Debata Fakultetów. W poczuciu odpowiedzialno?ci za s?owo
Joanna Herman
W po?wi?conej mowie nienawi?ci Debacie Fakultetów wzi?li udzia? ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz. z Wydzia?u Filozofii Chrze?cijańskiej UKSW, dr hab. Monika Przybysz, prof. ucz. z Wydzia?u Teologicznego UKSW, dr hab. Piotr Radkiewicz, prof. ucz. z Wydzia?u Filozofii Chrze?cijańskiej UKSW i dr hab. Witold Starnawski, prof. ucz. z Wydzia?u Nauk Pedagogicznych UKSW. Moderatorem Debaty Fakultetów by?a Dyrektor Instytutu Psychologii UKSW prof. dr hab. Magdalena ?emojtel-Piotrowska.
Temat, który podejmujemy, jest niezwykle istotny, szczególnie dla naszej wspólnoty akademickiej – mówi? ks. prof. Ryszard Czekalski, rektor UKSW, rozpoczynaj?c Debat? Fakultetów. – W ?wiecie, w którym ?yjemy, nakr?caj?ca si? spirala nienawi?ci, szczególnie widoczna w ?rodkach masowego przekazu i mediach spo?eczno?ciowych, ma realne konsekwencje. To rzeczywisto??, w której ludzie u?ywaj? s?ów w sposób niekontrolowany. A przecie? wszystko zaczyna si? od j?zyka. Wystarczy?oby przestrzeganie ósmego przykazania: ?Nie mów fa?szywego ?wiadectwa przeciw bli?niemu swemu”... Oby mowa nienawi?ci by?a nam wszystkim obca – doda? Rektor UKSW.
Prof. Magdalena ?emojtel-Piotrowska na wst?pie podkre?li?a, ?e kluczem do przybli?enia i zrozumienia zjawiska okre?lanego jako mowa nienawi?ci jest postawienie w?a?ciwej diagnozy. Zwróci?a uwag?, ?e tylko rzetelna analiza przyczyn i mechanizmów tego zjawiska pozwoli na skuteczne przeciwdzia?anie jego negatywnym skutkom.
J?zyk w s?u?bie ideologii
Ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz., zaznaczy?, ?e w kwestii stosunków mi?dzyludzkich nie budzi w?tpliwo?ci konieczno?? przestrzegania elementarnych zasad kultury dialogu oraz unikania pogardy. Jednocze?nie zwróci? uwag?, ?e w dzisiejszych czasach jakakolwiek argumentacja w sprawach ?wiatopogl?dowych mo?e zosta? zaklasyfikowana jako mowa nienawi?ci. Korzeni tego zaw??onego definiowania poj?cia mowy nienawi?ci ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz., upatruje w ideologii w?oskiego filozofa Antoniego Gramsciego.
- W kluczowej dla jego koncepcji hegemonii kulturowej i marszu przez instytucje ku marksistowskiemu spo?eczeństwu kluczow? rol? odgrywa? j?zyk – mówi? Prelegent. – J?zyk traci wówczas funkcj? opisu rzeczywisto?ci, staj?c si? narz?dzeniem przetaczaj?cej si? przez ?wiat zachodni wojny mi?dzy kultur? lewicowo-liberaln? a prawicowo-konserwatywn?.
Nienawi?? i l?k w sieci
Dr hab. Monika Przybysz, prof. ucz. zdefiniowa?a mow? nienawi?ci jako przekaz, którego celem jest obra?anie, poni?anie, pod?eganie do przemocy lub dyskryminacja ró?nych grup przede wszystkim ze wzgl?du na to?samo??. To?samo?? mo?e za? obejmowa? mi?dzy innymi ras?, narodowo??, pochodzenie i religi?. W swoim wyst?pieniu Prelegentka przywo?a?a badania, z których wynika, ?e w Polsce co trzecia osoba spotka?a si? z hejtem wobec w?asnej osoby, a przy tym, wed?ug innego badania, istnieje przyzwolenie na hejt w?ród ponad po?owy ankietowanych. Dr hab. Monika Przybysz, prof. ucz. zwróci?a uwag? zebranych na dramatyczne konsekwencje hejtu, okre?laj?c uczucia nienawi?ci i l?ku jako te, które najmocniej ?przykuwaj?” do sieci prowadz?c do polaryzacji w spo?eczeństwie i wzrostu nastrojów radykalnych.
Dr hab. Piotr Radkiewicz, prof. ucz. uzna? mow? nienawi?ci za przejaw jednej z ?najbardziej banalnych” przypad?o?ci cz?owieka - agresji werbalnej, jedn? z manifestacji uprzedzeń, pogardy, jeden z komponentów piramidy nienawi?ci prowadz?cej od unikania czyjej? obecno?ci poprzez dyskryminacj? po przemoc fizyczn?. Uzna? jednak mow? nienawi?ci za ?trzeciorz?dn? si?? sprawcz?” hipotetycznych aktów przemocy.
- Ekspozycja na mow? nienawi?ci nie musi przek?ada? si? na akceptacj? przemocy. Szukanie bezpo?redniego zwi?zku mi?dzy mow? nienawi?ci a fizyczn? agresj? jest w?tpliwe. – stwierdzi? dr hab. Piotr Radkiewicz, prof. ucz.
Slogan daj?cy przyzwolenie
Dr hab. Witold Starnawski, prof. ucz., podobnie jak ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz., podkre?li?, ?e zupe?nie czym innym jest godna pot?pienia nienawi??, czym innym za? slogan, którego zaw?aszczone nowe znaczenie ma niewiele wspólnego ze znaczeniem obu sk?adaj?cych si? nań s?ów. Wed?ug Prelegenta sta?o si? ono niebezpiecznym narz?dziem walki z przeciwnikami ideologicznymi, za? nowa definicja s?ów jest drog? do tworzenia nowej, alternatywnej rzeczywisto?ci.
Dr hab. Witold Starnawski, prof. ucz. przyzna?, ?e instrumentalne wykorzystywanie poj?cia mowy nienawi?ci, na dodatek ?niejasnego znaczeniowo i nieostrego tre?ciowo”, mo?e da? przyzwolenie do wprowadzenia ograniczeń wolno?ci sumienia i szeroko rozumianej wolno?ci wypowiedzi, w??cznie z penalizacj?.
- Mow? nienawi?ci mo?e sta? si? przytaczanie faktów. Nie liczy si? – obiektywna rzeczywisto?? – liczy si?, zawsze przecie? subiektywne odczucie, interpretacja – zaznaczy? Prelegent – Uniemo?liwi debat? na wa?ne tematy pod pozorem szerzenia mowy nienawi?ci.
UKSW oaz? m?drej debaty
Prof. Magdalena ?emojtel Piotrowska zastanawia?a si? gdzie kończy si? uzasadniona krytyka a zaczyna mowa nienawi?ci, czy bli?szy jest nam amerykański model zagwarantowanej przez Konstytucj? Stanów Zjednoczonych wolno?ci s?owa czy europejski - penalizuj?cy wypowiedzi czasami politycznie niepoprawne.
- Jestem zwolennikiem wolno?ci s?owa, nie powinna by? ona ograniczana zapisami Kodeksu Karnego. Mowa nienawi?ci mo?e zacz?? by? traktowana jako kaganiec w kwestiach ?wiatopogl?du religijnego. Znane s? ju?, cho? nie w Polsce, przypadki karania ksi??y za cytowanie fragmentów Pisma ?w. – mówi? ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz. – Wojna kulturowa b?dzie si? coraz bardziej pog??bia?. Dlatego tak wa?na jest mo?liwo?? prowadzenia spokojnej debaty uniwersyteckiej przy zachowaniu ró?norodno?ci pogl?dów.
Ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz. wyrazi? przekonanie, ?e nasza Uczelnia pozostanie ?oaz? wolno?ci” i ?m?drej debaty intelektualnej”.
- Kontynuujemy zg??bianie tego no?nego, wielow?tkowego tematu – mówi? na zakończenie Debaty Fakultetów ks. prof. Ryszard Czekalski, rektor UKSW. – Miejmy wi?kszy szacunek dla s?owa, wypowiadajmy je odpowiedzialnie, z wi?kszym namys?em – zaapelowa? do zebranych Rektor UKSW.
Ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. ucz. – kierownik Katedry Etyki w Instytucie Filozofii UKSW. G?ówne kierunki badań dotycz? filozofii nowo?ytnej, wspó?czesnych zagadnień bioetycznych, filozofii w?oskiej, nihilizmu i filozofii religii.
Dr hab. Monika Przybysz, prof. ucz. – wyk?adowca w Instytucie Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa UKSW w Warszawie, trener i szkoleniowiec. Apecjalista ds. public relations, crisis management, mediów spo?eczno?ciowych, medioznawca, Prowadzi warsztaty z m?odzie??, kadr? pedagogiczn? i rodzicami, dotycz?ce komunikacji spo?ecznej, komunikacji kryzysowej i social mediów. Od 2016 r. organizuje konferencje naukowe po?wi?cone hejtowi, bada zjawisko hejtingu i trollingu.
Dr hab. Piotr Radkiewicz, prof. ucz. kieruje Katedr? Metodologii Badań Psychologicznych w Instytucie Psychologii UKSW. W pracy naukowej zajmowa? si? zagadnieniami z obszaru psychologii spo?ecznej, psychologii politycznej, makropsychologii i psychologii pracy. Od końca lat 90. interesuje si? problematyk? postaw narodowych, autorytaryzmu, relacji mi?dzygrupowych i psychospo?ecznych aspektów zmiany spo?ecznej
Dr hab. Witold Starnawski, prof. ucz. na Wydziale Nauk Pedagogicznych UKSW. Na UKSW wyk?adam etyk? i inne przedmioty zwi?zane z filozofi? wychowania (jestem po filozofii na KUL) oraz z pogranicza wychowania i filozofii. Jego zainteresowania naukowe koncentruj? si? wokó? filozofii wychowania, filozofii osoby, zw?aszcza Jana Paw?a II i zagadnienia prawdy.
Prof. dr hab. Magdalena ?emojtel-Piotrowska – profesor nauk spo?ecznych. Dyrektor Instytutu Psychologii UKSW. Jej zainteresowania badawcze koncentruj? si? wokó? zagadnień zwi?zanych z psychologi? mi?dzykulturow?, spo?eczn? i polityczn?. W sposób szczególny zajmuje si? roszczeniowo?ci?, narcyzmem i dobrostanem, ze szczególnym uwzgl?dnieniem uwarunkowań kulturowych rozwoju tych zjawisk, a tak?e psychologiczne wyznaczniki i konsekwencje transcendencji duchowej i religijno?ci
Cykl Debata Fakultetów powsta? w roku akademickim 2022/2023 z inicjatywy w?adz rektorskich, we wspó?pracy z dziekanami wydzia?ów UKSW. Celem debat jest spojrzenie na istotne problemy wspó?czesno?ci z perspektyw ró?nych dyscyplin naukowych, rozwijanych w naszej spo?eczno?ci akademickiej.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.