杏MAP导航

Rocco Ronzani*

Matka, mistrzyni wiary i kobieta pokoju — oto podstawowe cechy, które ?w. Augustyn kre?li opisuj?c ?wi?t? Monik?,. Jego integralna refleksja teologiczna i duchowa w znacznym stopniu czerpa?a z do?wiadczeń - i zw?aszcza z chrze?cijańskiego wychowania - którego matka udzieli?a. mu od najm?odszych lat.

Matka Augustyna obrazem m?dro?ci

W pismach Augustyna pierwszy odniesienie do Moniki znajduje si? w dialogu z Cassiciaco na temat szcz??cia, De beata vita: Monika jest obrazem prawdziwej m?dro?ci, i Augustyn przypisuje jej zas?ug? ?wszystkiego, co prze?ywam” (I,6). To tam, na terenach dzisiejszej Brianzy, dojrza?a w nim nawrócenie prowadz?ce do chrztu, powo?ania do ?ycia ascetycznego i decyzji powrotu do Afryki, by ?y? idea?ami ewangelicznymi i odda? si? poszukiwaniu Boga. Tam te? zosta? prezbiterem i biskupem.

Trumna z relikwiami ?w. Moniki w bazylice ?w. Augustyna

Rola ?w. Moniki w jego nawróceniu

W De ordine wyja?nia rol? matki w nawróceniu: ?Wierz? bez w?tpliwo?ci i stwierdzam, ?e przez twoje modlitwy [matko], Bóg da? mi zamiar, by nie wole?, nie my?le?, nie kocha? niczego innego ni? osi?gni?cie prawdy” (II,20,52).

Augustyn pisa? o tym ponownie w Wyznaniach i innych dzie?ach a? do końca ?ycia. W De dono perseverantiae precyzuje: ?W tych ksi??kach [Wyznaniach] opowiedzia?em o moim nawróceniu … przez moje opowiadanie pokaza?em, ?e zosta?o mi dane nie zgin?? dzi?ki codziennym pe?nym wiary ?zom mojej matki” (20,53).

Zaszczepi?a mi?o?? do Chrystusa

Monika stanowi wzór prostej, g??bokiej wiary, o?ywionej mi?o?ci?, s?uchaniem Pisma ?wi?tego (De ordine I,11,32; II,17,46) oraz modlitw? wspólnoty: ?Nie mija? dzień, aby nie z?o?y?a ofiary przy o?tarzu”; ?dwa razy dziennie, rano i wieczorem, odwiedza?a ko?ció? … by us?ysze? s?owo Bo?e i da? Bogu us?ysze? swoje” (Wyznania V,9,17).

Augustyn wychwala w niej cnot? nadziei i wielbi wiar? (I,11,17). To matka zaszczepi?a w sercu syna mi?o?? do imienia Chrystusa: ?To imi? … ju? w mleku matki, gdy serce moje wci?? mi?kkie mia?o je czule wch?on?? i zachowa?o w g??bi. Tak ?e nawet prace dobrze u?o?one, uczone i prawdziwe nie mog?y mnie ca?kowicie przekona?” (III,4,8).

W szkole serca

?ycie Moniki, nacechowane inicjatyw? Boga, opisane jest etapami w ksi?dze IX Wyznania: od dzieciństwa do ?mierci. ?Ty? j? stworzy?: ani jej ojciec ni matka wiedzieli, jakie dzie?o przez nich wydane b?dzie” (IX,8,17); ??W ojczystym domu skromnie i starannie wychowana, przez Ciebie raczej nauczona by? podleg?? rodzicom, a ni?li przez rodziców Tobie” (IX,9,19).

W relacji z m??em Patrycjuszem — gniewnym i cudzo?o?nym — obecny jest Bóg i dzia?a przez ni?: ?Stara?a si? go Tobie zdoby?, mówi?c mu o Tobie przez cnoty, którymi j? upi?ksza?e? i dzi?ki którym zas?u?y?a sobie na jego pe?en szacunku i podziwu wzgl?d” (IX,9,19).

Augustyn jest wdzi?czny Bogu równie? za zdolno?? Moniki do niesienia pokoju — ?moja matka czyni?a w?a?nie to, pouczona przez Ciebie, Wewn?trznego Nauczyciela, w szkole serca” (IX,9,19).

To, co mówi? o matce, móg?by odwa?nie powiedzie? o sobie — w d?ugich latach pos?ugi wk?ada? najlepsze si?y, by ?agodzi? schizmy i leczy? rany herezji niszcz?ce cia?o ko?cielne, przypisuj?c zas?ug? wy??cznie Bogu, który o?wieca uczniów ?w szkole serca” i przez Ducha ?wi?tego wylewa ?agodn? mi?o??, która rodzi jedno??.

Ostatnia rozmowa syna z matk?

W opisie ostatnich dni ?ycia Moniki, Augustyn przedstawia ostatni? rozmow? z matk?. Jak ka?dy rodzic, mia?a swoje aspiracje: dla syna ?yczy?a udanej kariery, ma??eństwa, licznych wnuków, ale przede wszystkim — aby by? katolickim chrze?cijaninem przed ?mierci?.

Gdy Augustyn przyjmuje wiar? ca?kowicie, Monika, ju? dojrza?a w duchu, wyznaje: ?Mój Bóg da? mi wi?cej, ni? kiedykolwiek mog?am mie? nadziej?: widzie? ci? wzgardza? ziemsk? szcz??liwo?ci?, ?eby zaj?? si? Jego s?u?b?” (IX,10,26).

Fresk przedstawiaj?cy ?w. Monik? w bazylice ?w. Augustyna w Rzymie

Nie by?o ju? powodu, by zatrzymywa? si? w tym ?yciu; zosta?a wys?uchana ponad wszelk? nadziej?. A ona, która zawsze troszczy?a si? o pochówek — przygotowany starannie obok m??a — teraz poleca dzieciom pochowa?: ?ten cia?o gdziekolwiek b?dzie, nie zadr?czaj?c was”, prosz?c jedynie o jedno: ?Pami?tajcie o mnie, gdziekolwiek b?dziecie, przed o?tarzem Pana” (IX,11,27). To ostatni magisterium prostej kobiety, która do?wiadczy?a pot?gi ?aski i si?y komunii ?wi?tych.

Wiara matki pomog?a

Monika, której zas?ugi s? wspania?ym dope?nieniem Bo?ych darów, by?a dla syna pierwszym obrazem Ko?cio?a — potrzebuj?cego oczyszczenia, ufnego w modlitwie, zawsze w drodze. Biblijnym wzorem obu — matki Moniki i matki Ko?cio?a — jest wdowa z Nain i jej ?zy, co Augustyn pozwala zrozumie?, opowiadaj?c: ? [Moja matka] uwa?a?a mnie za martwego, ale martwego, którego mia?a zmartwychwsta? swoimi ?zami wylanymi przed Tob? i które przed?o?y?a Tobie nad trumn? swego my?lenia, aby? powiedzia? do tego syna wdowy: ‘M?odzieńcze, mówi? ci, wstań’, i on wróci? do ?ycia, zacz?? mówi?, a Ty go odda?e? matce” (Wyznania VI,1,1).

Benozzo Gozzoli, ?mier? ?wi?tej Moniki

A odnosz?c si? do wiary Matki Ko?cio?a, która przez modlitwy i ?zy jest narz?dziem zbawienia dla ludzko?ci, rozwa?a: ?Có? mog?a pomóc synowi wdowy jego w?asna wiara, skoro by? martwy, na pewno te? jej nie mia?? Ale aby go zmartwychwsta?, pomog?a mu wiara matki” (De libero arbitrio III,23,67).

Wspominaj?c ?wi?t? matk? Augustyna, mo?emy po?yczy? jej s?owa: ?Ja, my?l?c o darach, które Ty, niewidzialny Bo?e, rozsiewasz w sercach swoich wiernych, z których rodz? si? wspania?e ?niwa, radowa?em si? i Tobie dzi?kowa?em” (Wyznania IX,11,28). I my, wdzi?czni Bogu, radujemy si? razem z nim.

*Prefekt Archiwum Apostolskiego Watykanu