杏MAP导航

Kongregacja Edukacji Katolickiej

(Instytucji Studiów wy?szych)

INSTRUKCJA

Studia prawa kanonicznego w ?wietle reformy procesu ma??eńskiego

Aby wyj?? na przeciw nowym wymogom zawartym w Motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus[1] oraz Mitis et misericors Iesus[2], na temat reformy procesów kanonicznych dotycz?cych spraw o orzeczenie niewa?no?ci ma??eństwa, Kongregacja Edukacji Katolickiej, w zakresie swojej kompetencji dotycz?cej akademickich instytucji studiów ko?cielnych, wydaje niniejsz? Instrukcj? w celu zach?cenia oraz wskazania kierunków dla studiów prawa kanonicznego.

Instrukcja w pierwszym punkcie rozpoczyna si? od spojrzenia na aktualn? sytuacj? instytucji, które zajmuj? si? nauczaniem prawa kanonicznego w Ko?ciele powszechnym, w celu wskazania ?rodków i punktów krytycznych oraz by podkre?li? znaczenie zagwarantowania nale?nego poziomu akademickiego wspomnianych instytucji w s?u?bie Ko?cio?a.

W perspektywie reformy procesów wskazanej przez te Motu propria, drugi punkt okre?la, oprócz funkcji przewidzianych ju? przez normy prawa kanonicznego, nowe funkcje zawarte w tej?e reformie.

W trzecim punkcie s? zaproponowane niektóre mo?liwe kursy kszta?cenia dla ró?nych poziomów kompetencji, konieczne dla wykonywania ró?nych funkcji.

Ostatni punkt Instrukcji zawiera normy kierowane do Wielkich Kanclerzy oraz w?adz akademickich Instytucji prawa kanonicznego, Wydzia?ów Teologii oraz Uniwersytetów Katolickich.

Niniejsza Instrukcja zostaje opublikowana po szerokiej konsultacji oraz po pozytywnym zaopiniowaniu przez Najwy?szy Trybuna? Sygnatury Apostolskiej. 

1. Aktualna sytuacja instytucji prawa kanonicznego

Do instytucji, które zajmuj? si? nauczaniem prawa kanonicznego w Ko?ciele powszechnym nale??: Wydzia?y, Instytuty ad instar Facultatis, Instytuty sui iuris I oraz II cyklu oraz Instytuty agregowane oraz inkorporowane do Wydzia?ów Prawa Kanonicznego, erygowane lub zatwierdzone przez Stolic? Apostolsk?.

Wspomniane instytucje od dawna pe?ni? cenn? s?u?b? Ko?cio?owi[3], odpowiadaj?c na liczne zapotrzebowania, które w ostatnim czasie coraz cz??ciej si? pojawiaj?. Przyjmuj?c konkretne propozycje zawarte w wy?ej wymienionych Motu propria, zosta?a uczyniona pog??biona analiza liczby, jako?ci akademickiej oraz rzeczywistych zdolno?ci wspomnianych instytucji ko?cielnych w celu odpowiedzenia na nowe wyzwania[4].

W tym, co dotyczy ich natury i celu, ko?cielne instytucje akademickie s? zobowi?zane do uaktualnienia swoich statutów, stosuj?c Dekret Novo Codice, oraz przedstawienia je do zatwierdzenia przez Kongregacj? Edukacji Katolickiej, która jest gwarancj? jako?ci oraz uznawania tytu?ów równie? poza obr?bem rzeczywisto?ci ko?cielnej.

Wyk?adowcy stanowi? zasadnicz? struktur? instytucji akademickich. W ostatnich latach odnotowuje si? generalnie zmniejszenie ich ilo?ci, jak równie? wzrost liczby sytuacji, w których wielu z nich nie jest w stanie dalej kontynuowa? rozwoju pracy naukowej, poniewa? s? zaanga?owani do zaj?? na innych wymagaj?cych urz?dach ko?cielnych albo w niezb?dnej dzia?alno?ci maj?cej charakter pomocy zewn?trznej (jak np. w trybuna?ach). W celu pokonania powy?szej trudno?ci oraz zapewnienia obecno?ci wyk?adowców zatrudnionych na pe?ny etat, przymuszeni t? sytuacj? - w ró?nych przypadkach – profesorowie zostali poproszeni, aby przenie?li si? na krótki czas do innych instytutów.

Odno?nie do studentów, zauwa?a si? w ogólno?ci zmniejszenie liczby zapisanych, co w niektórych sytuacjach nie wystarcza do utrzymania odpowiedniej dzia?alno?ci akademickiej. Rosn?ca obecno?? studentów ?wieckich pozostaje elementem niew?tpliwie cennym oraz stymuluj?cym; niemniej jednak, w porównaniu do przesz?o?ci, czynnik ten zwi?ksza z?o?ono?? problemu zorganizowania i zarz?dzania studiami – przede wszystkim z powodu studentów którzy nie ukończyli studiów teologicznych – i z tego powodu, wymaga to g??bszego rozpatrzenia.

Równie? plany studiów (czas trwania, okre?lenie kursów przygotowuj?cych celem spe?nienia kryteriów do podj?cia studiów prawa kanonicznego, jak równie? kursy drugiego stopnia) musz? zosta? ponownie przemy?lane, w szczególno?ci w przypadku studentów, którzy nie maj? odpowiedniego przygotowania filozoficzno-teologicznego. W tym kontek?cie, nale?y tak?e uregulowa? przepisami kursy, które odbywaj? si? poprzez form? nauczania na odleg?o?? (e-learning).

Kongregacja Edukacji Katolickiej towarzyszy oraz wspiera instytucje w ich podstawowym zadaniu zagwarantowania jako?ci studiów prawa kanonicznego, w celu przygotowania przysz?ych wyk?adowców, w wi?kszym zaanga?owaniu w badania naukowe, w trosce o publikacje oraz w promowaniu sympozjów i seminariów otwartych na uczestników z zewn?trz instytucji. Jest bowiem mile widziana bardziej rozwini?ta komunikacja w celu dania mo?liwo?ci innym spoza ?rodowiska, poznania pracy instytucji ko?cielnych oraz wnoszenia do dyskusji kulturowej tematów prawa kanonicznego.

Aby osi?gn?? wymienione cele, jest rzecz? absolutnie konieczn? nale?yte zastosowanie istniej?cych instrumentów prawnych, to znaczy: Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium[5], za??czonych Ordinationes[6] oraz Dekretu Novo Codice[7], w których zosta?y zawarte wymagania w celu zagwarantowania jako?ci nauczania prawa kanonicznego, tak na wydzia?ach oraz w w?a?ciwych instytutach, jak równie? na Wydzia?ach Teologii. Do wskazanych instrumentów prawnych do??czaj? dyspozycje zawarte w niniejszej Instrukcji.

2. Osoby zaanga?owane we wprowadzenie bie??cej reformy prawa procesowego

Nowe dyspozycje zawarte w tych Motu propria wymagaj? zró?nicowanego przygotowania ró?nych osób powo?anych do pracy w s?dach ko?cielnych. Do wykonywania urz?dów ju? przewidzianych przez Kodeks Prawa Kanonicznego, reforma wprowadzona przez papie?a Franciszka wskazuje rzeczywi?cie inne osoby w celu zagwarantowania odpowiedniego dzia?ania s?dów.

Nale?y wymieni? osoby, które bezpo?rednio lub po?rednio s? zaanga?owane w sprawy s?downictwa ko?cielnego, na ró?nych poziomach aktywno?ci powi?zanych z procesami kanonicznymi dotycz?cymi orzekania niewa?no?ci ma??eństwa:

-         biskup, dla którego kan. 378, § 1, n. 5 wymaga «doktoratu lub przynajmniej licencjatu z Pisma ?wi?tego, teologii lub prawa kanonicznego, uzyskanego w instytucie studiów wy?szych, zatwierdzonym przez Stolic? Apostolsk?, lub prawdziwej bieg?o?ci w tych dyscyplinach»[8]. A zatem wykonywanie urz?du s?dziego w processus brevior wymaga od biskupa diecezjalnego rzeczywistej znajomo?ci materialnego prawa ma??eńskiego oraz procesowego: roztropno?? powinna zatroszczy? si? o zagwarantowanie, aby niektórzy uczestnicy processus brevior posiadali stopień akademicki licencjata w prawie kanonicznym;

-         instruktor lub audytor, dla których przewiduje si? zatwierdzenie przez biskupa moderatora, winien wyró?nia? si? znajomo?ci? doktryny, bez wymogu tytu?u akademickiego (zob. kan. 1428, § 2 KPK; kan. 1093, § 2 KKKW);

-         asesor, od którego bie??ca reforma wymaga bieg?o?ci w naukach prawnych lub humanistycznych (zob. kan. 1673, § 4 KPK; kan. 1359, § 4 KKKW);

-         kierownik kancelarii trybuna?u winien by? osob? «o nieposzlakowanej opinii i ponad wszelkim podejrzeniem» (zob. 483, § 2 KPK; kan. 253, § 2 KKKW i art. 63 DC[9]);

-         notariusz (zob. 483, § 2 KPK; kan. 253, § 2 KKKW i art. 63 DC);

-         biegli: dla analizowania spraw z niezdolno?ci psychicznej «maxime curandum est ut periti seligantur qui principiis anthropologiae christianae adhaereant» (art. 205, § 2 DC);

-         adwokaci oraz adwokaci stali, dla ka?dego z nich wymaga si?, aby byli «doctor in iure canonico, vel alioquin vere peritus» (kan. 1483 KPK; zob. kan. 1141 KKKW); nie wyklucza si?, ?e uregulowanie, które okre?la wpis na list? adwokatów w okre?lonym trybunale lub te? tylko dopuszczenie do obrony w konkretnym trybunale b?dzie wymaga?o tytu?u akademickiego doktora lub licencjata w prawie kanonicznym; kan. 1483 KPK oraz kan. 1141 KKKW okre?laj? bowiem jedynie minimum wymagane do pe?nienia zadań adwokata. Moderator trybuna?u, w wypadku braku stopnia akademickiego, winien dok?adnie zweryfikowa? czy adwokat jest w posiadaniu prawdziwej bieg?o?ci s?dowej, któr? normalnie zapewnia jedynie stopień akademicki;

-         doradcy, o których w art. 113, § 1 DC oraz w artyku?ach 2-5 Ratio procedendi do??czonego do Motu proprio, dotycz?cy badania przedprocesowego w przedmiocie skargi o niewa?no?? ma??eństwa. Wed?ug artyku?u 3 RP, badania «winno zosta? powierzone osobom uznanym za odpowiednie przez ordynariusza miejsca, posiadaj?cym kompetencje, nawet nie koniecznie prawno-kanoniczne». Jest wskazane aby, przynajmniej w fazie końcowej takiego badania uczestniczy? rzeczywisty ekspert w kanonicznym prawie ma??eńskim, który b?dzie w stanie okre?li? czy s?, lub nie, powody niewa?no?ci.

Doradcy pe?ni?cy ró?ne zadania w procesach dotycz?cych deklaracji niewa?no?ci ma??eństwa mog? by? w sposób u?yteczny podzieleni na trzy kategorie, wed?ug poprawnego oraz rzeczywistego obrazu grup skupionych na koniecznych i coraz bardziej pog??bionych konsultacjach:

-         proboszczowie oraz inni «posiadaj?cy kompetencje, nawet nie koniecznie prawno-kanoniczne» (art. 3 RP, akapit pierwszy): rozumie si? przez tych doradców tych, którzy maj? wystarczaj?c? okazje do pierwszego kontaktu z osobami potencjalnie zainteresowanymi do zweryfikowania niewa?no?ci swojego ma??eństwa; oni mogliby zosta? okre?leni (okre?lenia maj? niew?tpliwe du?e znaczenie) doradcami pierwszego poziomu;

-         cz?onkowie «struktury sta?ej» (art. 3 RP, akapit drugi): duchowni, osoby konsekrowane lub ?wieccy, zajmuj?cy si? poradnictwem rodzinnym. Ten poziom konsultacji oraz towarzyszenia duszpastersko-psychologicznego ma równie? na celu okre?lenie czy rzeczywi?cie wy?aniaj? si? motywy oraz dowody wystarczaj?ce dla przedstawienia sprawy o niewa?no??, aby nie rozpoczyna? w sposób nieuzasadniony sprawy o niewa?no??; mamy tutaj do czynienia z doradcami drugiego poziomu;

-         adwokaci (art. 4 RP): ta ostatnia faza konsultacji, je?eli jest pozytywna, kończy si? przedstawieniem s?dowi skargi powodowej, w której adwokat pomaga w okre?leniu istotnych elementów oraz dowodowo korzystnych, w zebraniu dowodów ju? dost?pnych, w wys?uchaniu, w zale?no?ci od przypadku, opinii drugiej strony, oraz w przygotowaniu wszystkiego celem przedstawienia sprawy; to s? doradcy trzeciego poziomu.

Wykaz funkcji nie ogranicza si? do samego poziomu wielko?ci wymaganego przygotowania do ró?nych osób, które musz? je wype?nia?, ale zró?nicowanie zadań wymaga dostosowania kursów kszta?cenia dla ró?nych wskazanych kategorii. Ich profil duszpasterski oraz zawodowy jest zagwarantowany przede wszystkim w wyniku odpowiedniej formacji akademickiej, w relacji do ró?nych zadań do wykonania.

3. Perspektywy i kursy kszta?cenia

Niniejsza Instrukcja potwierdza obowi?zuj?ce normy kanoniczne (zob. art. 6 VG i art 8 OrdVG), zgodnie z którymi jedynie stopień akademicki licencjatu z prawa kanonicznego, uzyskany w instytucji prawa kanonicznego erygowanej lub zatwierdzonej przez Stolic? Apostolsk?, uzdalnia do wykonywania nast?puj?cych urz?dów: wikariusza s?dowego (kan. 1420, § 4 KPK; kan. 1086, § 4 KKKW), wikariusza s?dowego pomocniczego (kan. 1420, § 4 KPK; kan. 1086, § 4 KPK), s?dziego (kan. 1421, § 3 KPK; kan. 1087, § 3 KKKW), rzecznika sprawiedliwo?ci (kan. 1435 KPK; kan. 1099, § 2 KKKW) oraz obrońcy w?z?a ma??eńskiego (kan. 1435 KPK; kan. 1099, § 2 KKKW)[10]. Nic zatem ta Instrukcja w tym przedmiocie nie zmienia.

Prawo ko?cielne nie wymaga koniecznie dla wszystkich urz?dów stopnia akademickiego, ale to nie oznacza, ?e by?oby to zakazane, wr?cz przeciwnie w niektórych przypadkach by?oby to konieczne lub stosowne.

Zosta?o pozostawione odpowiedzialno?ci biskupa diecezjalnego (oraz stosownie biskupowi moderatorowi, oraz przez wykonywan? funkcj?, wikariuszowi s?dowemu) oceni? – na bazie okoliczno?ci miejsca, czasu lub poszczególnego przypadku – czy wykonuj?cy jeden z urz?dów s?dowych mo?e wykonywa? powierzone zadania bez stopnia akademickiego z prawa kanonicznego, w przypadkach kiedy nie jest wymagany przez prawo obowi?zkowo stopień akademicki.

Aby poda? przyk?ad, nale?a?oby odró?ni? asesorów jednego s?dziego, na co kan. 1673, § 4 KPK wskazuje ((«ubi fieri possit»; zob. tak?e kan. 1359, § 4 KKKW), od instruktora oraz asesora w processus brevior (zob. kann. 1685-1687, § 1 KPK; 1371-1373 KKKW). Podczas gdy pierwsi mogliby post?powa? tak?e racjonalnie bez stopnia akademickiego, b?d?c doradcami s?dziego jedynie w faktach, to drudzy natomiast - b?d?c zobowi?zani do przeprowadzenia jednej sesji instrukta?owej oraz udzielenia porady biskupowi diecezjalnemu - trudno sobie wyobrazi? aby mogli sprosta? swojemu zadaniu, równie? w sprawach ?redniej trudno?ci, bez posiadania stopnia akademickiego.

W takim przypadku nale?y do roztropno?ci biskupa diecezjalnego oraz odpowiednio do biskupa moderatora oraz wikariusza s?dowego podj?cie s?usznego post?powania. Mamy tutaj do czynienia z zagadnieniem zasady pomocniczo?ci, która nak?ada prawo, wzgl?dem którego nale?y by? odpowiedzialnym. Kompetentne instytucje Stolicy Apostolskiej s? zobowi?zane do popierania oraz podtrzymywania tej odpowiedzialno?ci.

A. Cele ogólne

Na podstawie do?wiadczenia minionych dziesi?cioleci oraz analizuj?c rzeczywisto?? w której ?yje dzisiaj Ko?ció?, Kongregacja Edukacji Katolickiej, zachowuj?c swoj? kompetencj? dotycz?c? formacji akademickiej, a tak?e zach?cona przez Papiesk? Rad? ds. Tekstów Prawnych, w ?cis?ym porozumieniu z Najwy?szym Trybuna?em Sygnatury Apostolskiej, powy?sz? Instrukcj? wskazuje biskupom diecezjalnym, biskupom moderatorom trybuna?u mi?dzydiecezjalnego oraz Ko?cio?om partykularnym niektóre ogólne cele, które nale?y uwzgl?dni? w perspektywie przygotowania personelu odpowiedniego do procedury s?dowej:

-         rozwa?y? wymogi zró?nicowanej formacji dla dzia?alno?ci s?dowej w trybuna?ach ko?cielnych i dla dzia?ań przedprocesowych, przynajmniej konsultacji na trzecim poziomie;

-         przygotowa? normy, które wska?? biskupom, trybuna?om oraz instytucjom akademickim, korzystne ukierunkowania dla kszta?cenia tych, którzy zajmuj? si? konsultacj? na pierwszym oraz drugim poziomie;

-         zach?ci? instytucje akademickie do zaproponowania wywa?onego modelu curriculum studiorum dostosowanego tak?e do tych wymogów kszta?cenia;

-         uporz?dkowa? nazewnictwo tak kursów jak i przyznawanych dyplomów;

-         okre?li? formy relacji miedzy nowymi modelami formacji a kursami akademickimi celem zdobycia tytu?ów, tak aby pierwsze by?y przeznaczone nie dla deprymowania innych, ale raczej do ich rozwijania oraz popierania.

Zadanie zabezpieczenia kszta?cenia pracowników trybuna?ów ko?cielnych spoczywa na pierwszym miejscu na tych, którzy s? kompetentni do nadawania tytu?ów akademickich wymaganych przez prawo dla ró?nych urz?dów oraz zadań (wikariusz s?dowy, wikariusz s?dowy pomocniczy, s?dzia, obrońca w?z?a i promotor sprawiedliwo?ci). Posiadanie trybuna?ów ko?cielnych maj?cych wystarczaj?cy personel dobrze przygotowany nie jest luksusem. Dobro dusz wymaga g??bokiej formacji, które jest zadaniem podstawowym instytucji akademickich.

B. Kursy kszta?cenia

Aby odpowiedzie? na piln? konieczno?? posiadania wi?kszej liczby duchownych, ?wieckich oraz osób konsekrowanych dobrze wykszta?conych w prawie kanonicznym, chocia? nieposiadaj?cych (jeszcze) tytu?u licencjata lub doktora, ale które s? w stanie stawi? czo?a wobec malej?cej liczby kompetentnego personelu w wielu diecezjach ?wiata, proponuje si? niektóre mo?liwe kursy kszta?cenia.

a) Wydzia?y Prawa Kanonicznego i Instytucje im przyrównane. Oprócz kursów przygotowuj?cych do licencjatu i doktoratu prawa kanonicznego, instytucje te erygowane lub zatwierdzone przez Stolic? Apostolsk? mog? organizowa? krótkie kursy lub tak?e inne bardziej z?o?one (tak?e z otrzymaniem za?wiadczenia) dla pracowników duszpasterskich, powo?anych do udzia?u w fazie wst?pnej procesu deklaruj?cego niewa?no?? ma??eństwa lub dla osób uczestnicz?cych w samym procesie, dla których nie jest wymagany przez prawo powszechne kanoniczne stopień akademicki, lub dla tych, którzy pracuj? w innych sektorach, w których prawo kanoniczne jest stosowane. Uzyskanie dyplomu mo?e stanowi? jedynie podstaw?, aby biskup moderator trybuna?u móg? prosi? Stolic? Apostolsk? o dyspens? dla wykonywania urz?dów, dla których jest przewidziany stopień akademicki licencjata prawa kanonicznego.

b) Departamenty Prawa Kanonicznego. Aby odpowiedzie? na wymogi wskazane powy?ej, przede wszystkim w celu formacji konsultorów drugiego poziomu, jest mo?liwe utworzenia przy Wydziale Teologicznym Departamentu Prawa Kanonicznego, wed?ug norm wskazanych w tej Instrukcji.

c) Katedry Prawa Kanonicznego. Na Wydzia?ach Teologicznych istniej? ju? katedry prawa kanonicznego. Równie? na Wydzia?ach Prawa istniej?cych na Uniwersytetach Katolickich mog? by? utworzone “Katedry” prawa kanonicznego ukierunkowane w celu zaproponowania kursów kszta?cenia przede wszystkim dla konsultorów pierwszego poziomu. Zach?ca si?, aby katedry prawa kanonicznego wspó?pracowa?y w obszarze naukowym z Wydzia?ami Prawa cywilnego na uniwersytetach państwowych.

Kongregacja Edukacji Katolickiej uwa?a za rzecz konieczn? dostosowa? ko?cielne instytucje akademickie prawa kanonicznego do nowych wymogów w celu zagwarantowania profesjonalnej jako?ci oraz powagi tym wszystkim, którzy pracuj? w trybuna?ach ko?cielnych, zapewniaj?c odpowiedni poziom wykszta?cenia prawnego w Ko?ciele. Konieczno?? personelu dobrze przygotowanego na ró?nych poziomach nauk kanonicznych powinna zach?ci? biskupów do inwestowania w t? pos?ug? ko?cieln? posy?aj?c duchownych oraz, je?li to mo?liwe, tak?e ?wieckich na studia z prawa kanonicznego.

Reforma procesowa dokonana przez papie?a Franciszka kieruje uwag? przede wszystkim na dobre funkcjonowanie trybuna?ów w Ko?cio?ach partykularnych oraz na jako?? ich funkcjonowania, któremu si? powierza zweryfikowanie jednego z najbardziej cennych dóbr, którym jest realizacja powo?ania ma??eńskiego.

Niemniej jednak trzeba podkre?li?, ?e pozostaje rzecz? wysoce piln? posiadanie kanonistów dobrze przygotowanych nie tylko w obszarze ma??eńskim, ale tak?e w innych sektorach ?ycia ko?cielnego, po?ród których jest pos?uga w administracji realizowana przez kurie diecezjalne.

Wed?ug ogólnej linii, nale?y pami?ta?, ?e aby osi?gn?? cel przygotowania oraz «wychowa? dog??bnie w dyscyplinach kanonicznych studentów, aby byli uformowani do badań naukowych oraz nauczania i byli, równie?, przygotowani do przyj?cia specjalnych zadań ko?cielnych»[11], nale?y wyodr?bni? odpowiednie opcje które odpowiedz? na nowe oraz nagl?ce wymagania. W tej perspektywie, zostaj? ustalone normy tutaj zamieszczone.

4. Normy

A. Zasady ogólne.

I. Kryteria dla kursu kszta?cenia akademickiego

W odpowiedzi na nowe wyzwania, oraz w ?wietle reformy procesu ma??eńskiego, pozostaj? do podj?cia inicjatywy tak o charakterze informacyjnym jak i formacyjnym, mi?dzy sob? si? ró?ni?ce.

Poprzez t? Instrukcj?, Kongregacja Edukacji Katolickiej zach?ca poszczególne ko?cielne instytucje akademickie do zaoferowania planu studiów celem formacji akademickiej kanonistów oraz doradców dobrze wykwalifikowanych.

Elementy zasadnicze dla kursu kszta?cenia które maj? by? w??czone w specyficzny plan lub porz?dek studiów, ze strony stosownych instytucji kompetentnych, s? nast?puj?ce:

1? okre?lone kryteria przyst?pienia, jak: tytu? studiów wymaganych dla dopuszczenia na uniwersytet cywilny w?asnego państwa lub regionu, na którym wydzia? si? znajduje; ewentualnie inne tytu?y akademickie, które s? konieczne oraz inne wymagania obowi?zkowe dla podj?cia w?asnego planu studiów, równie? i w tym co dotyczy znajomo?ci j?zyków tak staro?ytnych jak i wspó?czesnych[12].

2? sposób wyk?adania oraz uczenia si? okre?lony zgodnie z Qualifications framework (system kwalifikacji) Stolicy Apostolskiej;

3? plany okre?lone przez opisanie kursu wed?ug funkcji oraz zadań zawodowych i specyficznych, jak równie? informacje o programie, wraz ze wskazaniem punktów ECTS (w?a?ciwy obowi?zek pracy poszczególnego studenta, który odpowiada 30 punktom ECTS, tj. pe?nemu semestrowi);

4? ocena zdobycia w?a?ciwych kompetencji w wyniku odpowiednich egzaminów, które s? opisane w planie;

5? po?wiadczenie egzaminów;

6? wr?czenie studentom, którzy ukończyli kurs kszta?cenia, w?a?ciwego za?wiadczenia lub dyplomu, z do??czonym Diploma supplement.

II. Kompetencja Instytucji akademickich dla kursów kszta?cenia

Kompetencja dla formacji akademickiej kanonistów oraz tych wszystkich którzy wykonuj? dzia?alno?? w pracy s?dowej (zob. nast?pne art. 9-19) oraz konsultorów (zob. nast?pne art. 20-28) nale?y do w?a?ciwych instytucji akademickich ko?cielnych z zachowaniem tego co zosta?o ustalone dla pracowników trybuna?ów, katedr prawa kanonicznego, je?eli istniej?, na Wydzia?ach Prawa w Uniwersytetach Katolickich.

Instytucja akademicka, która chce przedstawi? programy na poziomie studiów wy?szych musi posiada? upowa?nienie od w?a?ciwej w?adzy ko?cielnej (zob. nast?pne art. 29-32).

Pojedyncze kursy prowadzone przez instytucj? nie-akademick? mog? by? uznane pod warunkiem, ?e w?a?ciwa kompetentna instytucja akademicka zagwarantuje oraz po?wiadczy udowodniony poziom studiów wy?szych.

B. Instytucje akademickie

I. Wydzia?y Prawa Kanonicznego oraz Instytucje im przyrównane

Art. 1

Wydzia?y Prawa Kanonicznego, Instytuty ad instar Facultatis, Instytuty sui iuris, Instytuty agregowane, Instytuty inkorporowane, kanonicznie erygowane lub zatwierdzone przez Kongregacj? Edukacji Katolickiej posiadaj? prawo nadawania stopnia akademickiego licencjatu i/lub doktoratu prawa kanonicznego.

Art. 2

Zachowuj?c istniej?ce normy dla Instytutów agregowanych oraz inkorporowanych, Instytut agregowany musi posiada? przynajmniej trzech wyk?adowców sta?ych posiadaj?cych stopień akademicki doktora prawa kanonicznego; instytut inkorporowany musi posiada? przynajmniej czterech wyk?adowców sta?ych posiadaj?cych stopień akademicki doktora prawa kanonicznego. Wydzia? Prawa Kanonicznego oraz Instytut ad instar Facultatis musz? posiada? przynajmniej pi?ciu wyk?adowców sta?ych.

II. Departamenty Prawa Kanonicznego

Art. 3.

§ 1. Wewn?trz Wydzia?u Teologicznego mo?e zosta? utworzony Departament Prawa Kanonicznego wraz z odpowiedni? liczb? wyk?adowców, jako struktura akademicka, która rozwija specyficzny obszar kszta?cenia lub badań oraz proponuje studentom bardziej uwa?n? pomoc indywidualn?, przede wszystkim dla kszta?cenia konsultorów drugiego poziomu.

§ 2. Erygowanie Departamentu Prawa Kanonicznego, który mia?by przynajmniej jednego wyk?adowc? sta?ego poza moderatorem, wymaga modyfikacji statutów Wydzia?u Teologicznego oraz stosownego zatwierdzenia przez Kongregacj? Edukacji Katolickiej.

Art. 4

§ 1. Departamentowi przewodniczy Moderator.

§ 2. Moderatorem Departamentu winien by? profesor sta?y zwyczajny lub nadzwyczajny prawa kanonicznego na Wydziale Teologicznym.

§ 3. Inne wymagania oraz wybór Moderatora Departamentu s? regulowane statutami.

§ 4. Moderatorowi Departamentu, na bazie uprawnień zwyczajnych przyznanych mu przez dziekana, zgodnie ze statutami, przys?uguje kierowanie dzia?alno?ci? akademick? Departamentu, popieranie jedno?ci pomi?dzy nauczycielami Departamentu oraz ich relacji wzajemnej tak z Wydzia?em Teologicznym jak i ze strukturami akademickimi Uniwersytetu na którym wyk?adaj?.

§ 5. Moderator Departamentu podlega dziekanowi wydzia?u oraz przed nim odpowiada za wszystko co dotyczy wykonywanych przez niego zadań.

Art. 5

§ 1. Pozostali wyk?adowcy stali Departamentu s? przypisani do Wydzia?u Teologicznego.

§ 2. Departament mo?e posiada? tak?e stosown? liczb? wyk?adowców delegowanych, asystentów oraz innych wspó?pracowników.

§ 3. W przypadku gdy wyk?adowca delegowany nie mo?e by? zatrudniony na sta?e, nale?y postara? si?, aby dysponowa? czasem wystarczaj?cym dla prowadzenia w?a?ciwego kursu.

§ 4. Wymogiem koniecznym dla wyk?adowcy w Departamencie Prawa Kanonicznego jest stopień akademicki doktora prawa kanonicznego.

§ 5. Wymogiem koniecznym dla asystenta w Departamencie Prawa Kanonicznego jest stopień akademicki licencjata prawa kanonicznego.

III. Katedra Prawa Kanonicznego

Art. 6.

Poprzez wyra?enie “Katedra Prawa Kanonicznego” nale?y rozumie?, ?e kurs tej dyscypliny jest nauczany przez profesora sta?ego zwyczajnego lub co najmniej nadzwyczajnego, posiadaj?cego stopień akademicki doktora prawa kanonicznego.

Art. 7.

Na pierwszym cyklu na Wydziale Teologicznym jest wymagany przynajmniej jeden wyk?adowca sta?y dla wyk?adania oraz badań prawa kanonicznego.

Art. 8.

§ 1. Prawo kanoniczne powinno by? cz??ci? wyk?adania oraz badań na wydziale prawa cywilnego na Uniwersytecie Katolickim.

§ 2. W granicach na ile jest to dopuszczone przez prawo państwowe, powinien by? w??czony w porz?dek studiów kurs prawa kanonicznego, przynajmniej jako materia do wyboru.

§ 3. Ci wszyscy którzy wyk?adaj? dyscypliny zwi?zane z wiar? oraz moralno?ci? powinni otrzyma?, po z?o?eniu wyznania wiary (zob. kan. 833, n. 7), misj? kanoniczn? od Wielkiego Kanclerza lub od jego delegata; oni bowiem nie nauczaj? w?asnym autorytetem, ale na bazie misji otrzymanej od Ko?cio?a[13].

§ 4. Wszyscy wyk?adowcy, zanim im zostanie powierzona nominacja na sta?ych lub zanim zostan? promowani na wy?szy stopień wyk?adowcy, zgodnie z tym co jest zapisane w Statutach, maj? obowi?zek otrzymania nihil obstat Stolicy Apostolskiej[14].

C. Programy kszta?cenia

I. Licencjat i Doktorat prawa kanonicznego, Dyplom w prawie ma??eńskim oraz procesowym, inne kursy akademickie prawie kanonicznego

1. Kszta?cenie dla otrzymania Licencjatu oraz Doktoratu prawa kanonicznego

Art. 9[15]

Przebieg studiów na Wydziale Prawa Kanonicznego obejmuje:

a) cykl pierwszy, trwaj?cy cztery semestry lub dwa lata (120 ECTS), dla tych którzy nie maj? wykszta?cenia filozoficzno-teologicznego, bez ?adnego wyj?tku dla tych którzy maj? ju? tytu? akademicki w prawie cywilnym; cykl ten po?wi?cony jest studiom instytucji prawa kanonicznego oraz tych dyscyplin filozoficznych i teologicznych, które s? wymagane dla wy?szego wykszta?cenia kanonicznego;

b) drugi cykl, trwaj?cy sze?? semestrów lub trzy lata (180 ECTS), jest po?wi?cony pog??bionemu studium porz?dku kanonicznego we wszystkich jego wyra?eniach, uregulowań, orzecznictwa, doktryny oraz praktyki, a zasadniczo Kodeksu Ko?cio?a ?acińskiego oraz Ko?cio?ów wschodnich, poprzez kompletn? analiz? ich ?róde? tak magisterialnych jak i dyscyplinarnych, do których do??cza si? studium materii pokrewnych;

c) cykl trzeci, podczas którego w odpowiednim czasie doskonali si? formacj? naukow?, szczególnie przez przygotowanie rozprawy doktorskiej.

Art. 10

§ 1. Porz?dek studiów na drugim cyklu winien ustali? które dyscypliny (g?ówne i pomocnicze) s? obowi?zkowe a zatem przeznaczone dla wszystkich, a które natomiast s? dowolne czyli opcjonalne.

§ 2. Je?eli wymogi lokalne lub personel to postuluj?, w?ród kursów opcjonalnych mo?na przewidzie? tak?e i takie, które zezwol? studentom na lepsze przygotowanie na polu s?dowym lub inne kursy, np. dla wyk?adania.

Art. 11.

Porz?dek studiów na trzecim cyklu mo?e ustali?, ?e doskonalenie formacji naukowej, oprócz dysertacji doktorskiej, dokona si? poprzez program studiów specjalizuj?cych w orzecznictwie (przynajmniej 60 ECTS) dla tych, którzy si? przygotowuj? do pracy w trybuna?ach ko?cielnych lub specjalizacji w innych dyscyplinach prawa kanonicznego, zgodnie z wymaganiami Ko?cio?a partykularnego lub powszechnego.

2. Kszta?cenie w celu otrzymania Dyplomu w prawie ma??eńskim i procesowym

Art. 12

§ 1. Wydzia? Prawa Kanonicznego i Instytucje jemu przyrównane mog? okre?li? kursy studiów celem otrzymania Dyplomu w prawie ma??eńskim i procesowym.

§ 2. Taki Dyplom nie upowa?nia do obj?cia urz?dów, które normami kanonicznymi zosta?y zarezerwowane dla tych którzy uzyskali stopień akademicki licencjata prawa kanonicznego (wikariusz s?dowy, wikariusz s?dowy pomocniczy, s?dzia, obrońca w?z?a i promotor sprawiedliwo?ci). Mo?e on stanowi? jedynie podstaw?, aby biskup moderator trybuna?u móg? prosi? Najwy?szy Trybuna? Sygnatury Apostolskiej o dyspens? dla przyj?cia przez tego kto otrzyma? taki dyplom, celem wykonywania wymienionych powy?ej funkcji, która zostanie przyznana lub nie, maj?c na wzgl?dzie unormowania kanoniczne, sytuacj? trybuna?u oraz wszystkie faktyczne okoliczno?ci (zob. kan. 90, § 1 KPK; kan. 1536, § 1 KKKW).

Art. 13.

§ 1. Porz?dek studiów powinien zawiera? kurs po?wi?cony studium prawa ma??eńskiego oraz prawa procesowego Kodeksu prawa kanonicznego lub Kodeksu kanonów Ko?cio?ów wschodnich poprzez kompletny wyk?ad ?róde? tak magisterialnych jak i dyscyplinarnych, do których do??cza si? studium materii pokrewnych.

§ 2. Program studiów winien zawiera?, jako minimum, Ksi?g? I, Ksi?g? IV, cz??? I, tyt. VII, oraz Ksi?g? VII KPK lub tyt. XVI, rozdz. VII, tyt. XIX-XXI, tyt. XXIV-XXVI, i tyt. XXIX oraz XXX KKKW; ponadto wszystkie inne dokumenty dotycz?ce ma??eństwa oraz procesów.

§ 3. Kszta?cenie celem otrzymania Dyplomu trwa przynajmniej jeden pe?ny rok akademicki (60 ECTS).

Art. 14.

Porz?dek studiów mo?e okre?la? tak?e inne kursy z cyklu licencjackiego prawa kanonicznego, w celu uzyskania jeszcze bardziej kompletnego wykszta?cenia.

Art. 15.

Cz??? kursów mo?e odby? si? z wykorzystaniem formy nauczania na odleg?o?? (e-learning), je?eli porz?dek studiów - zatwierdzony przez Kongregacj? Edukacji Katolickiej - to przewiduje oraz okre?la warunki, w sposób szczególny na temat egzaminów[16].

Art. 16

Ci wszyscy, którzy uczestniczyli w tym kszta?ceniu mog? kontynuowa? studia z prawa kanonicznego zapisuj?c si? na cykl drugi, z zachowaniem tego co przewiduje art. 9, a). Zostan? im uznane poszczególne kredyty poprzednich studiów kanonicznych.

3. Kszta?cenie dla wybranej dzia?alno?ci na polu s?dowym

Art. 17

§ 1. Wydzia? Prawa Kanonicznego oraz Instytucje im przyrównane s? kompetentne do przygotowania pracowników trybuna?ów ko?cielnych, dla których prawo nie przewiduje jako wymóg, stopnia akademickiego licencjata z prawa kanonicznego (biskup, instruktor/audytor, asesor, moderator kancelarii trybuna?u, notariusz, bieg?y).

§ 2. Uczestniczenie w takim kursie uzdalnia do wykonywaniu odpowiednich zadań wed?ug szczegó?owej normy kanonicznej.

Art. 18.

Porz?dek studiów dla tego poziomu powinien przewidzie? kurs po?wi?cony studium fundamentalnych zasad prawa ma??eńskiego i prawa procesowego Kodeksu prawa kanonicznego lub Kodeksu kanonów Ko?cio?ów wschodnich.

Art. 19.

Porz?dek studiów mo?e tak?e przewidzie? inne kursy dodatkowe.

II. Kszta?cenie doradców

1. Doradcy pierwszego poziomu: proboszczowie oraz inni na poziomie parafialnym

Art. 20

§ 1. Katedra Prawa Kanonicznego na Wydziale Teologii oraz na Wydziale Prawa cywilnego na Uniwersytecie Katolickim posiada kompetencje kszta?cenia doradców pierwszego poziomu, do których wierni mog? zwróci? si? w celu znalezienia pomocy duchowej oraz prawnej, na temat wa?no?ci w?z?a ma??eńskiego.

§ 2. Uczestniczenie w tym kursie uzdalnia do podj?cia w?a?ciwej roli wed?ug szczegó?owej normy kanonicznej.

Art. 21

§ 1. W celu zabezpieczenia studentom pierwszego cyklu na Wydziale Teologicznym oraz w Instytucie Teologicznym afiliowanym wystarczaj?cej znajomo?ci prawa kanonicznego, ustanawia si? minimalny czas studiów przynajmniej trzech semestrów (przynajmniej 9 ECTS) studiów prawa kanonicznego, przy czym przynajmniej jeden semestr ma by? po?wi?cony prawu ma??eńskiemu oraz procesowemu (przynajmniej 3 ECTS). Te same kryteria, dostosowane do przypadku, nale?y stosowa? w Instytucie Teologicznym nie-afiliowanym istniej?cym przy wy?szym seminarium, który nie nadaje stopni akademickich.   

§ 2. W tej perspektywie Wydzia? Teologii, Instytut Teologiczny afiliowany oraz Instytut Teologiczny nie-afiliowany winny odnowi? programy studiów.

Art. 22.

§ 1. Katedra Prawa Kanonicznego zaproponuje doradcom pierwszego poziomu tak?e kursy formacji sta?ej, aby mogli skutecznie doradza? wed?ug norm prawa ma??eńskiego oraz procesowego.

§ 2. We wspó?pracy z innymi katedrami teologicznymi, program studiów mo?e tak?e przewidzie? inne kursy uzupe?niaj?ce.

2. Doradcy drugiego poziomu: wspó?pracownicy struktury sta?ej

Art. 23

§ 1. Wydzia? Teologiczny, na którym znajduje si? Departament Prawa Kanonicznego - je?eli nie istnieje Wydzia? Prawa Kanonicznego lub Instytucja jej przyrównana na tym samym uniwersytecie - posiada kompetencje do kszta?cenia doradców drugiego poziomu, do której w strukturze sta?ej wierni mog? zwróci? si? w celu znalezienia pomocy przede wszystkim duszpasterskiej, prawnej i psychologicznej, w przypadkach kiedy ma??onkowie prze?ywaj? trudno?ci lub s? w separacji albo po rozwodzie i szukaj? pomocy Ko?cio?a.

§ 2. Dla ich kszta?cenia proponuje si? Dyplom konsultacji ma??eńskiej i rodzinnej jako przebieg studiów, który b?dzie pomaga? w towarzyszeniu oraz rozeznaniu duszpasterskim.

§ 3. Uczestniczenie w takim kursie uzdalnia do podj?cia stosownych funkcji wed?ug szczegó?owej normy kanonicznej. Kurs ten nie uzdalnia jednak do bycia zapisanym na list? adwokatów albo do obrony prawnej, przy zachowaniu wszystkich unormowań kanonicznych oraz ogólnych regulaminów, partykularnych i szczegó?owych, które reguluj? wpisanie na list? i przyst?pienie do obrony w poszczególnych trybuna?ach.

Art. 24

§ 1. Porz?dek studiów powinien uwzgl?dni? kursy po?wi?cone studium fundamentalnych zasad prawa ma??eńskiego i prawa procesowego Kodeksu prawa kanonicznego lub Kodeksu kanonów Ko?cio?ów wschodnich, nie mniej ni? 12 ECTS, kursy po?wi?cone studium zasad teologii ma??eństwa i rodziny, teologii moralnej rodziny, duchowo?ci ma??eńskiej i teologii duszpasterskiej oraz kursy po?wi?cone studium zasad psychologii seksualnej i rodzinnej, bazuj?cej na antropologii chrze?cijańskiej.

§ 2. Program studiów mo?e przewidzie? tak?e inne kursy uzupe?niaj?ce.

§ 3. Program studiów ustali tak?e wypracowanie końcowe oraz egzamin końcowy podsumowuj?cy wyk?ady.

Art. 25

Kszta?cenie konsultorów drugiego poziomu winna trwa? przynajmniej jeden rok akademicki w pe?nym wymiarze (60 ECTS).

Art. 26

Cz??? kursu mo?e dokona? si? poprzez form? nauczania na odleg?o?? (e-learning), je?eli program studiów - zatwierdzony przez Kongregacj? Edukacji Katolickiej - to przewiduje oraz okre?la warunki, w szczególno?ci na temat egzaminów[17].

3. Doradcy trzeciego poziomu: adwokaci

Art. 27

Wydzia? Prawa Kanonicznego oraz Instytucje jej przyrównane s? kompetentne do przygotowania konsultorów trzeciego poziomu - adwokatów, którzy pomagaj? w ostatniej fazie konsultacji, w przedstawieniu sprawy kompetentnemu trybuna?owi.

Art. 28

§ 1. W celu wykszta?cenia adwokatów, którzy ze wzgl?du na lokalne sytuacje, wyj?tkowo nie posiadaj? stopnia akademickiego w prawie kanonicznym, ale musz? naby? autentyczn? bieg?o?? s?dow? (zob. kan. 1483 KPK; 1141 KKKW), Wydzia? Prawa Kanonicznego oraz Instytucje jej przyrównane mog? dawa? Dyplom w prawie ma??eńskim oraz procesowym.

§ 2. Taki Dyplom nie upowa?nia do wpisania na list? adwokatów, któr? unormowanie kanoniczne rezerwuje zasadniczo dla tych, którzy posiadaj? stopień akademicki doktora prawa kanonicznego. On raczej stwarza podstaw? aby biskup moderator trybuna?u móg? oceni? odpowiednio czy kandydat jest vere peritus, by móc zosta? wpisanym na list? adwokatów.

§ 3. Program studiów powinien przewidzie? kurs po?wi?cony studium prawa ma??eńskiego oraz procesowego Kodeksu Prawa Kanonicznego lub Kodeksu kanonów Ko?cio?ów wschodnich obejmuj?cy kompletn? analiz? jego ?róde? tak magisterialnych jak dyscyplinarnych, do którego nale?y do??czy? studium materii pokrewnych.

§ 4. Program studiów winien zawiera?, jako minimum, Ksi?g? I, Ksi?g? IV, cz??? I, tyt. VII, oraz Ksi?g? VII KPK lub tyt. XVI, rozdz. VII, tyt. XIX-XXI, tyt. XXIV-XXVI, i tyt. XXIX oraz XXX KKKW; ponadto wszystkie inne dokumenty dotycz?ce ma??eństwa oraz procesów. 

§ 5. Dla tych którzy ju? maj? stopień akademicki w prawie ?wieckim, ale nie posiadaj? wykszta?cenia filozoficzno-teologicznego, program studiów powinien przewidzie? przynajmniej kurs eklezjologii oraz teologii sakramentalnej i ma??eńskiej.

§ 6. Porz?dek studiów mo?e przewidzie? tak?e inne kursy z cyklu licencjackiego prawa kanonicznego, w celu zdobycia jak najbardziej kompletnego wykszta?cenia.

§ 7. Cz??? kursu mo?e dokona? si? poprzez form? nauczania na odleg?o?? (e-learning), je?eli program studiów - zatwierdzony przez Kongregacj? Edukacji Katolickiej - to przewiduje oraz okre?la warunki, w szczególno?ci na temat egzaminów[18].

§ 8. Kszta?cenie doradców trzeciego poziomu winna trwa? przynajmniej jeden rok akademicki w pe?nym wymiarze (60 ECTS).

§ 9. Ci którzy uczestniczyli w tym kursie w celu bycia konsultorami trzeciego poziomu, mog? kontynuowa? studia prawa kanonicznego, zapisuj?c si? na cykl licencjacki prawa kanonicznego, z zachowaniem tego co przewiduje art. 9, lit. a), z uznaniem poszczególnych kredytów studiów kanonicznych wcze?niej uzyskanych.

D. Autoryzacja programów

I. Licencjat i Doktorat prawa kanonicznego

Art. 29

Na uniwersytetach lub wydzia?ach ko?cielnych, kanonicznie erygowanych lub zatwierdzonych, stopnie akademickie s? nadawane autorytetem Stolicy Apostolskiej[19].

Art. 30

Program studiów Wydzia?u Prawa Kanonicznego powinien okre?li? szczegó?owe wymogi dla uzyskania poszczególnych stopni akademickich, maj?c na uwadze rozporz?dzenia Kongregacji Edukacji Katolickiej[20].

II. Inne tytu?y nie nadawane autorytetem Stolicy Apostolskiej

Art. 31.

§ 1. Oprócz stopni akademickich kanonicznych, wydzia?y mog? nadawa? inne tytu?y, (np. Dyplomy), zgodnie z ró?norodno?ci? wydzia?ów oraz programem studiów na poszczególnych wydzia?ach.

§ 2. W tym celu jest konieczne:

1? aby Kongregacja Edukacji Katolickiej wyda?a nihil obstat celem nadania stosownego tytu?u;

2? aby w?a?ciwy program studiów ustala? natur? tytu?u, wskazuj?c wyra?nie, ?e nie mamy do czynienia ze stopniem akademickim nadanym autorytetem Stolicy Apostolskiej;

3? aby sam Dyplom okre?la?, ?e tytu? stopnia akademickiego nie jest nadany autorytetem Stolicy Apostolskiej.

§ 3. Program studiów uwieńczonych Dyplomem odpowiada przynajmniej jednemu roku akademickiemu w pe?nym wymiarze (60 ECTS).

III. Kurs kszta?cenia z za?wiadczeniem

Art. 32

§ 1. Je?eli Wydzia? proponuje kurs, bez dania tytu?u ani autorytetem Stolicy Apostolskiej ani w?asnym autorytetem, powinien po?wiadczy? stosownym za?wiadczeniem zrealizowanie programu kszta?cenia wraz z zaliczeniem w?a?ciwych egzaminów.

§ 2. Aby instytucja akademicka mog?a prowadzi? kurs kszta?cenia w sensie § 1, musi uzyska? wcze?niejsz? autoryzacj? Wielkiego Kanclerza, który j? nada pisemnie oraz poinformuje Kongregacj? Edukacji Katolickiej o tym akcie, za??czaj?c program kursów.

E. Jako?? instytucji akademickich

Art. 33

Aby odpowiedzie? na nowe wymogi formacji kanonistów oraz ró?nych konsultorów, Instytucje winny zagwarantowa? odpowiedni? jako?? akademick?, aby w ten sposób prawdziwie s?u?y? Ko?cio?owi.

Art. 34

St?d te? jest konieczne, aby:

1? w?a?ciwe statuty oraz programy studiów zosta?y odnowione, stosuj?c unormowania ko?cielne, przede wszystkim Dekret Novo Codice oraz dyspozycje tej?e Instrukcji.

2? w?a?ciwe statuty oraz programy studiów zosta?y przedstawione Kongregacji Edukacji Katolickiej w celu nale?ytego zatwierdzenia;

3? Instytucje akademickie zapewni? obecno?? odpowiedniej liczby wyk?adowców, przewidzianych przez prawo, którzy wykonywa? b?d? swoje zadania w pe?nym czasie.

Art. 35

Jest zadaniem Konferencji Episkopatu lub innych w?a?ciwych zgromadzeń hierarchicznych, zaplanowa? obecno?? (liczba i podzia?) instytucji akademickich na podleg?ym im terytorium. Przed ewentualnym erygowaniem lub zatwierdzeniem nowego Wydzia?u Prawa Kanonicznego lub Instytucji jej przyrównanych, jak równie? ewentualnego zatwierdzenia, afiliacji lub inkorporacji Instytutu do Wydzia?u Prawa Kanonicznego, Kongregacja Edukacji Katolickiej prosi o opinie Konferencj? Episkopatu danego kraju.

Art. 36

Gdy Wydzia? Prawa Kanonicznego lub Instytucja jej przyrównana nie wype?nia wymogów do jej erygowania lub zatwierdzenia, nale?y do Kongregacji Edukacji Katolickiej - po wcze?niejszym zawiadomieniu Wielkiego Kanclerza oraz dziekana lub dyrektora, zgodnie z okoliczno?ciami i po wys?uchaniu opinii biskupa diecezjalnego lub eparchialnego oraz Konferencji Episkopatu lub innego zgromadzenia hierarchicznego - powzi?cie decyzji o zawieszeniu praw akademickich, odwo?aniu zatwierdzenia jako wydzia?u ko?cielnego lub instytucji jej przyrównanej lub likwidacji samej instytucji.

F. Norma końcowa

Art. 37

Wydzia?y Prawa Kanonicznego oraz Instytucje jej przyrównane, Departamenty Prawa Kanonicznego oraz Katedry Prawa Kanonicznego na Wydzia?ach Teologicznych i na Uniwersytetach Katolickich które chc? utworzy? Katedr? Prawa Kanonicznego na Wydzia?ach Prawa musz? uwzgl?dni? powy?sz? Instrukcj? od pocz?tku roku akademickiego 2019/2020.

Ojciec ?wi?ty Franciszek 27 kwietnia 2018 r. zatwierdzi? powy?sz? Instrukcj? i poleci? j? opublikowa?.

Rzym, w Kongregacji Edukacji Katolickiej, dn. 29 kwietnia 2018 r., w V Niedziel? Wielkanocn?, w ?wi?to ?w. Katarzyny ze Sieny, dziewicy i doktora Ko?cio?a, Patronki Italii i Europy.

Giuseppe Kard. Versaldi

Prefekt

Angelo Vincenzo Zani

Abp. tyt. Volturno

Sekretarz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Za??cznik

Wskazania mo?liwych materii dla formacji konsultorów drugiego poziomu

? Filozofia

         ? paradygmat natury ludzkiej

         ? paradygmat relacyjno?ci: zast?pstwo, wzajemno?? oraz uznanie

         ? Nauki spo?eczne

                   ? modele rodziny i spo?eczeństwa

                    ? emancypacja kobieca

                   ? przemiany relacji ma??eńskich, rodzicielskich i rodzinnych

? Teologia biblijna

                   ? symbole ma??eńskie w Pi?mie ?wi?tym

? Teologia dogmatyczna        

                   ? antropologia teologiczna: stworzenie w dialogu

                   ? sakrament ma??eństwa

                   ? rodzina jako Ko?ció? domowy i Ko?ció? jako rodzina rodzin                       

? Teologia moralna i duchowo?ci

                   ? osoba, relacja i powo?anie   

                   ? prymat daru: logika darmowo?ci

                   ? etyka seksualna relacji uczuciowych

                   ? przyj?cie nowego ?ycia

                   ? rozs?dek duchowy i moralny

                   ? leczenie oraz towarzyszenie chorobom

                   ? w kierunku ?mierci

         ? Prawo kanoniczne (przynajmniej 12 ECTS)

         ? materialne prawo ma??eńskie

-         ??czno?? mi?dzy ma??eństwem naturalnym a sakramentem

-         przymioty ma??eństwa

-         przeszkody

-         wady oraz brak zgody

-         forma kanoniczna

? prawo ma??eńskie procesowe

-         trybuna?y Ko?cio?a

-         elementy prawa procesowego

-         proces orzeczenia niewa?no?ci ma??eństwa

-         przypadki rozwi?zania ma??eństwa

? Teologia duszpasterska rodzinna

? narzeczeństwo

? przygotowanie do ma??eństwa

? ?ycie ma??eńskie i rodzinne

? inne zwi?zki oraz “rodziny zranione”

         ? Psychologia

         ? psychodynamika relacji rodzinnych

         ? psychoterapia ma??eństwa i rodziny

         ? psychologia i moralno?? seksualna

Spis tre?ci

1.     Aktualna sytuacja instytucji prawa kanonicznego

2.     Osoby zaanga?owane we wprowadzenie bie??cej reformy prawa procesowego

3.     Prospektywy i kursy kszta?cenia

A.   Cele ogólne

B.   Kursy kszta?cenia

4.     Normy

A.   Zasady ogólne

I.                   Kryteria dla kursu kszta?cenia akademickiego

II.                Konpetencja Instytucji akademickich dla kursów kszta?cenia

B.   Instytucje akademickie

I.                   Wydzia?y Prawa Kanonicznego oraz Instytucje im przyrównane

II.                Departamenty Prawa Kanonicznego

III.             Katedra Prawa Kanonicznego

C.   Programy kszta?cenia

I.                   Licencjat i Doktorat prawa kanonicznego, Dyplom w prawie ma??eńskim oraz procesowym, inne kursy akademickie prawa kanonicznego

1.     Kszta?cenie dla otrzymania Licencjatu oraz Doktoratu prawa kanonicznego

2.     Kszta?cenie w celu otrzymania Dyplomu w prawie ma??eńskim i procesowym

3.     Kszta?cenie dla wybranej dzia?alno?ci na polu s?dowym

II.                Kszta?cenie doradców

1.     Doradcy pierwszego poziomu: proboszczowie oraz inni na poziomie parafialnym

2.     Doradcy drugiego poziomu: wspó?pracownicy struktury sta?ej

3.    Doradcy trzeciego poziomu: adwokaci

D.   Autoryzacja programów

I.                   Licencjat i Doktorat Prawa Kanonicznego

II.                Inne tytu?y nie nadawane autorytetem Stolicy Apostolskiej

III.             Kurs kszta?cenia z za?wiadczeniem

E.    Jako?? instytucji akademickich

F.    Norma końcowa

Za??cznik

 

[1] Franciscus PP., Litterae Apostolicae Motu proprio datae Mitis Iudex Dominus Iesus, 15 augusti 2015, in Acta Apostolicae Sedis 107 (2015) 958-967. La Ratio procedendi [=RP] è riportato alle ss. 967-970.

[2] Franciscus PP., Litterae Apostolicae Motu proprio Mitis et misericors Iesus, 15 augusti 2015, in Acta Apostolicae Sedis 107 (2015) 946-954. La Ratio procedendi [=RP] è riportato alle ss. 954-957.

[3] Cf. Jan Pawe? II, Konstytucja Apostolska Sacrae disciplinae leges, 25 stycznia 1983, w: Acta Apostolicae Sedis 75 (1983) cz??? II, p. XI.

[4] Cf. Kongregacja Edukacji Katolickiej, Spotkanie z Dziekanami i Dyrektorami wszytkich Instytucji prawa kanonicznego w ?wiecie katolickim, Rzym 20-21 pa?dziernika 2016, w: Educatio Catholica 2-3/4 (2016) 9-94.

[5] Franciszek, Konstytucja Apostolska o studiach na uniwersytetach i wydzia?ach ko?cielnych Veritatis gaudium, 8 grudnia 2017 [= VG].

[6] Kongregacja Edukacji Katolickiej, Ordinationes do Konstytucji Apostolskiej ?Veritatis gaudium“ rite exsequendam, 27 grudnia 2017 [= OrdVG].

[7] kongregacja Edukacji katolickiej, Decretum quo ordo studiorum in Facultatibus Iuris Canonici innovatur Novo Codice, 2 wrze?nia 2002, : Acta Apostolicae Sedis 95 (2003) 281-285.

[8] Cf. kan. 180, n. 6 KKKW.

[9] Pontificium Consilium de Legum Textibus, Instructio servanda a tribunalibus dioecesanis et interdioecesanis in pertractandis causis nullitatis matrimonii Dignitas connubii, 25 stycznia 2005, w: Communicationes 37 (2005) 11-92 [= DC].

[10] Normalnie tak?e adwokat powinien posiada? tytu? akademicki (zob. kan. 1483 KPK; 1141 KKKW).

 

[11] Art. 77 VG.

[12] Cf. art. 32 VG.

[13] Art. 4, § 3 Konst. Apost. Ex corde Ecclesiae; Art. 27, § 1 VG.

[14] Art. 4, § 3 Konst. Apost. Ex corde Ecclesiae; Art. 27, § 2 VG.

[15] Art. 78 VG.

 

[16] Art. 33, § 2 OrdVG.

[17] Art. 33, § 2 OrdVG.

[18] Art. 33, § 2 OrdVG.

[19] Art. 35 OrdVG.

[20] Art. 79, § 3 VG.