Castel Gandolfo: bogata historia letniej rezydencji papie?y
Paolo Ondarza – Watykan
10 maja 1626 r. Urban VIII (Antonio Barberini) sta? si? pierwszym papie?em, który zatrzyma? si? w Castel Gandolfo. Od tego czasu do dzi? ta miejscowo?? po?o?ona w regionie Lacjum go?ci papie?y w okresie letnim.
Na ruinach willi Domicjana
Wille papieskie w Castel Gandolfo wznosz? si? na ruinach okaza?ej rzymskiej willi cesarza Domicjana (81-96 n.e.), zwanej Albanum Domitiani, która rozci?ga?a si? na obszarze 14 kilometrów kwadratowych a? do jeziora Albano. W ?redniowieczu na ruinach zbudowano zamek nale??cy do genueńskiej rodziny Gandolfi, który nast?pnie przeszed? w r?ce rodu Savelli, pozostaj?c w ich posiadaniu a? do 1596 r. Pó?niej, z powodu ich niewyp?acalno?ci, dobra te zosta?y przej?te przez Kamer? Apostolsk?, a w 1604 r. Castel Gandolfo zosta?o w??czone do dóbr Stolicy Apostolskiej.
Historia letniej rezydencji papieskiej
Dawna forteca zosta?a z woli papie?a Urbana VIII Barberiniego przekszta?cona w letni? rezydencj? – pracami budowlanymi zaj?? si? Carlo Maderno, a dekoracjami malarskimi Simone Lagi. Na przestrzeni wieków papie?e rozbudowywali i wzbogacali t? posiad?o?? – Aleksander VII z pomoc? Berniniego, Klemens XIV poprzez zakup pobliskiej willi Cybo, a Pawe? V poprzez renowacj? akweduktów. Po upadku Państwa Ko?cielnego w 1870 r. rozpocz?? si? jednak d?ugi okres opuszczenia – willa zosta?a porzucona na oko?o 60 lat.
Ogrody i Obserwatorium Astronomiczne
Dzi?ki Traktatom Laterańskim z 1929 r. Castel Gandolfo ponownie zacz??o pe?ni? swoj? funkcj?, goszcz?c papie?y w czasie letnich miesi?cy. Przeprowadzono istotne prace restauracyjne oraz po??czono trzy parki: Ogród Maura (Giardino del Moro), will? Cybo i will? Barberini. W 1934 r. przeniesiono tu Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne – powierzone ojcom jezuitom – poniewa? w okolicy Watykanu, w zwi?zku z rosn?cym zanieczyszczeniem ?wietlnym, nie by?o warunków do obserwacji nieba.
Oczekiwanie na Leona XIV
Ostatnim papie?em, który zamieszka? w tej po?o?onej w regionie Lacjum miejscowo?ci, by? Benedykt XVI – w tygodniach poprzedzaj?cych jego przeprowadzk? do klasztoru Mater Ecclesiae w Watykanie. Mieszkańcy Castel Gandolfo, od wieków zwi?zani z Nast?pc? Piotra, czekali z niecierpliwo?ci? w niedziel? 6 lipca na przyjazd Ojca ?wi?tego, który b?dzie tam przebywa? do 20 lipca oraz od 15 do 17 sierpnia.
Leon XIV odwiedzi? to miasteczko, wchodz?ce w sk?ad tzw. Castelli Romani, ju? dwukrotnie: 29 maja, gdy uda? si? do Borgo Laudato Si’ i Pa?acu Apostolskiego, a nast?pnie 3 lipca, kiedy powróci? tam, by osobi?cie zobaczy? post?p prac w willi Barberini, która wraz z przynale?nymi budynkami i ogrodami zostanie zarezerwowana na jego pobyt. W zwi?zku z tym Antiquarium, mieszcz?ce si? na parterze budynku, b?dzie zamkni?te dla zwiedzaj?cych. Miejsce to, zawieraj?ce cenne znaleziska archeologiczne odkryte na tym terenie w latach 1841–1931, by?o dot?d cz??ci? oferty muzealnej ustanowionej w 2016 r. przez papie?a Franciszka. Nie zatrzymuj?c si? tam na d?u?ej, papie? z Argentyny trzykrotnie odwiedzi? Castel Gandolfo. Pierwsza wizyta mia?a miejsce 23 marca 2013 r. podczas pobytu Benedykta XVI. W lutym 2023 r. Franciszek podj?? decyzj? o utworzeniu Borgo Laudato Si’, które zajmuje cz??? ogrodów papieskich, w tym will? Cybo, i jest przeznaczone na dzia?alno?? edukacyjn? i spo?eczn? w zakresie integralnej formacji.
Otwarcie dla zwiedzaj?cych
Sercem kompleksu muzealnego jest Pa?ac Apostolski. Bilet wst?pu mo?na naby? w kasie Pa?acu Apostolskiego lub na stronie internetowej Muzeów Watykańskich. Zapewnia on dost?p do wspania?ej galerii na pierwszym pi?trze, gdzie znajduj? si? portrety wszystkich papie?y od XVI w. a? do dzi?, oraz do pomieszczeń na drugim pi?trze, w których toczy?o si? codzienne ?ycie papie?y. Dawniej pokoje te by?y dost?pne wy??cznie dla najbli?szych wspó?pracowników papie?a: Sala Konsystorza, Sala Palafrenieri, Sala Tronowa, Sala Gwardii Szwajcarskiej, sypialnia, prywatna kaplica z kopi? wizerunku Matki Bo?ej Cz?stochowskiej, biblioteka oraz gabinet.
Schronienie przed wojn?
Centrum muzealne oferuje równie? mo?liwo?? zwiedzania kolekcji historycznych i nowych przestrzeni wystawowych otwartych w lutym 2024 r. Obecnie w cenie biletu mo?na zwiedzi? trzy wystawy: ?Bellini i Sodoma – M?ka Chrystusa”, wystaw? po?wi?cona arrasowi Rafaela przedstawiaj?cemu ?Ukamienowanie ?w. Szczepana”, oraz ?Castel Gandolfo 1944”. Ta ostatnia upami?tnia miesi?ce, w których rezydencja, korzystaj?c z przywilejów eksterytorialno?ci, sta?a si? z woli Piusa XII (Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli) punktem odniesienia i bezpiecznym schronieniem dla ponad 12 tys. przesiedleńców spo?ród lokalnej ludno?ci uciekaj?cej przed bombardowaniami. By? to historyczny rozdzia?, kiedy dramatyczne zdarzenia, takie jak bombardowanie z 10 lutego, w którym zgin??o ponad 500 osób, przeplata?y si? z wieloma buduj?cymi wydarzeniami. Tak by?o w przypadku oko?o 40 dzieci, które przysz?y na ?wiat w papieskim ?ó?ku: pierwszymi by?y bli?niaki, którym nadano imiona Eugenio Pio i Pio Eugenio na cze?? papie?a Piusa XII.
Zwiedzanie trwa nadal
Równie? podczas pobytu Leona XIV zwiedzanie b?dzie kontynuowane, ale z pewnymi zmianami w harmonogramie: przede wszystkim w niedziele – podczas modlitwy Anio? Pański, która zgromadzi wiernych na Piazza della Libertà – lub w zale?no?ci od innych publicznych wyst?pień Papie?a. Oprócz Ogrodu Maura (Giardino del Moro) i Ogrodu Sekretnego (Giardino Segreto) przewidziano równie? mo?liwo?? skorzystania ze specjalnej wizyty w cz??ciach zwykle zamkni?tych dla zwiedzaj?cych, które ukazuj? prywatne ?ycie papie?y: od kaplicy Urbana VIII, przez Sal? Biliardo, a? po Sal? Muzyczn?. W okresie pobytu Ojca ?wi?tego w Castel Gandolfo niedost?pne dla zwiedzaj?cych b?dzie natomiast Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne (Specola Vaticana).
Willa Barberini – rezydencja, w której zamieszka? Leon XIV
W odró?nieniu od swoich poprzedników, Leon XIV nie zamieszka? w Pa?acu Apostolskim, lecz w willi Barberini, która – ze wzgl?du na swoje rozleg?e tereny – pe?ni?a dot?d równie? funkcj? parku. Pocz?tkowo by?a to niewielka rezydencja wybudowana przez Scipione Viscontiego w XVII w. w miejscu znanym wówczas jako ?Mompecchio”. W 1630 r. zosta?a zakupiona przez Taddeo Barberiniego, siostrzeńca Urbana VIII, który rozbudowa? budynek i zreorganizowa? ogród, wzbogacaj?c go o gaje oliwne, sady, ?ywop?oty oraz wy?o?on? peperynem (w?. peperino) alej? spacerow? biegn?c? nad kryptoportykiem willi Domicjana.
Po ?mierci Urbana VIII w 1644 r. prace przy willi zosta?y przerwane. Spadkobierca, Maffeo Barberini, kontynuowa? lini? dynastyczn?, a jego syn Francesco, który zosta? kardyna?em, w 1706 r. zleci? budow? nowej bramy wjazdowej dla powozów. Willa przesz?a nast?pnie w r?ce Cornelii Costanzy Barberini, która po?lubi?a Giulio Cesare Sacchettiego. To w?a?nie jej przypisuje si? zamówienie fresku, który wykona? Giovan Francesco Buonamici, przedstawiaj?cego ?Przekazanie kluczy do Palestriny Taddeo Barberiniemu”.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.