Polska: Historie przemilczane. Upami?tniono Polaków ratuj?cych ?ydów
Monika Stojowska
Data 24 marca jest symboliczna. To w?a?nie wówczas w 1944 roku dokonano egzekucji na rodzinie Ulmów. Niemiecka ?andarmeria zamordowa?a Józefa Ulm?, jego ci??arn? ?on? Wiktori? i sze?cioro ich ma?oletnich dzieci oraz o?mioro ukrywanych przez nich ?ydów: Go?d? Grünfeld, Le? Didner z córeczk? oraz Saula Goldmana i jego czterech synów. Tego dnia w Polsce od 2018 roku jest obchodzony Narodowy Dzień Pami?ci Polaków ratuj?cych ?ydów pod okupacj? niemieck?.
24 marca 1941 roku, równo 84 lata temu powsta?o lubelskie getto, znak nienawi?ci do ?ydów. ?Miasto b?d?ce wspólnot? kultur i religii, integruj?ce obywateli przeró?nego pochodzenia, zosta?o podzielone. Wyrwano z niego jedn? kultur?, jedn? religi? i zamkni?to za ogrodzeniem” – stwierdzi? rektor KUL ks. prof. Miros?aw Kalinowski.
Przyk?ady odwagi i determinacji
Briefing prasowy na ten temat poprzedzi?y oficjalne uroczysto?ci w Lublinie, w których uczestniczyli przedstawiciele w?adz miasta i województwa oraz Instytutu Pami?ci Narodowej oddzia? Lublin. Uroczysto?ci rozpocz??y si? Msz? ?wi?t? w archikatedrze lubelskiej. Nast?pnie mia?o miejsce otwarcie wystawy po?wi?conej rodzinie Ulmów. Z?o?ono tak?e kwiaty przy domu, gdzie mieszka?a s. Marta Wo?owska, która zosta?a rozstrzelana za ukrywanie ?ydów w okolicach S?onimia.
Nawi?zuj?c do Narodowego Dnia Pami?ci Polaków ratuj?cych ?ydów pod okupacj? niemieck? rektor KUL, ks. prof. Miros?aw Kalinowski podkre?li?: ?To szczególny sygna? w przededniu Dnia ?wi?to?ci ?ycia. Wspominamy tych, którzy z jego nara?eniem pomagali prze?ladowany ?ydom. Wykazywali si? oni wielk? odwag? i determinacj?; wiedzieli bowiem, ?e grozi im i najbli?szym ?mier?. Przyk?ad Sprawiedliwych, ukrytych bohaterów promieniuje i zach?ca nas, aby?my w codzienno?ci nie bali si? ratowa? ka?dego, kto prosi o pomoc.
Nieznani za granic?
Historia Ulmów, tak mocno rozpowszechniona w Polsce, za granic? nie by?a znana, do czego nawi?za?a Manuela Tulli wspó?autorka ksi??ki, powsta?ej mi?dzy innymi przy udziale KUL, pt. ?Zabili nawet dzieci. Historia rodziny Ulmów, m?czenników, którzy pomagali ?ydom”. ?Bardzo niewiele si? mówi za granic? o Polakach ratuj?cych ?ydów. My, z ks. Paw?em Andrianikiem, t? histori? Umów wprowadzili?my do W?och. Teraz jest ona niesamowicie s?ynna. Poruszyli?my ca?y kraj” – dzieli?a si? dziennikarka.
Bohaterskie kobiety w habitach
?Na temat wojennej dzia?alno?ci kobiet w habitach i ich pomocy ?wiadczonej na rzecz dzieci ?ydowskich, ludno?ci ?ydowskiej dotychczas ukaza?o si? kilka opracowań. Wci?? jednak siostry jak siostra Marta Wo?owska pozostaj? ma?o znane. Badania prowadzone przez zespó? sióstr tj. komisj? historyczn? zmierzaj? do pokazania ka?dej z sióstr po imieniu. Dzi? wiemy, ?e 2345 sióstr by?o zaanga?owanych w pomoc ludno?ci ?ydowskiej. Lubelscy badacze wci?? dokumentuj? ich ?ycie i dzia?alno??” – mówi?a przewodnicz?ca Komisji Historycznej przy Konferencji Wy?szych Prze?o?onych ?eńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce s. dr Monika Kupczewska z O?rodka Badań nad Geografi? Historyczn? Ko?cio?a KUL.
Doda?a, ?e w?ród nich s? siostry z bardzo wielu zgromadzeń dzia?aj?cych na ziemiach polskich klauzurowe i czynne, habitowe i niehabitowe. Ratowanie ludno?ci ?ydowskiej by?o o wiele ?atwiejsze w innych krajach Europy. W Polsce pomoc ?ydom by?a karana kar? ?mierci.
Unikalne ?wiadectwa pami?ci o duchownych ratuj?cych ?ydów
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Paw?a II poprzez dzia?alno?? Centrum Relacji Katolicko-?ydowskich im. Abrahama J. Heschela podtrzymuje pami?? o ludno?ci pochodzenia ?ydowskiego nie tylko w skali Polski, ale tak?e w skali ?wiata. Przyk?adem jest ksi??ka o rodzinie Ulmów, ale tak?e dwutomowa, angloj?zyczna monografia prawnika i dokumentalisty mec. Ryszarda Tyndorfa: Wartime Rescue of Jews by the Polish Catholic Clergy (?Ratowanie ?ydów w czasie II wojny ?wiatowej przez polskie duchowieństwo katolickie”), Jest ona dost?pna online do bezp?atnego pobrania pod adresem: . Ksi??ka liczy ponad 1200 stron i zawiera g?ównie ?wiadectwa uratowanych ?ydów siostry zakonne i ksi??y w Polsce podczas Holokaustu.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.
