne w sprawowaniu sakramentów. ?Wydaje si? coraz pilniejsze - potwierdza wreszcie Nota - aby dojrzewa?a sztuka celebrowania, która trzymaj?c si? z dala zarówno od sztywnego rubrycyzmu, jak i od pozbawionej regu? fantazji, prowadzi do dyscypliny, której nale?y przestrzega?, w?a?nie po to, aby by? prawdziwymi uczniami”. Tekst zawiera nast?puj?cy cytat z wypowiedzi papie?a Franciszka: 

?Nie chodzi tu o konieczno?? przestrzegania etykiety liturgicznej: chodzi raczej o ‘dyscyplin?’ – w znaczeniu u?ywanym przez Guardiniego – która, je?li jest autentycznie przestrzegana, formuje nas. S? to gesty i s?owa, które wprowadzaj? porz?dek w naszym wewn?trznym ?wiecie, ka??c nam prze?ywa? uczucia, postawy, zachowania. Nie s? one wypowiedzeniem idea?u, który ma nas zainspirowa?, ale s? dzia?aniem, które anga?uje cia?o w jego ca?o?ci, czyli w jego byciu jedno?ci? duszy i cia?a”.

Strzec bogactwa sakramentów

?Przechowujemy skarb w naczyniach glinianych, aby z Boga by?a owa przeogromna moc, a nie z nas” (2 Kor 4, 7). W końcowych wnioskach dokument Dykasterii Nauki Wiary przytacza s?owa ?w. Paw?a jako antytez? u?yt? ?dla podkre?lenia, jak wznios?o?? mocy Bo?ej objawia si? poprzez s?abo?? jego pos?ugi g?oszenia, dobrze opisuje równie? to, co dzieje si? w sakramentach. Ca?y Ko?ció? jest wezwany do strze?enia zawartego w nich bogactwa, aby prymat zbawczego dzia?ania Boga w historii nigdy nie zosta? przes?oni?ty, nawet poprzez kruche po?rednictwo znaków i gestów w?a?ciwych ludzkiej naturze”.