杏MAP导航

W?ród zgromadzeń, które odnale?? mo?na na przygotowanej mapie s? zakony klauzurowe, czynne, ?eńskie i m?skie, rycerskie oraz kleryckie. S? te? m.in. siostry pod??aj?ce za cyrkiem i pracuj?ce w najwa?niejszych ko?cielnych i państwowych instytucjach.

Map? cyfrow? mo?na znale?? na stronie O?rodka: Pocz?tkowo naukowcy zak?adali zbadanie do 4,5 tys. zakonów, ostatecznie zbadali prawie 12,5 tysi?ca. – W?ród nich znalaz?y si? tak tajemnicze i opisywane niekiedy w literaturze pi?knej jak kalatrawensi czy templariusze – mówi dr hab. Robert Kozyrski, prof. KUL z O?rodka Badań nad Geografi? Historyczn? Ko?cio?a w Polsce w Instytucie Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw?a II.

Prace od 2017 r. prowadzi? zespó? badaczy, pod kierunkiem prof. Henryka Gapskiego. W tym gronie byli ?wieccy, duchowni i zakonni naukowcy historycy i archiwi?ci.

Cyfrowa mapa i atlas pokazuj? 8723 klasztorów i domów zakonnych ?eńskich i 3774 m?skich dzia?aj?cych w 329 zakonach i zgromadzeniach zakonnych, w tym w 123 m?skich i 206 ?eńskich. Dzi?ki pracy zespo?u pracowników O?rodka Badań nad Geografi? Historyczn? Ko?cio?a w Polsce KUL i licznych wspó?pracowników powsta?o pierwsze w historiografii Polski kompendium, które dokumentuje istnienie prawdopodobnie wszystkich zakonów i wspólnot zakonnych na ziemiach polskich i historycznie zwi?zanych z Polsk?, a le??cych obecnie na terenie Bia?orusi, Ukrainy, ?otwy, Litwy, Estonii, a nawet Rosji.

– To 12 497 miejsc lokalizacji domów zakonnych, klasztorów domów zakonnych, placówek zakonnych, zarówno tych istniej?cych, jak i nieistniej?cych – mówi siostra dr Monika Kupczewska z O?rodka Badań nad Geografi? Historyczn? Ko?cio?a w Polsce, która przewodniczy?a zespo?owi ds. zakonów ?eńskich.?– Fenomen naszego projektu polega na tym, ?e po raz pierwszy zosta?a ukazana kompletna lista tych wspólnot – dodaje siostra dr Kupczewska.

Zakon pod??aj?cy za cyrkiem

W?ród tych wspólnot opisane zosta?o zgromadzenie Ma?ych Sióstr Jezusa Karola de Foucauld, maj?ce w swoim charyzmacie pomoc drugiemu cz?owiekowi przez obecno?? i dawanie ?wiadectwa. W przekazanych badaczom dokumentach jedna z siedzib mia?a w nazwie miejscowo?ci s?owo ?cyrk”. – Okaza?o si?, ?e ta wspólnota nie by?a zwi?zana zdanym terytorium, ale z…cyrkiem. Siostry przemieszcza?y si? wraz z grup? cyrkowców, pe?ni?c ró?ne funkcje, przede wszystkim misj? opieki duchowej – wyja?nia siostra dr Kupczewska.

Zakonnice z tego zgromadzenia towarzysz??ludziom pracy”, pracuj? na?zmywakach”, w fabrykach. W Krakowie jedna z sióstr pracowa?a w fabryce bombek choinkowych. To nie jedyny niezwyk?y fakt, który ukazuje ?Atlas..” . Jedna ze wspólnot sióstr sercanek swoj? siedzib? mia?a na….dachu ko?cio?a parafialnego. W latach 60-tych XX wieku, gdy zgromadzenia zakonne by?y rugowane z przestrzeni publicznej, proboszczowie zapraszali siostry do pracy w parafiach. Jako miejsce zamieszkania proponowali domy parafialne lub organistówki, w tym przypadku… strych budynku parafii.

Jawnie i w ukryciu

Pierwsi na ziemiach polskich pojawili si? w X wieku benedyktyni, w XII wieku – pierwsze siostry zakonne. Najwi?ksza liczba zakonów m?skich funkcjonowa?a pod koniec XVIII wieku. W czasie zaborów, od 1772 roku, klasztory by?y likwidowane, szczególnie w latach 80-tych XVIII wieku i po powstaniu styczniowym 1863-1864.?– Zakonnicy byli zwalczani poniewa? piel?gnowali polsko??, kultur? i tradycj?. G?ównym zarzutem wobec nich by?o ?niemoralne prowadzenie si?”, które mia?o polega? na szerzeniu w?ród dzieci polsko?ci i kultywowaniu polskich modlitw czy pie?ni religijnych – mówi dr hab. Robert Kozyrski.

Dlatego w XIX wieku kapucyn, b?ogos?awiony ojciec Honorat Ko?miński, zaproponowa? Ko?cio?owi inn? form? ?ycia zakonnego – ukrytego. Za?o?y? ponad 20 zgromadzeń ?eńskich sióstr bezhabitowe (niehabitowych). Siostry prowadzi?y ukryte ?ycie, cz?sto zmieniaj?c lokalizacje. Aplikacja jest tak dok?adna, ?e pokazuje ich przenosiny z kamienicy do kamienicy.

– Do tej pory funkcjonuj? wspólnoty ukryte, a nale??ce do nich siostry mi?dzy innymi pracuj? w kancelariach rz?dowych. – Na ich pro?b? nie podajemy wielu szczegó?ów – mówi s. dr Monika Kupczewska.

Materia? Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego