Папата: Жални се разликите во образованието
Во четврток, 21 ноември 2024 година, папата Фра?о ги прими учесниците на првото пленарно собрание на Дикастери?ата за култура и образование во Ватикан. Во оваа прилика, ?а повтори важноста и потребата – како што се изрази – од ?ризикот за спо?ува?е на двете реалности: културата и образованието“. Двете тогашни посебни тела на Светиот Престол со апостолската конституци?а ?Praediate Evangelium“ ги соедини во една. Не бил мотивиран – рече Папата – ?толку од потрагата по економска рационализаци?а, не толку за тоа, туку многу пове?е за визии како можноста за ди?алог, синерги?а и иновативност, кои тие две пдорач?а можат да ги направат да бидат поплодни и комплементарни“.
Папата рече дека денес на светот ? му се потребни нови толкувачи на потенци?алот што човечките бити?а го носат во себе“ и дека ?немаме корист од наставни модели кои се само ?фабрики за резултати“, без културен проект ко? овозможува оспособува?е на лу?ето да бидат способни да помогнат на светот да сврти нова страница, искоренува??и ?а нееднаквоста, ендемската сиромашти?а и исклучува?ето“.
?Патологиите на денешниот свет не се непроменливи за да мораме да ги прифа?аме пасивно, уште помалку со задоволство“, рече Светиот Отец и продолжи дека училиштата, универзитетите и културните центри ?треба да не научат да посакуваме, да останеме жедни, да сонуваме“, а на што потсетува и Второто послание на апостол Петар: ?Очекуваме ново небо и нова зем?а, на кои ?е се настани правда.“
Папата вели дека тоа треба да стане ?фундаментален критериум за проникливост и транформаци?а на нашата културна и образовна практика“. То? се изрази за тоа како ?квалитет на очекува?е“ и постави клучно праша?е за општествените институции: ?Што всушност очекуваме?“ При тоа цитираше и дел од песнатт на Емили Дикинсон, охрабрува??и ги насобраните да ?а разберат нивната миси?а во областа на образованието и културата ?како повик да ги прошират своите хоризонти и да направат простор за невидени можности“.
Покра? другото, Папата истакна: ?Наша должност е да им кажеме на просветните работници и уметниците: ?Бидете дарежливи“. Ризикува?те“.
?Немаме причина да дозволиме стравот да не надвладее“, продолжи то? и изнесе две причини за тоа: ?Прво, затоа што Христос е наш водич и сопатник. Второ, затоа што ние сме чувари на културно и образовно наследство, кое е поголемо од нас самите“. То? додаде дека сме наследници на Августин, поези?ата на Ефрем Сири?ски, катедралните училишта, потоа оние што ги измислиле универзитетите и Тома Аквински, Едит Шта?н, како и лу?ето кои ги нарачале делата на бро?ните уметници.
Светиот Отец посочи дека сме наследници на уметниците кои биле вдахновени од Христовите таинства, како и од просветните и културните страсти на многу светци. Заради сите нив, ?да се ослободиме од сиот товар на песимизам, песимизмот не е христи?ански и да се обединиме во ослободува?ето на човекот од сенката на нихилизмот, ко? е можеби на?опасното зло на современата култура, и кое има претензии да ?а избрише надежта. И да не заборавиме: надежта не разочарува, таа е сила. Тоа е слика за сидрото: надежта не разочарува“.
?Сметам на вас“ – продолжи Папата – ??убиле?ната година, ко?а е се поблиску, да може да го прошири ово? крик. Многу има да се направи, ова е моментот да се засукаат ракавите“, и го изнесе фактот дека денес светот бележи на?голем бро? студенти во истори?ата. Охрабрувачки е и тоа што околу 110 милиони деца завршуваат основно училиште, но и дека околу 250 милиони деца и адолесценти не посетуваат училиште.
?Морален императив е да се промени оваа ситуаци?а. Затоа што културните геноциди не се случуваат само заради уништува?е на наследството; културен геноцид е кога ?а крадеме иднината на децата, кога не им нудиме услови да станат тоа што би можеле да бидат. Кога гледаме деца во многу зем?и како одат низ ?убришта, бара??и работи кои можат да ги продадат за да можат да ?адат, да размислиме за иднината на човештвото со овие деца“.
Спомнува??и ги, пак, зборовите на Антоан де Сент Егзипери од книгата ?Зем?а на лу?ето“ во ко?а то? патува со воз, трета класа, полн со бегалци и гледа??и во овие лу?е, една рана го измачува, рече Папата, и продолжи со цитатот: ?Ми пречи што во секо? од нив е убиен по неко? Моцарт.
Затоа Светиот Отец истакна дека нашата одговорност е огромна. Неизмерно. ?Образованието е да имаш храброст да потврдиш друг со изразот на свети Августин: ‘Volo ut sis’ – Сакам да бидеш“. А тоа е образованието“, нагласи то?.
Понатаму, то? рече дека во ово? контекст особено релевантна област, ко?а ?а одредува епохалната промена, се огромните скокови што се случуваат во научниот разво? и технолошките иновации. Денес, не можеме да го игнорираме доа?а?ето на дигиталната транзици?а и вештачката интелигенци?а. Ово? феномен не става пред клучните праша?а, рече Папата и побара од универзитетските истражувачки центри да ги расветлат нивните предности и опасности.
?Не смееме да дозволиме да победи чувството на страв. Запомнете дека сложените културни транзиции често се покажуваат како на?плодни и на?креативни за разво?от на човековата мисла. Размислува?ето за Христос, живиот, ни овозможува да имаме храброст да се упатиме кон иднината, со доверба во Господовото Слово што нè предизвикува: ?Да преминеме на другиот брег. То? вели. По?дете“, рече на кра?от папата Фра?о, обра?а??и име се на учеснциите на правото пленарно собрание на Дикастери?ата за култура и образование во Ватикан.
