杏MAP导航

Vatican News

W wydanej w tym roku przez Centrum Mieroszewskiego publikacji dr Andrzej Grajewski opracowa? 40 dokumentów KGB Ukraińskiej SRS. 31 z nich pochodzi z Wydzielonego Państwowego Archiwum S?u?by Bezpieczeństwa Ukrainy w Kijowie, za? 9 z zamkni?tego Wydzielonego Archiwum Państwowego S?u?by Wywiadu Zagranicznego Ukrainy. Dot?d tajne materia?y wytworzy? wywiad KGB Ukraińskiej SRS.

?Trzeba podkre?li? t? specyfik? ukraińsk?, poniewa? w innych sowieckich republikach reakcja na wybór Jana Paw?a II nie by?a tak alergiczna” - zaznacza dr Andrzej Grajewski, by?y cz?onek Kolegium IPN oraz Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych. Jak wyja?nia, w Moskwie spodziewano si? trudnego pontyfikatu, ale to w Kijowie od samego pocz?tku widziano zagro?enie w obj?ciu Stolicy Piotrowej przez kardyna?a Karola Wojty??. ?Fundamentalne jest zrozumienie kwestii unickiej, czyli Ko?cio?a greckokatolickiego, który jest wówczas zdelegalizowany” - t?umaczy redaktor publikacji i przypomina gest Jana Paw?a II z Mszy ?wi?tej inauguruj?cej pontyfikat. Podczas sk?adania przez kardyna?ów homagium nowy papie? wsta? nie tylko przy kardynale Stefanie Wyszyńskim, ale i wówczas, gdy podszed? do niego kardyna? Josyf Slipyj, przebywaj?cy na wygnaniu greckokatolicki arcybiskup wi?kszy Lwowa.

?Wówczas w Kijowie, na ca?ej sowieckiej Ukrainie w gabinetach funkcjonariuszy s?u?b specjalnych zapalaj? si? czerwone lampki, bo pokazuj?, ?e Jan Pawe? II stawia spraw? tego nielegalnego Ko?cio?a w centrum uwagi ca?ego ?wiata” - zauwa?a dr Andrzej Grajewski. Publicysta ?Go?cia Niedzielnego” podkre?la, ?e czeki?ci z Kijowa nie myl? si? w odniesieniu do kwestii greckokatolickiej, gdy? ta sprawa by?a od pocz?tku stawiana przez Jana Paw?a II, wpisywana w kwesti? wolno?ci sumienia wszystkich ludzi. Redaktor publikacji zaznacza, ?e bez w?tpienia pontyfikat papie?a Polaka umocni? i pozwoli? Ko?cio?owi greckokatolickiemu na przetrwanie okresu komunizmu.

Dr Andrzej Grajewski zwraca równie? uwag? na silnie zaznaczony w sowieckich dokumentach prze?om roku 1980 w Polsce i powstanie ?Solidarno?ci”. ?W?adze w Moskwie szybciej zrozumia?y wag? strajku w Gdańsku, ani?eli w?adze PRL” - mówi nasz rozmówca, powo?uj?c si? na publikowany ju? wcze?niej raport genera?a Stepana Muchy, zast?pcy szefa KGB Ukrainy, odpowiadaj?cego na rozkaz Moskwy w sprawie prowadzenia ofensywnych dzia?ań specs?u?b wobec Polski.

Przyczynkiem do badań nad zachowaniem Sowietów po zamachu na Jana Paw?a II w 1981 roku mo?e by? z kolei datowany na 17 maja szyfrogram genera?a Witalija Fedorczuka do Jurija Andropowa, ówczesnego szefa KGB. ?To jest szyfrogram w trybie pilnym. Powstaje pytanie dlaczego Andropow domaga si? nag?ego sprawozdania, gdzie s? bardzo wyakcentowane kwestie, jak pontyfikat Jana Paw?a II destabilizuje sytuacj? na Ukrainie (...) Mo?na postawi? tez?, czy Andropow nie potrzebowa? takiego meldunku, aby uzasadni? swoim prze?o?onym konieczno?? przeprowadzenia nieudanego zamachu, ale to materia?y poszlakowe” – dodaje dr Andrzej Grajewski.

W jego ocenie przeanalizowane dokumenty KGB Ukraińskiej SRS pokazuj?, ?e pontyfikat Jana Paw?a II destabilizowa? sytuacj? na Ukrainie, poniewa? sta? si? nie tylko dla katolików, ale wszystkich wierz?cych, impulsem do upominania si? o swoje prawa. Autor zauwa?a, ?e ?wiadczy o tym wzrost liczby tzw. przest?pstw religijnych, czyli przekroczeń surowego prawa ograniczaj?cego dzia?alno?? religijn?. Po roku pontyfikatu ich liczba wzros?a o ponad 80 procent. ?Tym czynnikiem, który dawa? now? nadziej? i ch?? do takich dzia?ań by? pontyfikat Jana Paw?a II. Te dokumenty pokazuj?, ?e ten okres stanowi? element radykalnej konfrontacji ideowej państwa ukraińskiego z w?asnym spo?eczeństwem, a zw?aszcza z lud?mi wierz?cymi. Kwestia ko?cio?a greckokatolickiego jest fundamentalna, wed?ug szacunków KGB to setki tysi?cy osób dzia?aj?cych w podziemiu” - t?umaczy dr Andrzej Grajewski.

By?y przewodnicz?cy Kolegium IPN zauwa?a równie?, ?e odkryte dot?d dokumenty litewskie (nt. operacji ?Kaplica”) czy ukraińskie s? zaledwie przyczynkiem do badań na temat polityki Zwi?zku Sowieckiego wobec Jana Paw?a II. Dziennikarz dodaje, ?e absolutnie kluczowe materia?y znajduj? si? w Moskwie. ?Systematycznego penetrowania dokumentów trzeba by?oby dokona? w dwóch pionach - Zarz?du I G?ównego KGB, czyli sowieckiego cywilnego wywiadu oraz pionu Zarz?du V G?ównego KGB do walki z przeciwnikiem ideologicznym, z wszelkiego rodzaju przejawami religijno?ci” - mówi dr Andrzej Grajewski. Jego zdaniem pomocne mog?yby by? równie? odblokowanie dost?pu do archiwów w Mińsku. ?Tam b?d? wa?ne dokumenty, zw?aszcza z drugiej po?owy lat 80., kiedy pojawienie si? Gorbaczowa stwarza dla Stolicy Apostolskiej przestrzeń do nowej gry o odbudow? Ko?cio?a na Bia?orusi” - wyja?nia.

Dyskusja po?wi?cona problematyce zawartej w ksi??ce pod redakcj? dr. Andrzeja Grajewskiego odb?dzie si? 9 listopada o 16:00 na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w sali C220 na terenie Kampusu G?ównego, w Instytucie Jana Paw?a II. W spotkaniu mo?na uczestniczy? tak?e online pod adresem: .